«Θέλουμε να λύσουμε τα προβλήματα της περιοχής και να βαδίσουμε μαζί στον ευρωπαϊκό δρόμο»

ΣΥΝΤΟΝΙΣΤΗΣ: Καλώς ορίσατε στη συνέντευξη τύπου με το πέρας των εργασιών της 3ης Υπουργικής Συνάντησης Ελλάδος – Αλβανίας – Βουλγαρίας και πΓΔΜ. Θα αρχίσουμε με μία γενική τοποθέτηση του Υπουργού Εξωτερικών της Ελλάδος, κ. Νίκου Κοτζιά, και θα ακολουθήσει αριθμός ερωταποκρίσεων.

Ν.ΚΟΤΖΙΑΣ: Ευχαριστώ, κ. Γεννηματά. Καλό μεσημέρι. Ευχαριστώ για τον κόπο σας και τη φροντίδα σας. Ήταν η 3η τετραμερής. Είναι μία από τις πρωτοβουλίες που έχουμε πάρει τα τρία τελευταία χρόνια. Όπως ξέρετε η επόμενη πρωτοβουλία μας είναι Πέμπτη και Παρασκευή στο Σούνιο. Θα συναντηθούν 15 κράτη, τα κράτη του Βίζεγκραντ μαζί με τη Σλοβενία, τα κράτη τα τέσσερα μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης στη Βαλκανική, δηλαδή Κροατία, Ρουμανία, Βουλγαρία και Ελλάδα, και τα κράτη τα υποψήφια ή μη, τα έξι από τα Δυτικά Βαλκάνια, για να κουβεντιάσουμε τα θέματα της Ευρωπαϊκής Ένωσης και του μέλλοντος της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Επίσης, θα ξανασυναντηθούμε στη Ρόδο μαζί με συνολικά 22 κράτη της Νοτιοανατολικής Ευρώπης και αραβικά κράτη. Μαζί με παρατηρητές από το Βιετνάμ, την Κολομβία και την Ινδονησία, για ζητήματα που αφορούν την ανάπτυξη της σταθερότητας και της συνεργασίας στην Ανατολική Μεσόγειο. Επίσης, την Τρίτη θα είμαστε στην Κύπρο για την τριμερή Ελλάδας – Κύπρου και Ισραήλ. Αυτά είναι για τις επόμενες μέρες, τα πιο σημαντικά από τις διεθνείς μορφοποιήσεις που έχουμε φτιάξει.

Θέλω να σας πω επίσης ότι, μετά το Σούνιο, το Σάββατο, στην Αθήνα, θα έχουμε ξανά μια συνάντηση με τον ομόλογό μου, τον κύριο Dimitrov και θα έρθει και ο κύριος Νίμιτς για να προσφέρει τις θετικές του υπηρεσίες στη συζήτηση που έχουμε γύρω από το ονοματολογικό. Στις συζητήσεις που είχαμε και χθες. Πρέπει να σας πω ότι τον κύριο Dimitrov τον είδα και χθες πριν από το δείπνο και είχαμε μία εκτενή συζήτηση σε θετική κατεύθυνση.

Έχουμε βρεθεί στο κέντρο, έχουμε λύσει όλα τα ζητήματα, έχουμε ένα δύο κεντρικά ζητήματα να λύσουμε. Και χθες και σήμερα κουβεντιάσαμε παραλλαγές λύσεων ή δυνατοτήτων στα θέματα που μας απασχολούν.

Αλλά, αυτό δεν ήταν το κεντρικό ζήτημα της συνδιάσκεψής μας. Το κεντρικό ζήτημα της συνδιάσκεψής μας είναι οι σχέσεις ανάμεσα στα τέσσερα κράτη που έχουμε κοινά σύνορα, στη νότια Βαλκανική, το πώς μπορούμε να αναπτύξουμε αυτήν τη συνεργασία. Πήραμε, λοιπόν, μια σειρά από αποφάσεις, ανάμεσα στις οποίες είναι να εντατικοποιήσουμε τη συνεργασία των Υπουργείων Εξωτερικών, να έχουμε συχνές συναντήσεις των Πολιτικών Διευθυντών, αλλά και ορισμένων Διευθύνσεων του Υπουργείου Εξωτερικών που ασχολούνται με κοινά, ή κοινού ενδιαφέροντος, προβλήματα, όπως είναι, παραδείγματος χάριν, οι Διευθύνσεις μας για τα ευρωπαϊκά θέματα, αλλά και οι Διευθύνσεις για τη Μέση Ανατολή και τη Βόρειο Αφρική.

Συμφωνήσαμε, επίσης, ότι η επόμενη συνάντηση θα έχει ως κύριο αντικείμενο την ανάπτυξη της οικονομίας και, προς τον σκοπό αυτόν, θα γίνει και μια συνάντηση εμπειρογνωμόνων πρωθύστερα, για να την ετοιμάσουμε.

Κάναμε σκέψεις για συνεργασία ανάμεσα σε ένα μεγάλο πανεπιστήμιο από κάθε χώρα, για να συγκροτηθεί ένα δίκτυο των πιο μεγάλων μας πανεπιστημίων και ερευνητικών μας κέντρων. Και συζητήσαμε κάτι που σας ενδιαφέρει και ανέλαβε η Βουλγαρία να κάνει την προετοιμασία, μαζί με τον Nikola Dimitrov, για συναντήσεις δημοσιογράφων για καλύτερη αλληλοκατανόηση των κρατών μας. Την οποία, βέβαια, δεν θα οργανώσουμε εμείς, αλλά θα προτρέψουμε ιδιωτικούς φορείς -και θα έχουν την υποστήριξή μας- να κάνουν αυτές τις συναντήσεις.

Σκεφτήκαμε, επίσης, ότι πρέπει να συνεχίσουμε τη συνεργασία μας στον ενεργειακό τομέα που είναι μεγάλης σημασίας και για εμάς, βέβαια, αλλά και για τα υπόλοιπα κράτη της Βαλκανικής. Μερικά δεν έχουν δικό τους δρόμο, πέραν από αυτόν που έρχεται από την Ελλάδα, για διασφάλιση της ενεργειακής ποσότητας που χρειάζονται.

Θα δούμε ξανά τα ζητήματα της μετανάστευσης στη συνάντηση που προγραμματίζουμε να κάνουμε τέλη Οκτώβρη, αρχές του Νοέμβρη αυτού του έτους, για να δούμε πώς πήγε το καλοκαίρι, τι μέτρα πρέπει να πάρουμε.

Και να σας πω, επίσης, ότι η Ελλάδα διοργανώνει “breakfast” στο Λουξεμβούργο, πριν από τη Σύνοδο των Υπουργών Εξωτερικών, με την Αλβανία. Με την Αλβανία είμαστε σε μια διαδικασία για να λύσουμε τα διμερή μας προβλήματα. Υπάρχουν συμφωνίες. Έχει μείνει ανοικτό ακόμα, ελπίζω να το τελειώσουμε μέχρι το τέλος του μήνα, το ζήτημα της ΑΟΖ. Και αυτό που πιο πολύ έχουμε μπροστά μας είναι ορισμένα πρακτικά θέματα, νομολογίες προεδρικών διαταγμάτων. Δηλαδή, πια την υλοποίηση, την μετάφραση, ας την πούμε έτσι, σε δεσμευτικά κείμενα όλων αυτών.

Επίσης, έγιναν οι συναντήσεις των Υπουργών Μεταφορών και των Υπουργών Εσωτερικών, στον τομέα της προστασίας του πολίτη. Θέλω να σας πω ότι η ιδιομορφία και το θετικό αυτών των συναντήσεων των τεσσάρων στη Θεσσαλονίκη είναι ότι συναντώνται ταυτόχρονα διαφορετικά Υπουργεία, γίνονται όμως ταυτόχρονα και plenary, ολομέλειες, όπου συζητάμε.

Εδώ έχω τα συμπεράσματα. Επιτρέψτε μου να έχω μπροστά μου αυτά των ειδικών συνεδριάσεων των δύο Υπουργών μας. Όσον αφορά τις συναντήσεις που είχε ο κ. Τόσκας, διαπιστώθηκε, και αυτό είναι μεγάλο πλεονέκτημα για τη συνεργασία μας, ότι υλοποιήσαμε τις αποφάσεις του τελευταίου Οκτώβρη. Όσα είχαμε προγραμματίσει έγιναν: από τις συναντήσεις και τις συνεργασίες των Αστυνομικών Διευθυντών, των Αρχηγών της Αστυνομίας, των Αρχηγών της Πυροσβεστικής, τη συνεργασία μας σε θέματα ασφάλειας και δασοπυρόσβεσης. Εκπαιδεύουμε τώρα ή θα εκπαιδεύσουμε, τις επόμενες ημέρες, στην Πτολεμαΐδα, αξιωματικούς Πυροσβεστικής από άλλες χώρες.

Και στη σημερινή συνάντηση συμφωνήθηκαν πέντε θέματα. Περαιτέρω ενίσχυση της κοινής εκπαίδευσης και σεμιναρίων στα ζητήματα που ανέφερα, ενίσχυση των επαφών σε υπηρεσιακό επίπεδο, ανταλλαγή επιχειρησιακών πληροφοριών για την εγκληματικότητα και την καταδίωξή της. Σειρά κοινών πρωτοβουλιών για τη διασυνοριακή συνεργασία και βέβαια για την πολιτική προστασία και τη δασοπυρόσβεση.

Βλέπετε, όπως διαπιστώσαμε το καλοκαίρι το προηγούμενο, όπου οι δυνάμεις της Ελληνικής Πυροσβεστικής -και ευχαριστώ για αυτό άλλη μια φορά δημόσια τον κ. Τόσκα- είχαν μεγάλη παρουσία και στις γειτονικές μας χώρες, ιδιαίτερα στην Αλβανία, διότι η φωτιά δεν γνωρίζει σύνορα ούτε υπάρχει έλεγχος διαβατηρίων. Περνάει, και κάθε φωτιά που είναι πάνω από τα σύνορά μας, καλό είναι να συμβάλλουμε στο να τελειώνουμε με αυτήν, παρά να την αφήνουμε να προχωράει και να εκδηλώνεται.

Αυτά που συζητήσαμε πολύ και είναι κομμάτι της σχετικής μας ατζέντας είναι τα θέματα που κουβέντιασε ο Υπουργός, ο κ. Σπίρτζης, και τον ευχαριστώ πάρα πολύ. Είναι ένα σημαντικό εργαλείο θετικής ατζέντας στις διεθνείς μας σχέσεις το Υπουργείο του και η δική του πολιτική. Είναι ότι έχουμε ένα όραμα, και το έχει το όραμα, το μεταφέρω -το γέννησε ο κος Σπίρτζης, αλλά είναι αυτονόητο όραμα- ότι θέλουμε, στο μέλλον σε αυτή την περιοχή, να μην αισθάνονται οι πολίτες ότι έχουν εμπόδια να μετακινούνται από μια χώρα στην άλλη, ότι υφίστανται μεγάλες καθυστερήσεις, ή και προβλήματα καμιά φορά, ότι υπάρχουν εμπόδια και δεν μην υπάρχει απαραίτητη ασφάλεια.

Αυτό είναι το όραμα -αν το λέω σωστά Χρήστο μου- και αυτό που κατάλαβα είναι ότι υπήρξαν μια σειρά συμφωνιών στις διασυνδέσεις -και τις οδικές και τις σιδηροδρομικές- αλλά επίσης και καινούργιες ιδέες όσον αφορά τις τηλεπικοινωνίες, όπως επίσης και την μετακίνηση με υδροπλάνα, μια και η περιοχή έχει πολλές λίμνες, πολλά ποτάμια και μεγάλες θάλασσες.

Επίσης, κάτι που εγώ δεν το ήξερα και το μαθαίνω στις επαφές που έχω με το αρμόδιο Υπουργείο, είναι ότι υπάρχουν ανάγκες και δυνατότητες για κοινά συστήματα για αξιοποίηση των νέων τεχνολογιών και αφορούν στην παρακολούθηση των οδικών δικτύων. Υπάρχουν δυσλειτουργίες, ιδιαίτερα στα περάσματα από μια χώρα στην άλλη, στην παρακολούθηση της πορείας των μεγάλων φορτηγών που καμιά φορά θέλουν οι ιδιοκτήτες τους να ξεφεύγουν από τα τελωνεία και από τις άλλες υποχρεώσεις τους.

Επίσης, αναλάβαμε να δώσουμε την τεχνογνωσία μας σε θέματα ευρωπαϊκής νομοθεσίας που συνδέονται με διαγωνισμούς, με τα πρότυπα, με τις προδιαγραφές αυτών των διαγωνισμών. Για την τηλεπικοινωνιακή μας διασύνδεση και τις τηλεπικοινωνιακές ίνες και την αξιοποίηση της νέας τεχνολογίας.

Και επειδή τα θέματα της συνδεσιμότητας, ή connectivity που λένε οι πιο πολλοί, είναι πάρα πολύ μεγάλα, μεγάλου οικονομικού ενδιαφέροντος και με μεγάλη προοπτική, πήραμε μια απόφαση να κάνουμε ένα συνέδριο με πολιτικούς, με επιστήμονες, με υπηρεσιακούς παράγοντες, με τις εταιρίες που δραστηριοποιούνται στον τομέα της συνδεσιμότητας εδώ στη Θεσσαλονίκη.

Εμένα προσωπικά, πρέπει να σας πω, ως άνθρωπο, οι συναντήσεις που κάνουμε στη Θεσσαλονίκη -και αυτή και άλλες που κάνουμε- το συνέδριο που θα κάνουμε με τη βοήθεια του πιο αρμόδιου Υπουργού Μεταφορών, υπογραμμίζει ότι όταν πέσουν ουσιαστικά τα σύνορα στην περιοχή, όταν αναπτύξουμε τη συνεργασία μας με τον τρόπο που μπορούμε, μόλις λύσουμε όλα τα προβλήματα που δημιουργούν αναστολές, θα αποδειχθεί και θα αναδειχθεί ότι η Θεσσαλονίκη είναι το αυτονόητο κέντρο όλης αυτής της περιοχής. Μια πόλη με μεγάλη παράδοση στις διεθνείς σχέσεις, στις επαφές της με τους άλλους πληθυσμούς και λαούς της περιοχής. Και αυτή η αναβάθμιση θα δώσει στη Θεσσαλονίκη τη θέση που της αξίζει, και γεωγραφικά και ιστορικά, αλλά και πολιτισμικά, αλλά και σε σχέση με τις οικονομικές δυνατότητες που υπάρχουν σε όλη την περιοχή.

Σας ευχαριστώ πολύ.

ΣΥΝΤΟΝΙΣΤΗΣ: Θα δεχθεί κάποιες ερωτήσεις τώρα ο κύριος Υπουργός. Παρακαλώ να δηλώνετε το όνομά σας και το μέσο το οποίο εκπροσωπείτε.

ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Διευκρινιστική ερώτηση, αν μου επιτρέπετε κύριε Υπουργέ. Επειδή αναφέρατε 1-2 κεντρικά ζητήματα για τη συνάντηση με τον κύριο Dimitrov, λέω τώρα, αν αυτά τα κεντρικά ζητήματα μπορούν να επιτρέψουν να υπάρξει μια συνάντηση πολύ σύντομα σε επίπεδο Πρωθυπουργών των δύο χωρών και αν βλέπετε εξελίξεις σχετικά σύντομα στο θέμα του ονοματολογικού.

Ν.ΚΟΤΖΙΑΣ: Νομίζω ότι και εγώ και ο καλός μου ο φίλος, Nikola Dimitrov, έχουμε κάνει τόση πολλή δουλειά τους 10 τελευταίους μήνες, που θα ήταν κρίμα να μην αποδώσει καρπούς. Μάλιστα, πειρακτικά λέμε ότι βλέπουμε ο ένας τον άλλον πιο συχνά από ότι τις οικογένειές μας. Αν δεν κάνω λάθος ήταν η 10η συνάντηση αυτό το χρόνο. Σούνιο θα είναι η 11η, μετά με τον Νίμιτς η 12η, η Ρόδος 13η και τυχερή. Άρα, έχουμε πάρα πολλές συναντήσεις γιατί κάνουμε δουλειά σε βάθος. Νομίζω ότι σήμερα σκεφτήκαμε πολλές εναλλακτικές. Δεν καταλήξαμε. Θα πρέπει να ενημερώσουμε και τους Πρωθυπουργούς μας. Εάν καταλήξουμε σε αυτές τις εναλλακτικές, θα έχουν ωριμάσει οι συνθήκες για συναντήσεις σε υψηλότερο επίπεδο, αλλά αυτό βέβαια δεν το αποφασίζουν οι Υπουργοί Εξωτερικών, αλλά οι προϊστάμενοί τους, οι οποίοι, όταν θα έχουμε κάνει τα βήματα που ελπίζω να γίνουν, θα μπορούν να έρθουν σε επαφή και να συνεννοηθούν οι ίδιοι για τις συναντήσεις στους. Αλλά, νομίζω ότι πρέπει να το παλέψουμε μέχρι το τέλος να βρεθεί αυτή η λύση.

Είμαι πάρα πολύ ευτυχής που στις αρχές του Ιούνη θα έχουμε κλείσει με αυτό το μεγάλο πακέτο ζητημάτων που είχαμε με την Αλβανία και που είναι μερικά θέματα 40,60,70 ετών. Φαινόντουσαν άλυτα, αλλά οι Υπουργοί των Εξωτερικών, από αυτή τη σκοπιά, έχουν το καθήκον να λύνουν προβλήματα και να δημιουργούν το καλύτερο δυνατό πλαίσιο για να δράσουν τα άλλα Υπουργεία, που το κάνουν έτσι και αλλιώς και τους είμαι πάντα ευγνώμων. Ιδιαίτερα στον κ. Σπίρτζη και στον κ. Τόσκα που βοηθάνε εξαιρετικά στην υλοποίηση των στόχων της εξωτερικής πολιτικής.

ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Να υποθέσω κύριε Υπουργέ, και αν θέλετε διαψεύστε με, ότι τα δύο κεντρικά ζητήματα είναι το τελειωτικό όνομα και το αν δεχτεί η άλλη πλευρά να αλλάξει το σύνταγμά της ή όχι;

Ν.ΚΟΤΖΙΑΣ: Θα μπορούσαν να ήταν και αυτά, αλλά εσείς συμπεραίνετε.

ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Κύριε Υπουργέ, υπάρχει ένα ερώτημα, δηλαδή, αν θα προκάνετε που έλεγε και ο Χαρίλαος. Δηλαδή, τις ημερομηνίες που είναι η σύνοδος του ΝΑΤΟ, με την Ευρωπαϊκή Ένωση, με την ένταξη.

Ν.ΚΟΤΖΙΑΣ: Θα σας πω ότι ένα πολύ ενδιαφέρον θέμα, είναι ότι -επειδή ξέρετε τα διαβάζω όλα- βρήκα και μια συνάντηση του Χαρίλαου [σ. Χαρίλαου Φλωράκη] με την ηγεσία στα Σκόπια. Πρέπει να είναι πριν από 25 χρόνια και ευχαριστώ τον άνθρωπο που μου τα έδωσε. Έχει πάντα ενδιαφέρον να διαβάζει κανείς την ιστορία. Η ιστορία προκάνει. Εμείς οφείλουμε να προκάνουμε με την ιστορία.

ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Βλέπετε την ίδια πολιτική βούληση από την πλευρά της πρώην Γιουγκοσλαβικής Δημοκρατίας της Μακεδονίας για την επίλυση αυτού του θέματος; Είναι έτοιμη να περάσει σε έναν συμβιβασμό αρκετά επώδυνο;

Ν.ΚΟΤΖΙΑΣ: Νομίζω ότι όσο περνάει ο χρόνος, τόσο περισσότερο πιστεύουν ότι πρέπει το πρόβλημα να λυθεί. Ξέρετε ότι, πρώτον, έχουμε επενδύσει τόσο πολλή ανθρώπινη ενέργεια σε αυτήν την υπόθεση. Δεύτερον, θα είναι τόσα πολλά τα κέρδη. Δεν πρέπει να βλέπει κανείς μόνο αυτή τη διαπραγμάτευση στενά, το όνομα μπρος–πίσω, ποιος κερδίζει, τι χάνει, αλλά να δει τη σημασία που έχει. θα έλεγα ότι η λύση αυτού του προβλήματος, και αυτό γίνεται βαθιά κατανοητό και από την άλλη πλευρά, θα είναι αυτό που λένε οι Εγγλέζοι συνήθως: «ο μεταλλάκτης», να το πούμε; “Game changer”, ο «μεταλλάκτης» του παιχνιδιού. Το κουμπί που θα αλλάξει το παιχνίδι. Γιατί πιστεύω ότι μετά από μερικούς μήνες που θα λυθεί το πρόβλημα, θα υπάρχει άλλη οπτική γωνία. Επίσης, πιστεύω ότι γίνεται όλο και πιο αντιληπτό και από τις δύο πλευρές, ότι τα μεγάλα μας γεωπολιτικά και γεωστρατηγικά προβλήματα δεν είναι οι μεταξύ μας σχέσεις. Νομίζω ότι κάθε άνθρωπος μεγαλώνει και ωριμάζει μέσα από διαπραγμάτευση. Και αυτό αφορά και εμένα, δεν αφορά μόνο την άλλη πλευρά. Και η θέληση για λύση μεγαλώνει μαζί. Ελπίζω να μην απογοητεύσουμε κανέναν.

Βέβαια, σ’ αυτήν την περίοδο εμείς είχαμε το κουράγιο, κάναμε τους συμβιβασμούς που έπρεπε να κάνουμε από πλευράς μας. Πρέπει να αντλήσουν κι εκείνοι κουράγιο από την κοινωνία τους και να κάνουν τις τελευταίες κινήσεις. Νομίζω, όμως, ότι είναι άνθρωποι καλής θέλησης, διατεθειμένοι να επιδείξουν πολιτική ηγετικότητα, αν μπορούμε να την πούμε την λέξη έτσι. Και θέλω να είμαι αισιόδοξος. Εγώ, από την νεαρή μου ηλικία, έλεγα ότι η φιλοσοφία μου είναι η φιλοσοφία της ιστορικής αισιοδοξίας. Χωρίς αυτήν δε θα παλεύαμε όλα αυτά τα θέματα. Εκείνοι έχουν τη θετική εμπειρία, πρόσφατη, με τη συμφωνία που κάνανε με την Βουλγαρία, που τόσα στραβά ακούγανε στις δύο κοινωνίες. Αλλά τώρα, που έχει πια εμπεδωθεί, μόνο καλά λέγονται και στις δύο κοινωνίες γι’ αυτήν τη συμφωνία. Εμείς κοντεύουμε να ολοκληρώσουμε τη συμφωνία με την Αλβανία. Ισχύει αυτό που λέω πάντα, και κάνει και διεθνή καριέρα, ότι η ιστορία πρέπει να είναι σχολείο και όχι φυλακή. Ελπίζω να μην ξαναμπούμε σε φυλακή, δηλαδή.

ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Κύριε Υπουργέ, θα σας μεταφέρω λίγο στο Αιγαίο, που είχαμε άλλο ένα επεισόδιο, αυτή τη φορά με ένα τουρκικό, εμπορικό πλοίο και μία ελληνική κανονιοφόρο. Σας απασχολεί αυτή η κινητικότητα, που παρουσιάζεται από την πλευρά της τουρκικής πλευράς και παραμένει, παρά τις περί του αντιθέτου εκτιμήσεις, το τελευταίο διάστημα;

Ν.ΚΟΤΖΙΑΣ: Βέβαια, η ερώτησή σας προϋποθέτει ότι έχω τη σιγουριά ότι το ατύχημα με το εμπορικό πλοίο της Τουρκίας ήταν ηθελημένο και όχι ατύχημα. Δεν μπορώ να το κρίνω αυτήν τη στιγμή. Αν με απασχολεί; Στις 04:40 με ξυπνήσανε και από τις 04:40 μέχρι να εμφανιστώ εδώ έδινα οδηγίες. Γιατί αυτά είναι θέματα που σχετίζονται πιο πολύ με το Υπουργείο Εξωτερικών. Είναι θέματα Διεθνούς Δικαίου, είναι θέματα παραστάσεων από το ΝΑΤΟ και διευκρινίσεων, αν θέλετε με την τουρκική πλευρά. Αλλά να κάνουμε και τις εργασίες για τις οποίες ήρθαμε εδώ.

Για την Τουρκία μίλησα αναλυτικά σε μια πρόσφατη συνέντευξή μου. Ξέρετε, δεν δίνω συχνά συνεντεύξεις. Νομίζω ο Υπουργός Εξωτερικών πρέπει να προσπαθεί να κάνει εξωτερική πολιτική και όχι άλλα πράγματα. Η Τουρκία -πάντα το περιγράφω, νομίζω σας κουράζω- είναι μια χώρα με πάρα πολλές αντιφάσεις. Και μπροστά στις εκλογές, πέρα από τον αναθεωρητισμό και την νευρικότητα, εκδηλώνονται πλευρές και ανασφάλειας, θα έλεγα, φόβων, μαζί με μια υπέρμετρη αυτοπεποίθηση, που συγκροτεί μια αντιφατικότητα. Νομίζω ότι υπάρχουν δυνάμεις στην περιοχή που βλέπουν ότι οι εξελίξεις στον ενεργειακό τομέα δεν περπατάνε όπως εκείνες θα θέλανε. Και στα ζητήματα που θέτουν στο Αιγαίο ή στο Κυπριακό, κατά βάθος έχουν προσθέσει κι άλλο ένα θέμα, αυτό. Δηλαδή, μαζί με τη νευρικότητα και τον αναθεωρητισμό τους, υπάρχουν αυτά που θα έλεγε ένας παλιός μαρξιστής, τα υλικοτεχνικά συμφέροντα μπροστά μας.

Νομίζω ότι η δουλειά της εξωτερικής πολιτικής είναι να αξιοποιεί τις αναλύσεις -να μην αναλύω συνέχεια εγώ δημόσια, υπάρχουν και καθηγητές συνάδελφοί μου, εξαίρετοι γνώστες του θέματος- αλλά περισσότερο να κάνει πολιτική δράση, με τρόπο που να μην επιτρέπει να εκδηλώνονται όλα αυτά: οι νευρικότητες, οι αναθεωρητισμοί και τα υλικοτεχνικά συμφέροντα, με τρόπο που να ξεπερνάνε τις κόκκινες γραμμές.

Για το εμπορικό πλοίο η ενημέρωση που είχα μέχρι τις 08:00 που το παρακολουθούσα είναι ότι δεν έμεινε σε ελληνικά χωρικά ύδατα, εσείς θα τα παρακολουθούσατε περιμένοντάς μας καλύτερα. Βγήκε, πήγε στα τουρκικά χωρικά ύδατα, έχουμε ζητήσει από τους Τούρκους να πάρουν τα μέτρα που προβλέπει το διεθνές δίκαιο, θα το δούμε αυτό.

ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Κύριε Κοτζιά, μας είπατε ότι συναντηθήκατε και εχθές το βράδυ και σήμερα το πρωί με τον κ. Ντιμιτρόφ. Μας είπατε ότι λύσατε κάποια ζητήματα, ότι κάποια πρέπει να επιλυθούν. Θα λέγατε ότι έγινε η τομή στο ονοματολογικό; Στο ζήτημα του erga omnes;

Ν.ΚΟΤΖΙΑΣ: Αν είχε γίνει αυτό που με ρωτάτε δεν θα ήμουν εδώ, θα είχα κάνει πάρτι. Αλλά σκοπεύουμε να κάνουμε πάρτι, να ξέρετε. Νομίζω ότι, αν τα καταφέρουμε, θα είναι ο μοναδικός λόγος στα χρόνια που είμαι στην πολιτική για να είμαι χαρούμενος. Ξέρετε εγώ λέω για την πολιτική, επειδή δεν είμαι επαγγελματίας πολιτικός, είμαι πολιτικό ζώο κατά τον Αριστοτέλη ή πολιτικό ον για να το πω πιο ευγενικά, θεωρώ ότι η πολιτική έχει πολύ πίκρα, αλλά δεν έχει ποτέ βαρεμάρα. Αν τώρα έχει και λίγη χαρά θα μου έκανε καλό.

ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Θα ήθελα παρακαλώ να σας ρωτήσω αν στις τόσες συναντήσεις που κάνατε με τον Σκοπιανό ομόλογό σας θέσατε το θέμα της ελληνικής μειονότητας στα Σκόπια, εάν ζητήσατε την προστασία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων της εκεί ελληνικής μειονότητας και αν επίσης ζητήσατε από την εκεί μειονότητα να βοηθήσει στην εύρεση μιας λύσης με τη γείτονα χώρα. Σας ευχαριστώ.

Ν.ΚΟΤΖΙΑΣ: Παρακολουθώ με ενδιαφέρον μια συζήτηση σε μια ορισμένη κατηγορία μέσων για την ελληνική μειονότητα, φαντάζομαι ότι θα εννοείτε πιο πολύ τους ελληνόφωνους Βλάχους.

ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Επειδή είμαι Βλάχος, πιο πολύ εννοώ τους ελληνόφωνους Βλάχους, Υπουργέ μου.

Ν.ΚΟΤΖΙΑΣ: Άρα καλά σας κατάλαβα, ναι. Νομίζω ότι υπάρχουν εξαιρετικοί άνθρωποι που εκπροσωπούν τους Βλάχους στην Ελλάδα για να σας δώσουν περισσότερες πληροφορίες. Καθ΄ αυτό Έλληνες, δηλαδή με ελληνικά διαβατήρια, είναι 300, 400 στη γείτονα χώρα. Εμείς δεν θεωρούμε ότι υπάρχουν μειονότητες με το χαρακτήρα να δείξουμε ένα θέμα αυτών, τις μειονότητες και τις δικές μας. Σας θυμίζω ότι το πρώτο πράγμα που έθεσε ο Κωνσταντίνος Καραμανλής, αλλά και το πρώτο πράγμα που έθεσε ο Κωνσταντίνος Μητσοτάκης στην άλλη πλευρά, ήταν να μιλάμε αν θέλουμε για απόδημους, να μιλάμε για διασπορά αλλά όχι για μειονότητες.

ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Αν μου επιτρέπετε, κ. Υπουργέ, ήδη οι Σκοπιανοί σε απογραφή έχουν δηλώσει ότι είναι 300.000 τουλάχιστον οι βλαχόφωνοι.

Ν.ΚΟΤΖΙΑΣ: Ναι, ξέρω. Σας λέω, είναι οι Βλάχοι.

ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Οι οποίοι έχουν ελληνική συνείδηση.
Ν.ΚΟΤΖΙΑΣ: Μαζί σας, αλλά δεν είναι μειονότητα με αυτή την έννοια. Και νομίζω ότι έχετε εδώ στη Θεσσαλονίκη εξαιρετικούς Βλάχους που ξέρουν καλά το θέμα. Σκέφτομαι, ας πούμε, τον κ. Μέρτζο, ο οποίος είναι. Όλο το Νυμφαίο πάνω είναι μια περιοχή. Εγώ, θέλω να σας πω το εξής, επειδή μου φαίνεται είναι και ο Περιφερειάρχης της Ηπείρου Βλάχος, αν δεν κάνω λάθος. Θέλω να σας πω ότι οι Έλληνες Βλάχοι, γενικά το λέω τώρα, με αφορμή την ερώτησή σας, αλλά όχι ως απάντηση, πρόκειται για εξαιρετικής ποιότητας ανθρώπους, υψηλά μορφωμένους και με υψηλή και πατριωτική και διεθνιστική συνείδηση. Αλλά μιλάω για τους Βλάχους στην Ελλάδα.

ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Στην τελευταία σας συνάντηση, στην προηγούμενη συνάντησή σας, στην Οχρίδα με τον κ. Ντιμιτρόφ επέμενε ο κος Ντιμιτρόφ για…

Ν.ΚΟΤΖΙΑΣ: Είναι η προτελευταία. Στη Βιέννη τον είδα την τελευταία φορά.

ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Ευχαριστώ για την επισήμανση.

Ν.ΚΟΤΖΙΑΣ: Όχι, προσπαθούσα και εγώ να το θυμηθώ. Ήταν η 3η συνάντηση στην Βιέννη που κάναμε τους δυο μήνες.

ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Αναφέρθηκε, λοιπόν, ο κος Ντιμιτρόφ περί αλυτρωτισμού και της Ελλάδας. Του έχετε απαντήσει, έχετε απαντήσει ή επιμένει σε αυτό ο κ. Dimitrov;

Ν.ΚΟΤΖΙΑΣ: Ευχαριστώ για την ερώτηση. Κατ’ αρχήν, μου κάνει τρομερή εντύπωση ότι το είπε ο κύριος Dimitrov εκεί και του απάντησα εκεί. Και στον ελληνικό τύπο υπήρχε μόνο το ένα και όχι το άλλο. Άρα, δεν χρειάζεται να ανακυκλώνουμε. Θέλω όμως να σας διευκρινίσω. Εμείς λέμε ότι τα βιβλία του σχολείου -γιατί περί αυτού μιλάμε κύρια- τα βιβλία του σχολείου στη φίλη χώρα, τη φίλη γείτονά μας, στην όμορφη αυτή χώρα, έχουν στοιχεία αλυτρωτισμού και ότι για να ανοίξουν οι δρόμοι που θέλει, πρέπει να τελειώσουμε με αυτό. Μου υπέβαλε ο Υπουργός Εξωτερικών της φίλης χώρας το ίδιο ερώτημα που μου είχε υποβάλλει και ο Υπουργός Εξωτερικών της Αλβανίας, όταν φτιάξαμε πριν 1,5 χρόνο τις επιτροπές για τα βιβλία Αλβανίας – Ελλάδας: «Εγώ δικαιούμαι να δω τα ελληνικά βιβλία, αν υπάρχει κάτι που με ενοχλεί;» Και του είπα: «ασφαλώς δικαιούσαι». Δηλαδή, στις διεθνείς σχέσεις δεν μπορώ να πω: «εγώ θα κοιτάω τα βιβλία σου, εσύ δεν μπορείς να κοιτάς τα δικά μου». Αλλά, ενώ εμείς βρήκαμε δεκάδες σελίδες προβλήματα, αυτοί βρήκανε δύο σε μία σελίδα, που κατά τη γνώμη τους είναι προβλήματα. Αυτή ήταν η έννοια της κουβέντας, ότι, ασφαλώς, όταν εμείς ζητάμε να συμφωνήσουμε, ότι θα δούμε τα βιβλία της φίλης χώρας να μην έχουν αλυτρωτισμό, αν αυτοί έχουν οποιαδήποτε σκέψη, ας μας την εκφράσουν. Εμείς έχουμε δει τα βιβλία και δεν έχουν αλυτρωτισμό, τα δικά μας έναντί τους, ούτε θα μπορούσε να έχει. Αλλά δεν φοβόμαστε να διαβάσουν τα βιβλία μας. Εγώ δεν έχω καταλάβει τον ελληνικό τύπο. Δηλαδή, εμείς θα πάμε, να πάρουμε τα βιβλία τους, να τους κάνουμε παρατηρήσεις, τις οποίες πρέπει δεσμευτικά να αποδεχθούνε και αυτοί δεν δικαιούνται να πούνε καμία γνώμη; Αυτά γίνονται μόνο μετά από πολέμους, όταν έχεις κερδίσει ισοπεδωτικά και το έκανε η Γαλλία μετά τον 1ο Παγκόσμιο Πόλεμο με τη Γερμανία και είδαμε ότι πήγαμε στο 2ο Παγκόσμιο Πόλεμο. Δεν είναι…

Εμείς απαιτούμε την εφαρμογή του διεθνούς νόμου και όταν το απαιτούμε αυτό, δεν εξαιρούμε τον εαυτό μας, αν μας το ζητήσει κάποιος άλλος. Δεν είναι αποδοχή -θέλω να το συγκρατήσετε- αλυτρωτισμού ελληνικού. Είναι αποδοχή του δικαιώματός τους, γιατί και εκείνος πρέπει να κρατάει την ισορροπία στη χώρα του. Δηλαδή τι θα πει; Ήρθαν οι Έλληνες να δουν όλα τα βιβλία μας, αλλά εμείς δεν κοιτάμε τα δικά τους; Πως θα το πει στη χώρα του αυτό; Αναγνωρίζουμε τα ίδια δικαιώματα και τα αναγνωρίζουμε χωρίς κανένα φόβο, γιατί δεν έχουμε εμείς τέτοια πράγματα. Εμείς δεν έχουμε χάρτες που συμπεριλαμβάνουμε τμήματα της χώρας τους στη δικιά μας χώρα, ενώ εκείνοι έχουν τέτοιους χάρτες. Δεν μας πειράζει λοιπόν να κοιτάξουν τους δικούς μας και εμείς τους δικούς τους. Από τους δικούς μας δεν προκύπτει ζήτημα. Είμαι εχθρός μιας φοβικής εξωτερικής πολιτικής.

Ούτε έχω ζητήματα κόντρα στους διεθνείς νόμους για να κρύβομαι, ούτε φοβικά σύνδρομα. Εγώ είμαι ένας άνθρωπος, και η εξωτερική μας πολιτική και η κυβέρνησή μας είναι ανοιχτή, με αυτοπεποίθηση και ξέροντας πού, κατά τη γνώμη μας, έχουμε δίκιο και αν έχουμε ή όχι προβλήματα.

Κατά συνέπεια, όλη αυτή η συζήτηση που έγινε στον ελληνικό τύπο, προϋπέθετε να μη γράψει την απάντησή μου. Επ’ ευκαιρία, να κάνω ένα γενικό σχόλιο. Είναι μερικά μεγάλα sites ή εφημερίδες, καταπληκτικά. Βγαίνει ο τάδε πολιτευτής σε τάδε νομό και μιλάει για την εξωτερική πολιτική: είδηση. Βγαίνει ο άλλος: είδηση. Μιλάει ο Υπουργός Εξωτερικών: αποσιώπηση του τι λέει. Δηλαδή, εγώ ως Υπουργός Εξωτερικών δεν αποτελώ είδηση για την εξωτερική πολιτική; Μόνο όλοι οι άλλοι; Δεν το λέω, σαν λειτουργία, σαν θεσμός. Άρα, μου λέει κάτι ένας συνάδελφος -εξαιρετικής ποιότητας συνάδελφος- ο συνάδελφός μου ο Nikola Dimitrov και του απαντάω. Ο ελληνικός τύπος ενδιαφέρεται μόνο για το τί μου είπε. Τί απάντησα δεν υπάρχει. Είναι μια περίεργη δημοσιογραφία αυτή. Σας ευχαριστώ, κατά συνέπεια, για την ερώτησή σας, γιατί μπορούσα να κάνω αυτή τη διαπίστωση. Είμαι ευγνώμων.
Ευχαριστώ πολύ. Τον Οκτώβρη, προς Νοέμβρη, εδώ πάλι.