Συνέντευξη Τύπου μετά την ολοκλήρωση της Τετραμερούς Συνάντησης Ελλάδας, Αλβανίας, Βουλγαρίας, πΓΔΜ στη Θεσσαλονίκη για τη διασυνοριακή συνεργασία (Θεσσαλονίκη, 22.04.2016)
ΚΟΤΖΙΑΣ: Θα ήθελα να σας καλωσορίσω στην πρώτη συνάντηση των Υπουργών Εξωτερικών και Υπουργών Εσωτερικών από τις τέσσερις συνορεύουσες χώρες, που βρίσκονται στη νοτιοανατολική Ευρώπη, στα νότια Βαλκάνια.
Είχα τη χαρά να έχω τους τρεις συναδέλφους μου και τους τέσσερις υπουργούς Εσωτερικών κοντά μου. Εγκαινιάσαμε μια συζήτηση για τη διασυνοριακή συνεργασία ανάμεσα στα τέσσερα κράτη και υπογραμμίσαμε την ανάγκη για την καταπολέμηση των εγκληματικών δικτύων, των αρνητικών δικτύων και την ανάπτυξη των θετικών, των δημιουργικών δικτύων στο μέλλον.
Νιώθουμε την ανάγκη να συμβάλουμε στη θεσμική ανάπτυξη των κρατών μας και στην εξασφάλιση χρηματοδότησης. Την ανάγκη να προωθήσουμε τη χρηστή διακυβέρνηση και ισχυρούς δημοκρατικούς θεσμούς σε όλες τις χώρες της περιοχής.
Συμφωνήσαμε ότι όλοι είμαστε σε μια διαδικασία ανασυγκρότησης για την αντιμετώπιση των μεγάλων προβλημάτων της εποχής μας και ιδιαίτερα του προσφυγικού. Μαθαίνουμε να οργανώνουμε καλύτερα τη συνεργασία μας, τον συντονισμό μας με τρόπο ενεργητικό, αποτελεσματικό, αλληλέγγυο, στηριζόμενοι στις κοινές ευρωπαϊκές μας αξίες.
Θέλουμε να συνεργαστούμε στην καταγραφή και στον έλεγχο των διαδρομών μετακίνησης πληθυσμών, στην πάλη ενάντια στο εμπόριο ανθρώπων και στα δίκτυα διακίνησης, στην αναζήτηση των ορθών μηχανισμών για τη νόμιμη μετανάστευση και στην αντιμετώπιση μακροχρόνιων προβλημάτων. Εχθές, η συζήτηση συντονίστηκε από τους Υπουργούς Εξωτερικών και σήμερα από τους Υπουργούς Εσωτερικών.
Το πρώτο πράγμα που συμφωνήσαμε είναι ότι αυτή η συνδιάσκεψη είναι ωφέλιμη. Υποστηρίζουμε όλοι μας τη σκέψη να εξελιχθεί σε έναν μόνιμο, θεσμικό μηχανισμό συντονισμού και συνεργασίας, ο οποίος θα συνεδριάζει τουλάχιστον κάθε 6 μήνες – και αν χρειάζεται και εκτάκτως.
Επίσης, συμφωνήσαμε ότι αυτός ο μηχανισμός πέρα από το επίπεδο των Υπουργών και για την καλύτερη συνεργασία των υπουργικών συναντήσεων θα πρέπει να συνεδριάζει σε επίπεδο διευθυντών, σε επίπεδο εμπειρογνωμόνων, σε επίπεδο ειδικών.
Μια τέτοια συνάντηση έγινε την προηγούμενη εβδομάδα στην Αθήνα μεταξύ των Γενικών Γραμματέων των Υπουργείων Εξωτερικών και των Διευθυντών της Αστυνομίας της Αλβανίας, της Ιταλίας και της Ελλάδας.
Συμφωνήσαμε, επίσης, ότι αυτή η συνεργασία μας αποσκοπεί και στοχεύει σε κοινές αρχές βασισμένες στον ανθρωπισμό, στην εκτίμηση και τον σεβασμό του διαφορετικού και του άλλου, στην κατοχύρωση της ασφάλειας των πολιτών μας, καθώς και στη σταθεροποίηση της Νοτιοανατολικής Ευρώπης. Ότι πρέπει και έχουμε ανάγκη να αναπτύξουμε μεταξύ μας την αλληλεγγύη αλλά και την αλληλοκατανόηση. Ότι χρειαζόμαστε περισσότερη επικοινωνία και συχνά διευκρινίσεις. Σε αυτήν την επικοινωνία θα χρησιμοποιήσουμε όλα τα δυνατά μέσα, από συνδιασκέψεις και τηλεδιασκέψεις μέχρι και άλλα μέτρα, που να προάγουν την καλή γειτονία, τη δημιουργία κοινών κέντρων, όπως είναι αυτό το κέντρο της τριμερούς συνεργασίας ανάμεσα σε Ελλάδα, Βουλγαρία και Τουρκία.
Συγκλίναμε όλοι στην άποψη ότι πρέπει να συμβάλουμε στη μεταρρύθμιση και αναθεώρηση των προβλέψεων και ρυθμίσεων των κανονισμών του Δουβλίνου και ότι θα πρέπει σε αυτό να αξιοποιήσουμε, με οργανωμένο τρόπο, τις Μη Κυβερνητικές Οργανώσεις που προσφέρουν πάρα πολλά. Ταυτόχρονα, όμως, θα πρέπει να φτιάξουμε έναν κατάλογο από αυτές τις οργανώσεις, κάνοντας μια πιο συντεταγμένη αξιολόγηση τους.
Συμφωνήσαμε ότι πρέπει να ληφθούν ειδικά μέτρα για τη στήριξη ειδικών κοινωνικών ομάδων και ιδιαίτερα για τα ασυνόδευτα παιδιά, τα παιδιά που μετακινούνται χωρίς οικογένειες στο χώρο μας ή που χάνουν τις οικογένειες τους κατά τη μετακίνηση.
Για να πετύχει το έργο μας συμφωνήσαμε ότι πρέπει να στηρίζουμε κοινές πολιτικές έναντι της Ιορδανίας και του Λιβάνου. Να στηρίξουμε τη χάραξη στρατηγικών απέναντι σ’ αυτές τις χώρες από τη σκοπιά της Ευρωπαϊκής Ένωσης και να συμβάλουμε, με όλες μας τις δυνάμεις, στη σταθερότητα της Αιγύπτου, της οποίας η γεωγραφική θέση, το γεωγραφικό μέγεθος, το γεγονός ότι ο πληθυσμός της ξεπερνάει σήμερα τα 97 εκατομμύρια, εκ των οποίων τα 2/3 είναι νέοι, την καθιστούν έναν πολύ κρίσιμο παίκτη για το μέλλον της περιοχής.
Συμφωνήσαμε, επίσης, ότι χρειάζεται να συντονίσουμε με όλα τα δυνατά μέσα, με συντονισμό και επικοινωνία, τον έλεγχο και την κοινή μας δράση στα σύνορα για την επαναπροώθηση και επανεγκατάσταση των μετακινούμενων πληθυσμών στην περιοχή.
Επίσης, επισημάναμε την ανάγκη να διαχωρίζουμε θεσμικά τους πρόσφυγες και τους οικονομικούς μετανάστες, των οποίων τα δικαιώματα και ο τρόπος αντιμετώπισης δεν είναι πάντα ο ίδιος. Υπογραμμίσαμε, ιδιαίτερα σήμερα στη συνάντηση των Υπουργών Εσωτερικών, την ανάγκη για συνεργασία ανάμεσα στις υπηρεσίες πληροφοριών των τεσσάρων κρατών. Χρειάζεται να ανταλλάσουμε και να κοινοποιούμε πληροφορίες που έχουμε και που αφορούν σε ζητήματα της μάχης και της αναγκαίας πάλης ενάντια στο οργανωμένο έγκλημα της παράνομης διακίνησης ανθρώπων.
Εξετάσαμε από μία ιδιαίτερη σκοπιά τη συμφωνία της Ευρωπαϊκής Ένωσης με την Τουρκία. Διαπιστώσαμε ότι αυτήν την περίοδο η Τουρκία εφαρμόζει, με επιτυχία θα έλεγα, τη συμφωνία αυτή. Έχει μειωθεί σε πάρα πολύ μεγάλο βαθμό η κίνηση των προσφύγων και μεταναστών μεταξύ Τουρκίας και ελληνικών νησιών.
Παρόλα αυτά, έχοντας υπόψη ότι μπορεί να υπάρξουν και κενά στην εφαρμογή αυτής της απόφασης, χρειαζόμαστε και ένα «σχέδιο Β» για έκτακτες καταστάσεις που μπορεί να προκύψουν.
Τέλος, τη συνάντησή μας απασχόλησαν και προβλήματα ασφαλείας που μπορεί να αποτελέσουν και το ειδικότερο αντικείμενο της επόμενης συνάντησής μας, αλλά και θέματα τρομοκρατίας, υπογραμμίζοντας ότι το προσφυγικό δεν συνδέεται με την τρομοκρατία.
Η τρομοκρατία συνδέεται με παράνομα δίκτυα και με άλλους παράγοντες που τη γεννούν και την αναπαράγουν.
Ευχαριστώ πολύ για την προσοχή σας. Θέλω να ευχαριστήσω ξανά τους συναδέλφους μου, τους Υπουργούς Εξωτερικών των άλλων τριών κρατών.
Θέλω να σας ευχαριστήσω και τους τέσσερις, και τον κύριο Τόσκα, για την παρουσία σας και τη συμβολή σας στη συζήτησή μας. Θέλω να ευχαριστήσω τις Διευθύνσεις του Υπουργείου μας, ιδιαίτερα την πολιτική Διεύθυνση, τη Διεύθυνση Γ4, την Υπηρεσία Ενημέρωσης, τη Διεύθυνση Εθιμοτυπίας που κάνανε δυνατή, μέσα σε ένα σχετικά σύντομο χρονικό διάστημα, αυτήν την επιτυχημένη συνάντηση.
Θέλω να ευχαριστήσω τη Διεύθυνσή μας στη Θεσσαλονίκη, να ευχαριστήσω το προσωπικό αυτού του ξενοδοχείου που μας φιλοξένησε και μας υποδέχτηκε με τρόπο συγκινητικό. Τέλος, θέλω να ευχαριστήσω τις και τους δημοσιογράφους που δείξατε ένα ενδιαφέρον, που πράγματι αναγνωρίσατε την αξία αυτής της συνάντησης.
Από ότι ξέρω, κύριε Ευθυμίου, θα υποβληθεί μία ερώτηση από τους δημοσιογράφους κάθε χώρας. Ο κύριος Ευθυμίου είναι ο νέος εκπρόσωπος του Υπουργείου μας. Κύριε Ευθυμίου, έχετε το λόγο.
Θέλω, σε αυτό το σημείο, να ευχαριστήσω ιδιαίτερα για την παρουσία της Ολλανδικής Προεδρίας στη συνδιάσκεψη – είναι μια εξαιρετική Προεδρία, όπως έχω πει – όπως και τον εκπρόσωπο της Σλοβακικής Προεδρίας, που αναλαμβάνει μετά το καλοκαίρι. Δύο χώρες φίλες, με εξαιρετικούς Υπουργούς Εξωτερικών και Εσωτερικών, που έχουν βοηθήσει πάρα πολύ την περιοχή μας, αλλά και εμένα προσωπικά στη συνεργασία που έχουμε. Τους καλύτερους χαιρετισμούς μου και στους Υπουργούς σας. Ευχαριστώ πάρα πολύ για τα μακρινά σας ταξίδια στη Θεσσαλονίκη.
ΣΥΝΤΟΝΙΣΤΗΣ: Θα δεχθούμε τέσσερις ερωτήσεις, μία από έναν δημοσιογράφο της κάθε χώρας. Παρακαλώ να λέτε το όνομά σας και τον Υπουργό στον οποίο απευθύνεστε.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Αλεξάντερ Μάρκου, Top Channel. Ποια είναι η στάση της Αλβανικής Κυβέρνησης στην αντιμετώπιση της προσφυγικής κρίσης μια και μιλάμε για το κλείσιμο του βαλκανικού διαδρόμου και τη πιθανότητα να ανοίξει μια εναλλακτική διαδρομή;
BUSHATI: Σας ευχαριστώ πολύ για την ερώτηση. Θα ήθελα να είμαι πολύ σαφής και ακριβής.
Πάντοτε είχαμε μια συνεπή θέση όσον αφορά τη μεταναστευτική κρίση, η οποία εντάθηκε από τον Οκτώβριο του 2015. Δεν πρόκειται για ένα θέμα άσπρου-μαύρου, να ανοίγουμε ή να κλείνουμε σύνορα, να δεχόμαστε ή να μη δεχόμαστε πρόσφυγες.
Πρόκειται για μια δέσμευση να αποδεχθούμε μια ευρωπαϊκή πρόταση αλληλεγγύης. Μετά από αυτή τη σύσκεψη είναι σαφής η δέσμευσή μας ότι εργαζόμαστε προς μια ευρωπαϊκή λύση. Αυτό είναι το πρώτο θέμα.
Το δεύτερο θέμα έχει να κάνει με το πλέγμα των μεταναστευτικών οδών. Αυτά τα θέματα είναι αλληλένδετα. Θα πρέπει να συνεργαστούμε σε αυτό το θέμα όχι μόνο με την Ελλάδα αλλά και άλλες χώρες, όπως την Ιταλία, που έχουν πληγεί από την κρίση, καθώς βλέπουμε πως υπάρχει πάντα η πιθανότητα αλλαγής των διαδρομών.
Το τρίτο σημείο που θα ήθελα να θίξω, για μια ακόμη φορά, είναι η ανάγκη για μια συντονισμένη συνεργασία μεταξύ των κρατών μελών από τη μια πλευρά και των κρατών των Δυτικών Βαλκανίων από την άλλη. Θα πρέπει να λαμβάνουμε υπόψη όχι μόνο τα στοιχεία που αφορούν στη διαχείριση της κρίσης, αλλά θέματα που θα προσφέρουν περισσότερη πολιτική σταθερότητα και βεβαιότητα στην περιοχή μας.
Σας ευχαριστώ πολύ.
TAHIRI: Ο συνάδελφός μου έθιξε τρία θέματα, εγώ θα προσθέσω μόνο ένα. Θα ήθελα να ευχαριστήσω τον Νίκο, επίσης.
Νομίζω ότι πρόκειται για μια τεράστια πρόκληση που βρίσκεται μπροστά μας, να συνεργαστούμε μεταξύ μας. Πρακτικά είμαστε υποχρεωμένοι να συνεργαστούμε. Αυτό που έχουμε κάνει μέχρι στιγμής αποτελεί ένα σύμβολο ότι υπάρχει χώρος για να συνεργαστούμε πολύ περισσότερο. Πολύ περισσότερο από ό,τι έχουμε κάνει μέχρι στιγμής.
Θα πρέπει να μπορούμε να εγγυηθούμε τη σωστή ισορροπία μεταξύ των κοινών αρχών μας της αλληλεγγύης και του ανθρωπισμού, αλλά και της ασφάλειας. Να μην επιτρέπουμε σε τρομοκρατικά στοιχεία να χρησιμοποιούν τις ροές των μεταναστών και να απειλούν τις κοινωνίες μας.
Είχα την ευκαιρία να ανταλλάξω τις απόψεις μου με τους Υπουργούς της Ελλάδας και θεωρώ ότι αυτός είναι ο μόνος τρόπος για να είμαστε αποτελεσματικοί. Η γραφειοκρατία μπορεί να σκοτώσει όλες τις πρωτοβουλίες μας.
Και αν θέλουμε να πετύχουμε θα πρέπει να μπορέσουμε να σκοτώσουμε αυτή την γραφειοκρατία, προκειμένου να μπορούμε να συνεργαστούμε για το καλό των πολιτών μας σε όλες τις χώρες μας.
Οι μετανάστες έρχονται από μία χώρα της Ευρωπαϊκής Ένωσης, όπως είναι η Ελλάδα, σε μία χώρα που δεν είναι μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης για να επιστρέψουν σε μια άλλη χώρα της ΕΕ. Αυτή είναι η κατάλληλη στιγμή για να δείξουμε από κοινού ότι έχουμε έναν κοινό προορισμό, έχουμε μία κοινή πρόκληση και πρέπει να βρούμε κοινές, ευρωπαϊκές λύσεις σε αυτή την πρόκληση, καθώς και σε άλλες. Σας ευχαριστώ.
ΣΥΝΤΟΝΙΣΤΗΣ: Το επόμενο ερώτημα, παρακαλώ.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Λέγομαι Τόνια Ντιμιτρόβα, από την Βουλγαρική Εθνική Τηλεόραση. Η ερώτηση είναι προς τον κύριο Mitov.
Συζητήσατε το θέμα της οικονομικής υποστήριξης προς τους μετανάστες και τους πρόσφυγες. Για τι είδους υποστήριξη μιλάμε και τι μορφή θα έχει και για τους μετανάστες και για τους πρόσφυγες; Σας ευχαριστώ πολύ.
MITOV: Δεν κατάλαβα ακριβώς τι σας είπαν. Αλλά αυτό που συζητήσαμε ήταν να έχουμε μία ενιαία θέση όσον αφορά την οικονομική υποστήριξη από την Ευρωπαϊκή Ένωση προς τα άτομα που βρίσκονται ήδη εδώ, που βρίσκονται εντός της Ευρωπαϊκής Ένωσης, αυτό είναι το ένα θέμα. Σε ό,τι αφορά την Ελλάδα, η χώρα αυτή σηκώνει ένα μεγάλο φορτίο και πολλή ευθύνη και θέλουμε να βοηθήσουμε την Ελλάδα να αντιμετωπίσει αυτή την κατάσταση που δεν έχει προηγούμενο.
Δεύτερον, ο κ. Κοτζιάς είπε τι πρέπει να κάνουμε. Δηλαδή να κάνουμε ένα σαφή διαχωρισμό μεταξύ των οικονομικών μεταναστών και των προσφύγων. Όσον αφορά τους πρόσφυγες, υπάρχει ο μηχανισμός της μετεγκατάστασης και πρέπει να τους παράσχουμε όλα τα μέσα που έχουν να κάνουν με τη διεθνή προστασία. Όσον αφορά τους οικονομικούς μετανάστες, η προσέγγιση είναι πολύ διαφορετική. Και εδώ έχουμε την πολιτική της επιστροφής και την επανεισδοχής. Πρέπει να είμαστε σταθεροί σ’ αυτή τη θέση μας. Πρέπει να κρατήσουμε στο μυαλό μας ότι, όσον αφορά τους οικονομικούς μετανάστες, υπάρχουν νόμιμοι τρόποι που μπορεί να γίνει αυτό, μέσα από μία ελεγχόμενη διαδικασία.
Η συνεργασία με τις τρίτες χώρες είναι πάρα πολύ σημαντική έτσι ώστε αυτές οι χώρες να συνεργαστούν στο θέμα της αποδοχής των πολιτών τους, οι οποίοι έχουν περάσει παράνομα τα σύνορα κρατών μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Αυτό είναι ένα θέμα που όλοι συμφωνούμε. Αυτού του είδους οι πολιτικές δεν αποτελούν μόνο ευθύνη των κρατών μελών, αλλά επίσης αυτό είναι ένα θέμα που θα πρέπει να αντιμετωπιστεί σε επίπεδο Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Έτσι λοιπόν η διπλωματία της Ευρωπαϊκής Ένωσης πρέπει να εμπλακεί – και αυτό συμβαίνει ήδη, χάρη στην Ολλανδική Προεδρία. Αυτό το μέσο έχει ήδη ενεργοποιηθεί, έχει ήδη γίνει πολλή από την αρχική δουλειά, ωστόσο υπάρχουν ακόμα πολλά πράγματα που πρέπει να γίνουν. Αλλά, βέβαια, οι πολιτικές επιστροφής και επαναπατρισμού είναι πάρα πολύ σημαντικές όσον αφορά την διάκριση αυτών των δύο κατηγοριών ανθρώπων.
Όπως σας είπα, έχουμε ευθύνες απέναντι στους πρόσφυγες. Το κοινωνικό και το εκπαιδευτικό μας σύστημα δε θα μπορέσει να απορροφήσει μεγάλους αριθμούς ανθρώπων.
Για αυτό το λόγο θα πρέπει να έχουμε σε πολύ μεγάλο βαθμό της διαδικασίας. Η συμφωνία μεταξύ της Τουρκίας και της Ευρωπαϊκής Ένωσης μας δίνει ελπίδες, ότι έχουμε κάνει το πρώτο πολύ σημαντικό βήμα για τον έλεγχο και τη διαχείριση των εξωτερικών μας συνόρων.
Πρέπει να θεωρούμε την Ευρωπαϊκή Ένωση ως ένα σύνολο, ως μία ένωση που έχει εξωτερικά σύνορα και πρέπει να επικεντρώσουμε την προσοχή μας σε αυτήν τη ακριβώς διάσταση.
Και βεβαίως συζητήσαμε επί μακρόν για το πώς θα καταπολεμήσουμε την παράνομη διακίνηση ανθρώπων. Πρόκειται για ένα άσχημο φαινόμενο, το οποίο επί της ουσίας βοηθά αυτού του είδους την παράνομη και παράτυπη διάβαση των συνόρων.
Οι διακινητές έχουν δίκτυα από το πρώτο έως το τελευταίο σημείο αυτών των μεταναστευτικών οδών. Πρέπει λοιπόν να λάβουμε υπόψη όλα αυτά τα εγκληματικά δίκτυα, τα οποία δρουν εντός των κρατών μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης και φυσικά και στις χώρες εταίρους.
Αυτή η περιφερειακή συνεργασία είναι εξαιρετικά σημαντική, και για αυτό το λόγο είμαστε εξαιρετικά ευγνώμονες προς την ελληνική πρωτοβουλία για τη διοργάνωση αυτού του φόρουμ, προκειμένου να αρχίσει ο διάλογος όσον αφορά τη διαχείριση των συνόρων και την καταπολέμηση της παράνομης διακίνησης ανθρώπων και βεβαίως για ένα σχέδιο έκτακτης ανάγκης, σε περίπτωση που η συμφωνία Ευρωπαϊκής Ένωσης και Τουρκίας δεν τηρηθεί. Χρειαζόμαστε ένα τέτοιο σχέδιο έκτακτης ανάγκης.
ΣΥΝΤΟΝΙΣΤΗΣ: Επόμενη ερώτηση.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Γιασμίνα Τάσεφσκα, από το πρακτορείο MIA, για τον κ. Poposki.
Σε ποιο βαθμό η κρίση της μετανάστευσης έχει επηρεάσει τις σχέσεις των τεσσάρων χωρών στην περιοχή γενικά;
POPOSKI: Καταρχάς πιστεύουμε ότι είναι πολύ ευτυχές το ότι είχαμε αυτή τη σύσκεψη για το θέμα της μετανάστευσης και ελπίζουμε να έχουμε και άλλες συσκέψεις για άλλα θέματα στο μέλλον.
Με βάση την πραγματικότητα επί του εδάφους, δε θα μπορούσαμε να πούμε ότι η μεταναστευτική κρίση επηρεάζει τις σχέσεις μας προς τις όμορές μας χώρες στα δυτικά και τα ανατολικά, δηλαδή την Αλβανία και τη Βουλγαρία, με τον ίδιο τρόπο με τον οποίο αυτό συμβαίνει στα νότια της χώρας, καθώς έχουμε δεκάδες χιλιάδες μετανάστες που βρίσκονται στα σύνορα. Η αντιμετώπιση δεν μπορεί να είναι ίδια προς όλες τις πλευρές – είναι πιο εύκολο να συνεργαστούμε με εκείνες τις γειτονικές μας χώρες όπου δεν υπάρχει μαζική εισροή μεταναστών.
Σε ό,τι αφορά την κατάσταση στον διάδρομο από Νότο προς Βορρά, με όλους τους μετανάστες που έρχονται από τη Τουρκία στην Ελλάδα και μετακινούνται προς το Βορρά, πρέπει να πω ότι το 2016 περάσαμε σε μια κατάσταση όπου έχουμε συνεργασία. Τον προηγούμενο χρόνο δεν είχαμε. Φέτος έχουμε εδραιώσει διαύλους επικοινωνίας, μεταξύ άλλων και σε διπλωματικό επίπεδο. Αυτό δε σημαίνει ότι αυτόματα θα επιλυθούν τα πάντα.
Πρέπει να γνωρίζουμε ότι ακόμη και σήμερα οι ακτιβιστές, οι μη κυβερνητικές οργανώσεις και οι διακινητές ανθρώπων συνεργάζονται πολύ πιο εύκολα εκατέρωθεν των συνόρων από ό,τι οι κρατικές υπηρεσίες.
Ένα από τα μηνύματα αυτής της συνάντησης είναι ότι θα συντονίσουμε τις προσπάθειές μας και θα προσπαθήσουμε να αποφύγουμε λύσεις που επιβαρύνουν μόνο μία χώρα.
Πρέπει να στείλουμε και οι δύο πλευρές ένα σαφές μήνυμα – και αυτή είναι η άποψη της κυβέρνησής μου – ότι ο δρόμος για τους μετανάστες προς τα Βαλκάνια δεν θα είναι αυτός που ήταν το 2015 και ότι η Ελλάδα δεν θα πρέπει να αφεθεί μόνη της στην αντιμετώπιση των δεκάδων χιλιάδων μεταναστών που βρίσκονται στο έδαφός της.
Για αυτό το λόγο θα εργαστούμε για τα θέματα επανεισδοχής και μετεγκατάστασης. Όλοι σε αυτό το τραπέζι το υποστηρίζουμε αυτό και για αυτό το λόγο είναι καλό που είχαμε τη συμμετοχή της Ολλανδικής Προεδρίας. Πρέπει να εστιάσουμε στη μη συνέχιση αυτής της κατάστασης. Υπάρχει ένα νέο σχέδιο, μπορεί να μην είναι το τέλειο, αλλά είναι το μόνο σχέδιο που υπάρχει στο τραπέζι και όλοι θα πρέπει να βοηθήσουμε ώστε να επιτύχει.
Οι διμερείς σχέσεις θα συνεχιστούν πέρα από τη μεταναστευτική κρίση. Η κρίση αυτή είναι μια ευκαιρία για εμάς να δείξουμε ότι και οι δυο πλευρές δεσμευόμαστε να συνεχίσουμε τη συνεργασία μας και στο μέλλον και όχι μόνο σε αυτό το θέμα.
ΣΥΝΤΟΝΙΣΤΗΣ: Το τελευταίο ερώτημα, παρακαλώ.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Σπύρος Σιδέρης, Independent Balkan News Agency.
Θα ήθελα να κάνω ερωτήσεις και σε εσάς κύριε Κοτζιά και σε εσάς κύριε Τόσκα, αλλά νομίζω ότι αφορά και τους υπόλοιπους υπουργούς.
Είπατε ότι οι προοπτικές είναι θετικές για την πρωτοβουλία αυτή που έχετε αναλάβει για τη συνάντηση των τεσσάρων όμορων κρατών. Υπάρχει κοινός τόπος συνεργασίας όταν με κάποιες χώρες υπάρχουν διαφορές; Μπορούν να σταθούν εμπόδιο αυτές οι διαφορές σε αυτή την προσπάθεια; Και πόσο σημαντική είναι η σταθερότητα στην περιοχή;
Κύριε Τόσκα, είναι εύκολο να υπάρξει συνεργασία σε ένα αντικείμενο που άπτεται της εσωτερικής ασφάλειας και άρα και θεμάτων εθνικής ασφαλείας;
Ευχαριστώ.
ΚΟΤΖΙΑΣ: Ευχαριστώ. Και επειδή δε θα ξαναμιλήσω σε αυτήν τη συνδιάσκεψη, να ευχαριστήσω τους Υπουργούς από τη Βουλγαρία, από την Αλβανία, από την πρώην Γιουγκοσλαβική Δημοκρατία της Μακεδονίας. Να ευχαριστήσω τις Προεδρίες, τη νυν και τη μελλοντική, από την Ολλανδία, και τη Σλοβακία.
Θέλω να κάνω μια γενική δήλωση περί της εξωτερικής πολιτικής, με αφορμή το ερώτημα που μου βάζετε. Η εξωτερική πολιτική πρέπει να έχει ορισμένα χαρακτηριστικά. Η εξωτερική πολιτική δεν είναι τα μέσα μαζικής ενημέρωσης, δεν είναι ο καθημερινός ακτιβισμός, που τον υιοθετώ και τον αγαπώ. Δεν είναι ο αντιπολιτευτικός λόγος για να γίνεται αντιπολίτευση.
Η εξωτερική πολιτική πρέπει να έχει μια σταθερότητα στον προσανατολισμό της, με ευελιξία όταν χρειάζεται. Πρέπει να δείχνει σοβαρότητα και να είναι σοβαρή, πρέπει να είναι ψύχραιμη, να ασκείται με νηφαλιότητα και, όπου χρειάζεται, με αποφασιστικότητα. Το λέω αυτό γιατί συχνά σε πολλά κράτη μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης – καμιά φορά και σε εμάς – χάνεται η νηφαλιότητα ή η ψυχραιμία ή η σοβαρότητα, προκειμένου να φτιαχτεί ο ένας ή ο άλλος τίτλος για τη δημοσιότητα ενός ή δύο δευτερολέπτων στα κανάλια.
Τα κανάλια και οι εφημερίδες κάνουν καλά τη δουλειά τους, αλλά τους υπουργούς των Εξωτερικών πρέπει να μην τους πολυαπασχολεί η προσωπική τους προβολή, αλλά η διαμόρφωση του καλύτερου δυνατού κλίματος συνεργασίας και σταθερότητας με άλλες χώρες και πριν από όλα με τους γείτονες.
Κατά συνέπεια η πολιτική μας – και νομίζω ότι είναι και πολιτική των Υπουργών και από τα άλλα κράτη, χωρίς να θέλω να μιλήσω για λογαριασμό τους – είναι ότι η εξωτερική πολιτική πρέπει να προσπαθεί να ξεπερνά τα προβλήματα, να τα λύνει, αλλά και να βρίσκει κοινά σημεία με τα οποία μπορεί να συμβάλει στην καλυτέρευση της ζωής κρατών και λαών.
Ξέρετε, η εξωτερική πολιτική έχει μια διαφορά από την πολιτική άμυνας. Στην άμυνα το μέσο, όπως λέμε στην επιστήμη, είναι τα όπλα, στην εξωτερική πολιτική το μέσο είναι η διαπραγμάτευση. Και θέλω να πιστεύω – ως κατά κάποιο τρόπο ειδικός και ακαδημαϊκά και από επαγγελματική σκοπιά, όχι μόνο ως Υπουργός στην εξωτερική πολιτική – ότι οι διαπραγματεύσεις, η δυνατότητα διπλωματικής λύσης των προβλημάτων είναι πιο ισχυρά μέσα από κάθε τι άλλο.
Έχουμε διαφορές με άλλες χώρες; Έχουμε. Αλλά έχουμε και στο εσωτερικό κάθε χώρας διαφορετικές γνώμες. Μπορούν να ξεπεραστούν αυτές οι διαφορές; Για να ξεπεραστούν χρειάζεται καλή διάθεση, καλή πρόθεση, δημιουργικές σκέψεις και προτάσεις λύσεων, ακόμα και καλές προσωπικές σχέσεις.
Και εμείς, όπως ξέρετε, ασκούμε μια ενεργητική εξωτερική πολιτική. Προς όλες τις πλευρές κάνουμε προτάσεις. Και προς την Τουρκία, και για το Κυπριακό, και για τη λύση του ονοματολογικού προβλήματος που έχουμε με τους βόρειους γείτονές μας, και μέτρα οικοδόμησης εμπιστοσύνης και ένα πακέτο λύσεων προβλημάτων που προέκυψαν από το παρελθόν ή ζητημάτων που πρέπει να λύσουμε για το μέλλον με την Ιταλία, με την Αλβανία. Προωθούμε επίσης κοινές δράσεις με τη Βουλγαρία.
Ετοιμάζουμε και την επόμενη μας συνάντηση το Σεπτέμβριο, όπως ξέρετε, τη δεύτερη εβδομάδα του Σεπτεμβρίου στη Ρόδο, με μια σειρά κρατών μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης και αραβικά κράτη, κράτη της Μεσογείου, μαζί και με τους Βούλγαρους φίλους μας, για τα ζητήματα ασφάλειας και σταθερότητας.
Δεν έχουμε ίδια αντίληψη για την πολιτική με όλους όσοι θα έρθουν στη Ρόδο. Δεν έχουμε ίδιας μορφής πολιτικά συστήματα. Αλλά έχουμε κοινή θέληση, τη σταθερότητα και την ασφάλεια. Και νομίζω σήμερα αυτά τα δύο είναι πάρα πολύ σημαντικά και για την περιοχή των Βαλκανίων – και στη βάση αυτών οδεύουμε.
Πρέπει δε να σας πω – τελευταίο σχόλιο – ότι παρά το ότι είμαι ο μεγαλύτερος σε ηλικία Υπουργός Εξωτερικών εδώ, ξέρετε ότι έχουμε μια τρομερή σύμπτωση: οι τρεις Υπουργοί των όμορων χωρών έχουν γεννηθεί όλοι το 1977. Θέλω να πω ότι έχουμε πάρα πολύ καλές φιλικές και δημιουργικές διαπροσωπικές σχέσεις, που στηρίζουν και συμβάλλουν – κατά τη γνώμη μου – στην αναζήτηση των λύσεων που σας περιέγραψα προηγούμενα.
Και νομίζω και η σημερινή μας και η χθεσινή συνάντηση συνέβαλαν στο να έχουμε σχέσεις ειλικρίνειας, εμπιστοσύνης, να μην είμαστε καχύποπτοι ο ένας με τον άλλο, γνωρίζοντας ότι έχουμε διαφορές. Πράγματι.
Αλλά η δουλειά της διπλωματίας είναι να αναζητεί τρόπους για καλύτερη ζωή για τις κοινωνίες και τις χώρες, τρόπος να λυθούν ή να μετριαστεί η σημασία των προβλημάτων. Προβλήματα υπάρχουν πάντα.
ΤΟΣΚΑΣ: Ευχαριστώ κ. Υπουργέ. Φάνηκε στη διάρκεια των τελευταίων κρίσεων ότι υπάρχουν και απαιτείται να υπάρχουν κοινοί τόποι συνεργασίας. Υπάρχουν προβλήματα που αφορούν τον κάθε τόπο ξεχωριστά, αλλά δεν μπορούν να αντιμετωπιστούν εάν δεν υπάρξει συνεργασία.
Φάνηκε καθαρά ότι πρέπει να εκτιμούμε την κατάσταση μαζί. Ότι πρέπει να οργανώνουμε και να συντονίζουμε τις προσπάθειές μας. Αν θέλετε, φάνηκε ότι πρέπει να ισορροπούμε και απέναντι στα προβλήματα και απέναντι στις διάφορες ιδιομορφίες που παρουσιάζονται – πριν, για παράδειγμα, αναφερθήκαμε στις καλές και σε κάποιες προβληματικές ΜΚΟ.
Πρέπει να παίρνουμε αποφάσεις γρήγορες. Μπορούμε να συνδυάσουμε την ασφάλεια και τη δημοκρατία και την ελευθερία. Δεν μπορεί να υπάρξει δημοκρατία και ελευθερία χωρίς ασφάλεια.
Φάνηκε ότι είναι περισσότερο παρά ποτέ αναγκαία αυτή η συνεργασία στην αντιμετώπιση του κοινού εγκλήματος. Και σ’ αυτή τη συνάντηση που οργανώθηκε με πρωτοβουλία του Υπουργείου Εξωτερικών, φάνηκε η αναγκαιότητα της συνεργασίας, της συζήτησης, να συζητήσουμε πρόσωπο με πρόσωπο με τους συναδέλφους, να ανοίξουμε δρόμους συνεργασίας, γιατί δυστυχώς πολλές φορές το πρόβλημα δεν μας περιμένει, το κοινό έγκλημα δεν μας περιμένει. Άρα πρέπει και να συντονιζόμαστε και να μιλάμε και να αντιμετωπίζουμε γρήγορα και αποφασιστικά τις διάφορες καταστάσεις.
Ήταν μια πολύ καλή ευκαιρία και ένα πολύ καλό ξεκίνημα γι’ αυτές τις συνεργασίες. Και φυσικά σ’ αυτό συνέβαλε και η προσπάθεια και η συμβολή της Ευρωπαϊκής Ένωσης και των υπολοίπων συνεργατών.
