Η πρώτη εμβληματική πρωτοβουλία στην κατεύθυνση της αναδιοργάνωσης του χάρτη της Ανώτατης Εκπαίδευσης είναι η ίδρυση του Πανεπιστημίου Δυτικής Αττικής. Το σχέδιο νόμου κατατέθηκε σήμερα στην Κεντρική Νομοπαρασκευαστική Επιτροπή της Βουλής .
Από τον Μάιο που ανακοινώθηκε για πρώτη φορά η πρόθεση για αυτό το εγχείρημα, ακολούθησε μια διαδικασία μακράς διαβούλευσης και επεξεργασίας, τόσο στο εσωτερικό της ακαδημαϊκής κοινότητας του ΤΕΙ Αθήνας και του ΤΕΙ Πειραιά, στις συνελεύσεις των Τμημάτων και των Συγκλήτων, όσο και στο πλαίσιο επιτροπής που συγκροτήθηκε στο Υπουργείο Παιδείας, Έρευνας και Θρησκευμάτων από πανεπιστημιακούς εγνωσμένου κύρους και εκπροσώπους των διοικήσεων των Ιδρυμάτων, σε μια συνεχή αμφίδρομη σχέση μεταξύ τους.
Η διαμόρφωση του νέου Πανεπιστημίου γίνεται έχοντας ως γνώμονα ακαδημαϊκά κριτήρια, και τις εκθέσεις αξιολόγησης, αντίθετα με λογικές επικαλύψεων, πολυδιάσπασης και υπερεξειδίκευσης. Ταυτόχρονα, λαμβάνεται μέριμνα, ώστε καμία εργαστηριακή ή κτηριακή επένδυση να μη χάσει τον ρόλο της και σε καμία περίπτωση να μη θιγεί το εργασιακό καθεστώς του προσωπικού των Ιδρυμάτων και τα επαγγελματικά δικαιώματα των αποφοίτων, απεναντίας μάλιστα, είναι προφανές ότι θα υπάρξει αναβάθμιση.
Εντοπίστηκε η ανάγκη διαμόρφωσης νέων Τμημάτων με προγράμματα ισχυρού γνωσιολογικού υποβάθρου που αντιστοιχούν σε ακαδημαϊκώς αναγνωρισμένα πεδία. Σε αυτή τη διαδικασία δεν υιοθετήθηκε η λογική του status quo, αλλά η λογική της προώθησης συνεργειών που ισχυροποιούν τις ακαδημαϊκές μονάδες και δημιουργούν προοπτικές ισχυρής παρουσίας στον ελληνικό και διεθνή χώρο. Τα νέα Τμήματα θα έχουν νέο πρόγραμμα σπουδών και κάποια εξ αυτών θα θεραπεύουν νέα γνωστικά πεδία, που δεν υπάρχουν ακόμη στον χάρτη της Ανώτατης Εκπαίδευσης στην Ελλάδα, αλλά έχουν δείξει την μεγάλη δυναμική και την προοπτική τους στις εμπειρίες άλλων χωρών.
Είναι όμως εξαιρετικά σημαντικό ότι η ίδρυση του Πανεπιστημίου Δυτικής Αττικής, ακριβώς στην πιο αδικημένη περιοχή της Αττικής, δείχνει εξαρχής το ενδιαφέρον της παρέμβασης, με τρόπο πραγματικά αναπτυξιακό και ταυτόχρονα ακαδημαϊκό. Αποτελεί μία ακόμα τομή στην κατεύθυνση της αντιμετώπισης των ανισοτήτων και των ταξικών διαχωρισμών και είναι δεδομένο ότι θα συνδράμει στην περαιτέρω αναβάθμιση της περιοχής.
Το Σχέδιο Νόμου, μεταξύ άλλων, προβλέπει:
- Το Πανεπιστήμιο θα διοικείται από Διοικούσα Επιτροπή έως την 31-12-2018, οπότε και θα αναλάβει πλέον καθήκοντα ο εκλεγμένος Πρύτανης και η Σύγκλητος. Οι εκλογές για τα λοιπά όργανα διοίκησης (Σχολών και Τμημάτων) θα διεξαχθούν νωρίτερα, έως την 1-4-2018.
- Δημιουργούνται συνολικά πέντε Σχολές και είκοσι έξι Τμήματα. Σήμερα, μαζί με τις εισαγωγικές κατευθύνσεις, υπάρχουν 42 Τμήματα.
- Ο πρώτος κύκλος σπουδών όλων των Τμημάτων διαρκεί οκτώ ακαδημαϊκά εξάμηνα και περιλαμβάνει μαθήματα 240 πιστωτικών μονάδων.
Ως προς τα μέλη ΔΕΠ
- Ορίζεται η ένταξη των μελών Δ.Ε.Π. των απορροφώμενων Τ.Ε.Ι. στα Τμήματα του πανεπιστημίου. Τα μέλη Δ.Ε.Π. αποκτούν τους ακαδημαϊκούς τίτλους των μελών Δ.Ε.Π. του Πανεπιστημίου Δυτικής Αττικής κατ’ αντιστοίχιση των κατεχόμενων θέσεων (α΄ βαθμίδας, αναπληρωτές, επίκουροι, υπηρετούντες λέκτορες), και υποβάλλονται στο ακαδημαϊκό καθεστώς των μελών Δ.Ε.Π. Πανεπιστημίων, με την ίδια εργασιακή σχέση που κατέχουν (τακτική θέση ή προσωποπαγή). Η υπαγωγή και στο αντίστοιχο μισθολογικό καθεστώς γίνεται από 1-9-2018.
- Διάκριση εισάγεται μόνο για τους καθηγητές α΄ βαθμίδας, οι οποίοι εντάσσονται σε προσωποπαγείς θέσεις και για να μετατραπεί η θέση τους σε τακτική οφείλουν να καταθέσουν αίτηση συνοδευόμενη από τα αναγκαία δικαιολογητικά.
Ως προς τους φοιτητές
- Οι φοιτητές των ΤΕΙ Αθήνας και Πειραιά, εντάσσονται στα αντίστοιχα Τμήματα του Πανεπιστημίου Δυτικής Αττικής. Μέχρι και την ολοκλήρωση της εξεταστικής περιόδου του Σεπτεμβρίου 2018 εξακολουθούν να εφαρμόζονται τα προγράμματα σπουδών των δύο Τ.Ε.Ι., ενώ τα προγράμματα σπουδών των Τμημάτων του Πανεπιστημίου Δυτικής Αττικής εφαρμόζονται από το χειμερινό εξάμηνο του ακαδημαϊκού έτους 2018- 2019.
- Ύστερα από απόφαση της Συνέλευσης των νέων Τμημάτων, γίνεται η αντιστοίχιση των μαθημάτων του προγράμματος σπουδών των Τμημάτων των απορροφώμενων Τ.Ε.Ι. με μαθήματα του προγράμματος σπουδών των Τμημάτων του Πανεπιστημίου Δυτικής Αττικής. Κατ’ αυτόν τον τρόπο καθορίζονται τα μαθήματα που υπολείπονται να ολοκληρώσει επιτυχώς κάθε φοιτητής, μεταξύ των μαθημάτων που προσφέρονται βάσει των προγραμμάτων σπουδών των Τμημάτων του Πανεπιστημίου Δυτικής Αττικής, ώστε να λάβει τον τίτλο σπουδών είτε Τμήματος του Πανεπιστημίου Δυτικής Αττικής είτε Τμήματος Τ.Ε.Ι. ανάλογα με την επιλογή του φοιτητή. Δηλαδή, δίνεται η δυνατότητα στους φοιτητές να επιλέξουν να ολοκληρώσουν τον πρώτο κύκλο σπουδών του Τμήματος Τ.Ε.Ι. στο οποίο έχουν εισαχθεί, υποβάλλοντας σχετική υπεύθυνη δήλωση στη γραμματεία του αντίστοιχου Τμήματος του πανεπιστημίου Δυτικής Αττικής έως την 30η Σεπτεμβρίου 2018, η οποία δεν ανακαλείται.
- Οι φοιτητές που κατά την έναρξη του ακαδημαϊκού έτους 2018- 2019 έχουν υπερβεί τη διάρκεια των εξαμήνων που απαιτούνται για τη λήψη του τίτλου σπουδών, σύμφωνα με το ενδεικτικό πρόγραμμα σπουδών, προσαυξανόμενη κατά τέσσερα (4) εξάμηνα, δεν μπορούν να λάβουν πτυχίο πανεπιστημίου, αλλά έχουν μόνο το δικαίωμα να ολοκληρώσουν τον πρώτο κύκλο σπουδών Τμήματος Τ.Ε.Ι..
- Αυξάνεται από 1% σε 5% το ποσοστό εισαγωγής των αποφοίτων των ΕΠΑΛ μέσω των Πανελλαδικών Εξετάσεων στην Τριτοβάθμια Εκπαίδευση. Η αύξηση του ποσοστού κρίνεται αναγκαία ενόψει της απορρόφησης του Τ.Ε.Ι. Αθήνας και του Τ.Ε.Ι. Πειραιά στο Πανεπιστήμιο Δυτικής Αττικής.
- Τα διπλώματα μεταπτυχιακών σπουδών που θα απονεμηθούν σε φοιτητές που έχουν εισαχθεί και παρακολουθούν προγράμματα μεταπτυχιακών σπουδών σε Τμήματα των απορροφώμενων Τ.Ε.Ι., θα απονεμηθούν από τα αντίστοιχα Τμήματα του Πανεπιστημίου Δυτικής Αττικής ως διπλώματα μεταπτυχιακών σπουδών πανεπιστημίου.
Διετή προγράμματα επαγγελματικής εκπαίδευσης για αποφοίτους ΕΠΑ.Λ.
- Με το σχέδιο νόμου ιδρύονται στα Α.Ε.Ι τα Κέντρα Επαγγελματικής Εκπαίδευσης (Κ.Ε.Ε.) στα οποία θα οργανώνονται διετή προγράμματα επαγγελματικής εκπαίδευσης για αποφοίτους των Επαγγελματικών Λυκείων (ΕΠΑ.Λ.). Τα Κ.Ε.Ε. θα παρέχουν διπλώματα επιπέδου 5 του Εθνικού και Ευρωπαϊκού Πλαισίου Προσόντων και η φοίτηση θα είναι δωρεάν.
- Δίνεται επίσης η δυνατότητα να συνδέουν τα μαθησιακά αποτελέσματα με μονάδες του European Credit System for Vocational and Education and Training – ECVET, που περιγράφεται στη Σύσταση του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 18ης Ιουνίου 2009 (Ε.Ε. C 155/02 της 8.7.2009) η απόδοση των οποίων επιτρέπει τόσο την αντιστοίχιση των αποκτούμενων προσόντων και την ισοτιμία των τίτλων σπουδών όσο και την κινητικότητα μεταξύ διαφόρων εκπαιδευτικών συστημάτων και των διαφόρων χωρών της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Επιτροπές Ηθικής της Έρευνας σε κάθε ΑΕΙ, ερευνητικό και τεχνολογικό κέντρο
Το σχέδιο νόμου προβλέπει τη σύσταση για πρώτη φορά Επιτροπών Ηθικής της Έρευνας σε κάθε ΑΕΙ και σε κάθε ερευνητικό και τεχνολογικό κέντρο που εποπτεύεται από το Υπουργείο Παιδείας, Έρευνας και Θρησκευμάτων. Οι Επιτροπές Ηθικής της Έρευνας θα ασκούν ένα είδος «προληπτικού ελέγχου ηθικής καταλληλότητας» στα ερευνητικά έργα που πρόκειται να υλοποιηθούν στον συγκεκριμένο κάθε φορά φορέα (Α.Ε.Ι. ή ερευνητικό φορέα). Μέσω των Επιτροπών Ηθικής της Έρευνας θα εξετάζεται αν ένα ερευνητικό έργο εξασφαλίζει επαρκείς εγγυήσεις ώστε να μη θίγονται θεμελιώδεις αρχές και αξίες που αφορούν τον άνθρωπο, τα ζώα και το περιβάλλον.
Ε.Λ.Κ.Ε.
- Με σχετικές ρυθμίσεις διευκολύνονται τα ΑΕΙ ως προς τη διαχείριση των Ε.Λ.Κ.Ε. αφού προβλέπεται ότι η ανάληψη υποχρέωσης εκδίδεται για κάθε δαπάνη άνω των 1.000 ευρώ, ενώ αποσαφηνίζεται ο τρόπος έκδοσής της όταν πρόκειται για περιπτώσεις απευθείας ανάθεσης.
- Επαναπροσδιορίζεται το ποσό οφειλής των καθηγητών που ασκούν επιχειρηματική δραστηριότητα, είτε ατομικώς είτε μέσω εταιρείας, στους Ειδικούς Λογαριασμούς Κονδυλίων Έρευνας των Α.Ε.Ι. όπου υπηρετούν και εξορθολογίζεται η διαδικασία είσπραξής τους. Συγκεκριμένα, λόγω των περικοπών στους μισθούς των καθηγητών και των φόρων που οφείλουν να καταβάλουν, ορίζεται ότι οι καθηγητές υποχρεούνται να αποδίδουν στον Ειδικό Λογαριασμό Κονδυλίων Έρευνας του Α.Ε.Ι., όπου υπηρετούν, ποσοστό έξι τοις εκατό (6%) επί του ετήσιου καθαρού εισοδήματος. Επιπλέον, ορίζεται ότι αν και η οφειλή για το παρελθόν να παραμένει επί του ακαθάριστου εισοδήματος, ορίζεται ότι αυτή θα παραγράφεται στην πενταετία του έτους στο οποίο γεννήθηκε.
Επίσης, ιδρύεται στο Ίδρυμα Τεχνολογίας και Έρευνας (ΙΤΕ) νέο Ινστιτούτο με την επωνυμία «Ινστιτούτο Αστροφυσικής». Το προτεινόμενο Ινστιτούτο δεν αφορά σε μια νέα δραστηριότητα, αλλά μια ήδη επιτυχημένη δραστηριότητα του ΙΤΕ.
Τέλος, ιδρύεται Ινστιτούτο Πολιτικών Ερευνών στο ΕΚΚΕ. Η ίδρυση του Ινστιτούτου είναι αναγκαία για τον ερευνητικό εκσυγχρονισμό και τον διοικητικό εξορθολογισμό του ερευνητικού κέντρου.
