Κύρια σημεία δηλώσεων του ΠΘ μετά το Ανώτατο Συμβούλιο Συνεργασίας
• Στον διπλωματικό τομέα, ιδρύουμε Πρεσβείες προς αντικατάσταση των Γραφείων Συνδέσμου και υπογράφουμε μνημόνιο συνεργασίας για την προώθηση της ενταξιακής πορείας της Βόρειας Μακεδονίας.
• Υπογράφουμε Μνημόνιο Συνεργασίας για τη διάνοιξη της δεύτερης συνοριακής διόδου, η οποία θα ενισχύσει το εμπόριο, τις τουριστικές ροές στην Ελλάδα και κυρίως τις επαφές ανάμεσα στους λαούς μας.
• Στον αμυντικό τομέα, η υπογραφή της σημερινής συμφωνίας μεταξύ των δύο Υπουργών Άμυνας αποτελεί έμπρακτη απόδειξη της βούλησης της χώρας μας να συμβάλει στην οικοδόμηση των αμυντικών δυνατοτήτων της Βόρειας Μακεδονίας. Η συνεργασία αυτή περιλαμβάνει τομείς εκπαίδευσης, αμυντικής βιομηχανίας και τεχνολογίας, κυβερνοάμυνας, στρατιωτικών πληροφοριών και την επιτήρηση του εναέριου χώρου.
• Συμφωνήσαμε να συνεργαστούμε στον τομέα των νέων τεχνολογιών και της ψηφιακής πολιτικής. Με μεταφορά τεχνογνωσίας, από την Ελλάδα, στον τομέα της κυβερνοασφάλειας & της ηλεκτρονικής διακυβέρνησης καθώς και στην πρωτοβάθμια φροντίδα Υγείας και την ηλεκτρονική συνταγογράφηση.
• Με περισσότερα από 1 δισ. ευρώ επενδύσεις και 20.000 θέσεις απασχόλησης, η Ελλάδα παίζει ήδη έναν σημαντικό ρόλο στην οικονομία της Βόρειας Μακεδονίας.
• Προχωράμε στην υιοθέτηση ενός συμβατικού πλαισίου συνεργασίας για την αξιοποίηση ενός νέου χρηματοδοτικού εργαλείου, ύψους σχεδόν 200 εκατ. ευρώ, για την επέκταση της ελληνικής επιχειρηματικότητας στη Βόρεια Μακεδονία.
• Σήμερα κλείνουν με θετικό τρόπο οι διαβουλεύσεις της Μεικτής Διεπιστημονικής Επιτροπής Εμπειρογνωμόνων για ιστορικά, αρχαιολογικά και εκπαιδευτικά θέματα, όσον αφορά τα σχολικά εγχειρίδια.
• Η επίσκεψή μας στη Δημοκρατία της Βόρειας Μακεδονίας είναι ένα ιστορικό βήμα για τα Βαλκάνια αλλά και για την Ευρώπη. Είμαστε εδώ για να βρίσκουμε λύσεις, για να κοιτάμε μπροστά, για να χτίζουμε γέφυρες, αντί να ορθώνουμε τείχη.
Κύρια σημεία του χαιρετισμού του ΠΘ κατά το Επιχειρηματικό Φόρουμ Ελλάδας – Βόρειας Μακεδονίας
• Στο επιχειρηματικό φόρουμ Ελλάδας-Βόρειας Μακεδονίας, ανοίγουμε διάπλατα την πόρτα της οικονομικής συνεργασίας των χωρών μας. Ανοίγουμε το δρόμο για ένα μέλλον συνανάπτυξης & φιλοδοξούμε αυτός ο δρόμος να αποτελέσει οδηγό για την επίλυση και άλλων κρίσεων.
• Στο θέμα των εμπορικών oνομασιών, σημάτων και επωνυμιών, συμφωνήσαμε σήμερα, με τον Πρωθυπουργό Ζόραν Ζάεφ, να ενεργοποιήσουμε τη διάταξη του άρθρου 1 της Συμφωνίας των Πρεσπών.
• Η διάταξη προβλέπει τη σύσταση, εντός του 2019, μιας διεθνούς ομάδας ειδικών, με εκπροσώπους από τα δύο κράτη και στόχο να διευθετήσει τα συγκεκριμένα ζητήματα – αυτά που δημιουργούν εδώ και πολλά χρόνια σύγχυση σε επιχειρηματίες και στο καταναλωτικό κοινό διεθνώς.
• Στο εξής δεν θα έχουμε ένα τείχος ανάμεσα στις χώρες μας, αλλά μια γέφυρα, προωθώντας στο οικονομικό πεδίο την ουσία του Άρθρου 14 της Συμφωνίας. Ενθαρρύνοντας τις αμοιβαίες επενδύσεις, ενδυναμώνοντας τη συνεργασία στη γεωργία, την ενέργεια, το περιβάλλον, τις υποδομές.
• Δεν ήρθαμε εδώ, στα Σκόπια, στη Βόρεια Μακεδονία, με σκοπό να κάνουμε «απόβαση», όπως αναφέρουν οι εφημερίδες. Αλλά για να σφυρηλατήσουμε μια σχέση ισότιμης συνεργασίας, να υπερβούμε εμπόδια και να αδράξουμε ευκαιρίες για τις χώρες μας και τους δυο λαούς.
Υπογραφή διμερών συμφωνιών συνεργασίας
Επίσημη υποδοχή της ελληνικής αποστολής στη Βόρεια Μακεδονία
Δηλώσεις Πρωθυπουργού μετά το ΑΣΣ στη Βόρεια Μακεδονία
Σε ευχαριστώ πάρα πολύ, Ζόραν. Είναι μια σημαντική στιγμή η σημερινή, τόσο για την Ελλάδα όσο και για τη Βόρεια Μακεδονία. Θα έλεγα είναι μια σημαντική στιγμή και μέρα για τα Βαλκάνια. Διότι πιστεύω ότι σήμερα εδώ προσπαθούμε να χτίσουμε μια διαφορετική αφήγηση, ένα διαφορετικό αφήγημα για τα Βαλκάνια. Μια διαφορετική ιστορία, από τη γνωστή ιστορία των αντιπαραθέσεων, των συγκρούσεων, της βίας, του πολέμου για την οποία έχουμε μάθει από μικροί ότι είναι συνώνυμη, δυστυχώς, της περιοχής μας, συνώνυμη των Βαλκανίων αυτή η αφήγηση των εχθροπραξιών, του εθνικιστικού μίσους, των διχασμών. Εμείς προσπαθούμε να οικοδομήσουμε ένα αφήγημα συνεργασίας, αλληλοκατανόησης και συνανάπτυξης.
Πιστεύω, λοιπόν, ότι η επιτυχία αυτής της προσπάθειας δεν θα είναι μόνο επιτυχία ανάμεσα στην Ελλάδα και στη Βόρεια Μακεδονία. Θα είναι μια επιτυχία για τα Βαλκάνια, θα είναι μια επιτυχία για την Ευρώπη συνολικά.
Η σημερινή μου επίσκεψη είναι η πρώτη επίσημη επίσκεψη Έλληνα Πρωθυπουργού στη χώρα σας. Έχουμε χάσει πολύ καιρό και πρέπει να τρέξουμε μπροστά με γρήγορο βήμα. Έχουμε χάσει σχεδόν τρεις δεκαετίες και πρέπει να καλύψουμε αυτό το κενό.
Πριν από λίγο, συνεδριάσαμε μαζί με τους υπουργούς μας, το Α΄ Ανώτατο Συμβούλιο Συνεργασίας μεταξύ των χωρών μας. Μία συνεδρίαση που -πριν από όχι πάρα πολύ χρόνο- έμοιαζε ως κάτι το αδύνατο να συμβεί. Και σήμερα γίνεται πραγματικότητα.
Υπογράψαμε μια σειρά από συμφωνίες σε πολύ σημαντικά θέματα, μια σειρά από μνημόνια συνεργασίας και ένα Σχέδιο Δράσης που καλύπτει σχεδόν το σύνολο των τομέων συνεργασίας μας.
Επιτρέψτε μου να πω μερικά λόγια γι’ αυτά που υπογράψαμε και συμφωνήσαμε.
Στον διπλωματικό τομέα, ιδρύουμε Πρεσβείες και αντικαθιστούμε τα Γραφεία Συνδέσμου που είχαμε.
Πριν λίγους μήνες η Ελλάδα ήταν η πρώτη χώρα που επικύρωσε το Πρωτόκολλο ένταξης της χώρας σας στο ΝΑΤΟ και σήμερα υπογράφουμε Μνημόνιο Συνεργασίας για την προώθηση της ενταξιακής πορείας της Βόρειας Μακεδονίας.
Ένα πλαίσιο που θα επιτρέψει τον εντατικό συντονισμό μας σε κάθε βήμα αυτής της διαδικασίας, αλλά και μετά την ένταξη, τη μεταφορά τεχνογνωσίας γι’ αυτό που ονομάζεται ευρωπαϊκές πολιτικές.
Παράλληλα, σήμερα, είχαμε την ευκαιρία να κουβεντιάσουμε σε βάθος για το πώς θα οικοδομήσουμε τη συνεργασία μας, τόσο στο πλαίσιο του ΝΑΤΟ όσο, όμως, και σε περιφερειακό επίπεδο.
Για παράδειγμα, στο πλαίσιο της Τετραμερούς Συνεργασίας που έχουμε προωθήσει σε επίπεδο υπουργείων Εξωτερικών, υπουργών Εξωτερικών, ανάμεσα στην Ελλάδα, τη Βουλγαρία, την Αλβανία και τη Βόρεια Μακεδονία ή πώς θα προχωρήσουμε τη συνεργασία μας στο πλαίσιο της Τετραμερούς Συνεργασίας της Ελλάδας με άλλες τρεις βαλκανικές χώρες, Βουλγαρία, Ρουμανία και Σερβία, σε ανώτατο επίπεδο, όπου και η Βόρεια Μακεδονία μπορεί να παίξει έναν καταλυτικό ρόλο, καθώς είναι η χώρα που συνδέει την Ελλάδα και τη Σερβία.
Στο πλαίσιο της Διαδικασίας του Βερολίνου, δηλαδή, της ευρωπαϊκής πρωτοβουλίας για την ευρωπαϊκή προοπτική των Δυτικών Βαλκανίων.
Στο πλαίσιο των Κινέζικων πρωτοβουλιών, One Belt One Road, και των επενδύσεων που θέλουν να κάνουν στην περιοχή και στο πλαίσιο της Πρωτοβουλίας 16+1.
Αλλά και των εξαιρετικά σημαντικών αμερικανικών πρωτοβουλιών για την περιοχή στον επιχειρηματικό και στον ενεργειακό τομέα, που είχαμε την ευκαιρία να συζητήσουμε πέρυσι τον Σεπτέμβρη και κατά τη διάρκεια της Διεθνούς Έκθεσης Θεσσαλονίκης, όπου οι ΗΠΑ ήταν τιμώμενη χώρα.
Βεβαίως, ας μου επιτραπεί να πω ότι το κύριο πιάτο στη σημερινή μας πρώτη επίσημη συνάντηση είναι η οικονομία και δεν θα μπορούσε να είναι αλλιώς. Πρέπει να τρέξουμε να καλύψουμε το έδαφος. Ήδη, βεβαίως, παρά τις δυσκολίες, υπάρχουν πολλοί Έλληνες επιχειρηματίες που επιχειρούν στη Βόρεια Μακεδονία, αλλά σήμερα η κυβερνητική αποστολή συνοδεύεται από μια πολυπληθή επιχειρηματική αποστολή, σχεδόν πάνω από 140 επιχειρηματίες βρίσκονται μαζί μας και σήμερα θα έχουν την ευκαιρία στο οικονομικό forum να ανταλλάξουν σκέψεις, απόψεις, ιδέες για επενδύσεις, για οικονομικές συνεργασίες, που θα δημιουργήσουν μια πολύ θετική προοπτική στις σχέσεις μας.
Και, βεβαίως, συστήνουμε και τη Συντονιστική Επιτροπή για την Οικονομική Συνεργασία, που θα εποπτεύει, θα ενθαρρύνει και θα βοηθάει αυτές τις προσπάθειες. Και προχωρούμε στην υιοθέτηση ενός συμβατικού πλαισίου οικονομικών σχέσεων, παραδείγματος χάριν για την προστασία επενδύσεων ή για την αποφυγή διπλής φορολόγησης, που ήταν ένα σημαντικό εμπόδιο στο παρελθόν μέχρι σήμερα και που δεν μπορούσαμε να το αποφύγουμε, καθώς, επαναλαμβάνω, για 30 χρόνια καθυστερήσαμε να έχουμε φυσιολογικές σχέσεις.
Στο πλαίσιο αυτό, συζητήσαμε και για το πώς μπορούμε να ενισχύσουμε την επιχειρηματικότητα μέσω του Εθνικού Οργανισμού Βαλκανικής Ανάπτυξης, που έχουμε πλάνο να ιδρύσουμε στην Ελλάδα, με νέα χρηματοδοτικά εργαλεία, με ένα budget περίπου 200 εκατομμυρίων ευρώ, που σκοπεύουμε να το προικοδοτήσουμε, προκειμένου να στηρίξουμε επενδύσεις στα Βαλκάνια συνολικά και φυσικά στη Βόρεια Μακεδονία για την επέκταση της επιχειρηματικότητας.
Παράλληλα, υπογράψαμε Μνημόνιο Συνεργασίας, όπως είπε και ο Ζόραν πριν, για τη διάνοιξη της δεύτερης, μέσα σε λίγους μήνες, συνοριακής διόδου, μετά από αυτή στις Πρέσπες, η οποία θα είναι στους Πρόμαχους και, βεβαίως, θα ενισχύσει το εμπόριο, την επικοινωνία των πολιτών, θα ενισχύσει τις τουριστικές ροές και, κυρίως, τις επαφές ανάμεσα στους δύο λαούς.
Στον αμυντικό τομέα τώρα, η υπογραφή της σημερινής συμφωνίας μεταξύ των δύο υπουργών Άμυνας αποτελεί μια έμπρακτη απόδειξη της βούλησης της χώρας μας να συμβάλλει στην οικοδόμηση των αμυντικών δυνατοτήτων της Βόρειας Μακεδονίας, στη μεταφορά τεχνογνωσίας και στην ενίσχυση της διαλειτουργικότητας με τις δομές και τις διαδικασίες του ΝΑΤΟ. Η συνεργασία αυτή περιλαμβάνει σημαντικούς και κρίσιμους τομείς, μεταξύ των οποίων η εκπαίδευση, η αμυντική βιομηχανία και τεχνολογία, η κυβερνοάμυνα, οι στρατιωτικές πληροφορίες, καθώς και το λεγόμενο air policing, η επιτήρηση του εναέριου χώρου της Βόρειας Μακεδονίας από την Ελληνική Αεροπορία.
Στον τομέα των μεταφορών και υποδομών, αποφασίσαμε την αναβάθμιση των οδικών και σιδηροδρομικών διασυνδέσεων μεταξύ των δύο χωρών. Δώσαμε ιδιαίτερη έμφαση στη σιδηροδρομική σύνδεση Πειραιά – Θεσσαλονίκης – Σκοπίων – Βελιγραδίου, καθώς και στη διασύνδεση των δύο μεγάλων λιμανιών της Ελλάδας, του Πειραιά και της Θεσσαλονίκης με τις αγορές της Κεντρικής Ευρώπης διαμέσου της Βόρειας Μακεδονίας.
Με το Μνημόνιο Συνεργασίας δε, μεταξύ των Υπηρεσιών Πολιτικής Αεροπορίας μας, η Ελλάδα θα εκπαιδεύει ελεγκτές εναέριας κυκλοφορίας και θα βοηθά με τα ραντάρ της, από τη Θεσσαλονίκη, στην ασφάλεια των πτήσεων, στην ασφάλεια της εναέριας κυκλοφορίας στον εναέριο χώρο της Βόρειας Μακεδονίας.
Συζητήσαμε, βεβαίως, και τις σημαντικές εξελίξεις στον ενεργειακό χάρτη της περιοχής και τις προοπτικές που ανοίγουν για τα Βαλκάνια. Τονίσαμε το θέμα των ενεργειακών διασυνδέσεων, για αγωγό φυσικού αερίου, πετρελαϊκό αγωγό, αυτόν που ήδη υπάρχει και πρέπει να επαναλειτουργήσει, αλλά και για διασυνδέσεις ηλεκτρισμού, καθώς και ψηφιακής τεχνολογίας.
Υπήρξε προσθήκη στο Μνημόνιο κατανόησης μεταξύ ΔΕΣΦΑ και MER, οι κρίσιμες συνομιλίες των ΕΛΠΕ για τη διευθέτηση εκκρεμοτήτων, αλλά και τη μελλοντική συνεργασία, καθώς και οι συνομιλίες ΑΔΜΙΕ-MEPSO για την ηλεκτρική διασύνδεση, αναδεικνύουν τα πολλά επίπεδα που ανοίγονται για την ενίσχυση της συνεργασίας μας.
Τέλος, συμφωνήσαμε να συνεργαστούμε πιο στενά σε αυτό που για μένα είναι το μέλλον και είναι οι νέες τεχνολογίες, η ψηφιακή πολιτική. Αφορά και τις νέες γενιές, αφορά την επικοινωνία των ανθρώπων, αφορά τις νεοφυείς επιχειρήσεις που πρέπει να στηρίξουμε ιδιαίτερα στον τομέα των νέων τεχνολογιών. Μιλήσαμε για την ανάγκη μεταφοράς τεχνογνωσίας από την Ελλάδα στη Βόρεια Μακεδονία για να ενισχύσουμε τη νεανική επιχειρηματικότητα, αλλά υπήρξαν και σημαντικές συμφωνίες στον τομέα της κυβερνοασφάλειας και της ηλεκτρονικής διακυβέρνησης και, βεβαίως, μεταφορά τεχνογνωσίας στον κρίσιμο τομέα της υγείας και της πρωτοβάθμιας φροντίδας.
Είναι, λοιπόν, σαφές με όλα όσα σας ανέλυσα και αφορούν στο τι συζητήσαμε και τι υπογράψαμε σήμερα ότι εδώ οικοδομούμε μια πολυεπίπεδη σχέση, μια στρατηγική σχέση που έχει μεγάλες προοπτικές.
Ωστόσο, για να προχωρήσει αυτή η σχέση πρέπει να διασφαλίσουμε ότι θα εδράζεται σε στέρεα θεμέλια. Τα θεμέλια αυτά περιέχουν το απαραίτητο υλικό. Τον αμοιβαίο σεβασμό και τα κοινά συμφέροντα, το κοινό όραμα για ειρήνη, σταθερότητα και συνεργασία. Ωστόσο, για να γίνουν τα θεμέλια στέρεα και να αντέξουν και στον χρόνο πρέπει τώρα να δουλέψουμε εντατικά. Να δουλέψουμε εντατικά στην ορθή εφαρμογή της Συμφωνίας των Πρεσπών.
Στο πλαίσιο αυτό, στον σύντομο χρόνο που είχαμε, έχουμε ήδη κάνει γρήγορα βήματα και σημαντικά βήματα. Πιστεύω ότι έτσι πρέπει να συνεχίσουμε.
Σήμερα κλείνουν με θετικό τρόπο οι διαβουλεύσεις της Μεικτής Διεπιστημονικής Επιτροπής Εμπειρογνωμόνων για ιστορικά, αρχαιολογικά και εκπαιδευτικά θέματα σε ό,τι αφορά τα σχολικά εγχειρίδια. Πιστεύω ότι είναι ένα πολύ κρίσιμο θέμα για την οικοδόμηση αμοιβαίας εμπιστοσύνης μεταξύ των λαών μας, καθώς επηρεάζει τον τρόπο που βλέπει η μία χώρα την άλλη, τον τρόπο που βλέπει ο ένας λαός τον άλλον, τον τρόπο που βλέπουν τα παιδιά μας και μαθαίνουν την ιστορία τους και την ιστορία των άλλων λαών. Είναι πολύ κρίσιμο βήμα αυτό το βήμα που έγινε.
Επίσης, σήμερα αποφασίσαμε τη σύσταση εντός του Μαΐου, μέχρι τα μέσα Μαΐου, αυτής της διεθνούς ομάδας ειδικών, με εκπροσώπους και από τα δύο κράτη, που προβλέπει η Συμφωνία των Πρεσπών, προκειμένου επιτέλους να διευθετηθούν προβλήματα δεκαετιών, θα έλεγα, ανάμεσα σε επιχειρηματίες, αλλά και στο καταναλωτικό κοινό. Η Επιτροπή, δηλαδή, η οποία θα προσπαθήσει να βρει συγκεκριμένες λύσεις, με βάση τους διεθνείς και ενωσιακούς κανόνες, στα ζητήματα των εμπορικών ονομασιών, σημάτων και επωνυμιών. Και επαναλαμβάνω, γιατί τους τελευταίους μήνες που προχωράμε γοργά στην οικοδόμηση μιας σχέσης εμπιστοσύνης, και στη Βόρεια Μακεδονία, αλλά και στην Ελλάδα, βρισκόμαστε μπροστά στο φαινόμενο των fake news.
Ειδικά στην Ελλάδα, ξαφνικά ανακάλυψαν προβλήματα τριών δεκαετιών ότι δημιουργήθηκαν από τη Συμφωνία. Αντιθέτως, η Συμφωνία έρχεται επιτέλους να λύσει αυτά τα προβλήματα. Προβλέπει τρόπο για να τα λύσει αυτά τα προβλήματα.
Και είμαι ευτυχής που συναποφασίσαμε σήμερα την ενεργοποίηση αυτής της Επιτροπής, ώστε, όσο πιο γρήγορα μπορούμε, αλλά και σε ένα βάθος 2-3 ετών, να έχουμε τελειώσει με όλα αυτά τα ζητήματα, για να δημιουργήσουμε ένα στέρεο έδαφος συνεννόησης και συνεργασίας ανάμεσα στους λαούς μας.
Ένα εξίσου κρίσιμο θέμα για το μέλλον των σχέσεών μας, κατά την άποψή μου, είναι και το πώς από εδώ και στο εξής θα μπορέσουμε να έχουμε αυτούς τους θεσμούς παρακολούθησης της Συμφωνίας, κατά πόσο από εδώ και στο εξής θα μπορέσουμε να έχουμε αυτούς τους θεσμούς άμεσης συνεννόησης και επικοινωνίας.
Συνεπώς, θεωρώ ότι είναι εξαιρετικά σημαντικό ότι πέραν από το Ανώτατο Συμβούλιο Συνεργασίας, το οποίο συνεδρίασε σήμερα, υπάρχει ένα Συμβούλιο το οποίο θα παρακολουθεί τις οικονομικές εξελίξεις, σε επίπεδο υπουργείων Εξωτερικών, αλλά και ένα ειδικότερο Συμβούλιο, μια ειδικότερη Επιτροπή μεταξύ των υπουργείων Οικονομίας, η οποία θα συντρέχει τις προσπάθειες των επιχειρηματιών.
Θέλω λοιπόν να κλείσω λέγοντας ότι η συνάντησή μας σήμερα, η επίσημη επίσκεψή μας σήμερα, νομίζω ότι είναι ένα ιστορικό βήμα προς τα μπρος για τα Βαλκάνια συνολικά, αλλά και για την Ευρώπη.
Είμαστε εδώ για να βρίσκουμε λύσεις.
Είμαστε εδώ για να κοιτάμε μπροστά.
Είμαστε εδώ για να χτίζουμε γέφυρες, αντί να ορθώνουμε τείχη. Όπως ακούσαμε χθες από μια πολύ εύστοχη τοποθέτηση του Ποντίφικα, όσοι χτίζουν τείχη, στο τέλος εγκλωβίζονται σε αυτά. Φυλακίζονται στα τείχη.
Εμείς είμαστε εδώ για να χτίζουμε γέφυρες και να γκρεμίζουμε τα τείχη. Και βεβαίως δεν εγκλωβιζόμαστε από την ιστορία. Διδασκόμαστε από αυτή, αλλά φτιάχνουμε και τη δική μας ιστορία.
Αυτό, λοιπόν, το όραμα, κατά την άποψή μου, είναι ένα κρίσιμο όραμα για την Ευρώπη και για τα Βαλκάνια και ακριβώς επειδή είναι κρίσιμο όραμα για την Ευρώπη, εγώ θέλω να διαβεβαιώσω, για άλλη μία φορά, τον Ζόραν και όλους εσάς ότι η Ελλάδα θα είναι μία χώρα που θα σταθεί αρωγός και σύμμαχος της Βόρειας Μακεδονίας στην προσπάθειά της να προχωρήσει στις απαραίτητες μεταρρυθμίσεις και στην προσπάθειά της να ενταχθεί στην Ε.Ε. Και πιστεύω ότι και αξίζει τον κόπο αυτή η προσπάθεια και πιστεύω ότι θα τα καταφέρετε. Εμείς θα είμαστε αρωγός και θα στηρίξουμε την ενταξιακή σας πορεία.
Με αυτές, λοιπόν, τις σκέψεις θέλω, για άλλη μία φορά, να ευχαριστήσω τον αγαπημένο μου φίλο Ζόραν και όλους τους υπουργούς του, που σήμερα μας υποδέχτηκαν πραγματικά με πολλή αγάπη, με αισθήματα ειλικρινούς φιλίας. Και πιστεύω ότι πράγματι σήμερα ξεκινάμε να καλύψουμε το χαμένο έδαφος και να οικοδομήσουμε μια βαθιά φιλία, όχι μόνο μεταξύ των κυβερνήσεών μας, κυρίως μεταξύ των λαών μας. Σε ευχαριστώ, Ζόραν.
ΓΕΩΡΓΙΑΔΗΣ (ΕΡΤ3): Μια ερώτηση και για τους δύο Πρωθυπουργούς. Η Συμφωνία των Πρεσπών κλήθηκε να διαχειριστεί ευαίσθητα ζητήματα που έχουν να κάνουν με την εκατέρωθεν ανάγνωση εθνικών ιστοριών, συμβόλων, ιστορικών προσωπικοτήτων, σχολικών βιβλίων, ακόμα και εμπορικών σημάτων, όπως ακούσαμε τις τελευταίες ημέρες. Υπήρξε ένα πλαίσιο και αντιδράσεων και αντιστάσεων και τριβών και επιφυλάξεων. Πώς σκοπεύετε και οι δύο κύριοι Πρωθυπουργοί να πείσετε όσους έχουν ακόμα αυτές τις επιφυλάξεις στο άμεσο μέλλον για να υπάρξει ωφέλεια πραγματική μέσα από αυτή τη Συμφωνία.
ΠΡΩΘΥΠΟΥΡΓΟΣ: Νομίζω ότι, αρχίζοντας να εφαρμόζουμε τη Συμφωνία και καλλιεργώντας ένα πνεύμα εμπιστοσύνης μεταξύ μας, αλλά και εμπιστοσύνης μεταξύ των λαών μας και προχωρώντας σε κινήσεις συντονισμού μέσα από τη συνεργασία και τον διάλογο, θα δημιουργήσουμε τις προϋποθέσεις, ώστε πολύ γρήγορα να φανούν τα πρώτα θετικά αποτελέσματα από αυτή τη Συμφωνία. Γιατί, ξέρετε, εμείς δώσαμε μάχη απέναντι στα fake news, αλλά ορισμένες φορές η ίδια η ζωή είναι αυτή που τα διαψεύδει και μόνον τότε μπορείς να τα διαψεύσεις με τον καλύτερο τρόπο.
Όταν, λοιπόν, θα καταφέρουμε να αυξήσουμε τις οικονομικές συναλλαγές, να δημιουργήσουμε θέσεις εργασίας, τόσο στη Βόρεια Μακεδονία, αλλά και στην Ελλάδα, αυξάνοντας τις τουριστικές ροές, όταν θα έχουμε καταφέρει να προχωρήσουμε πολύ σημαντικά projects διασυνδεσιμότητας, σιδηροδρομική διασύνδεση, οδική διασύνδεση, ενεργειακή διασύνδεση, τότε σιγά-σιγά θα αρχίσει να καταλαβαίνει και ο ελληνικός λαός, αλλά και οι πολίτες της Βόρειας Μακεδονίας, πόσο μεγάλη ζημιά είχαμε όλα αυτά τα χρόνια που δεν προσπαθούσαμε να κάτσουμε να καταλάβει ο ένας τον άλλον και να λύσουμε τις όποιες διαφορές μας.
Βεβαίως, για να τα πετύχουμε όλα αυτά, έχουμε αποφασίσει κάποια συγκεκριμένα βήματα. Ιδρύουμε Πρεσβείες, έχουμε συνεργασία και άμεση επικοινωνία, όχι μόνο μεταξύ των Υπουργείων Εξωτερικών, αλλά και μεταξύ σημαντικών Υπουργείων σε σημαντικούς τομείς πολιτικής. Προχωράμε στη σύσταση συγκεκριμένων θεσμών που θα παρακολουθούν την εφαρμογή της Συμφωνίας.
Βεβαίως, η ίδια η Συμφωνία των Πρεσπών εμπεριέχει και τον τρόπο μέσα από τον οποίο θα τηρείται η εφαρμογή της και βεβαίως προβλέπει και τον τρόπο μέσα από τον οποίο θα επιλυθούν και ανοιχτά ζητήματα, διότι μια Συμφωνία δεν μπορεί να τα λύσει όλα. Όπως, για παράδειγμα, το ζήτημα των εμπορικών σημάτων, που σας είπα πιο πριν, όπου η μεγάλη υποκρισία των τελευταίων ημερών είναι ότι ζητήματα που έμεναν κάτω από το χαλί και στην αδράνεια για δεκαετίες, τώρα πάνε να λυθούν και ξαφνικά τώρα τα θυμήθηκαν κάποιοι.
Η ίδια, λοιπόν, η Συμφωνία προβλέπει τη σύσταση αυτής της διεθνούς ομάδας ειδικών, εμπειρογνωμόνων, υπό την εποπτεία των Υπουργείων Εξωτερικών, που, στη βάση του Ενωσιακού Δικαίου, θα προσπαθήσει το επόμενο διάστημα, αρχής γενομένης από τη σύστασή της τον Μάιο, να λύσει αυτά τα προβλήματα.
Επίσης, η Επιτροπή, όπως σας είπα, που συζήτησε και κατέληξε σε ό,τι αφορά τα εκπαιδευτικά πολιτιστικά και αρχαιολογικά θέματα, είναι ένα πολύ σημαντικό βήμα, που οικοδομεί εμπιστοσύνη μεταξύ των δύο χωρών και μεταξύ των δύο λαών. Αλλά, βεβαίως, και σε ό,τι αφορά την άρση, όπως η Συμφωνία προβλέπει, οποιωνδήποτε εστιών αλυτρωτισμού που, κατά την άποψή μου, είναι το πιο κρίσιμο θέμα, επίσης αυτή η Επιτροπή, αλλά και τα βήματα που θα κάνουμε το επόμενο διάστημα, θα δώσουν τη συμφωνία να καταρριφθούν οι όποιες αμφιβολίες των καλοπροαίρετων πολιτών. Διότι, υπάρχουν και κάποιοι οι οποίοι δεν θα πειστούν ποτέ από επιχειρήματα.
Αυτοί οι κάποιοι, οι οποίοι δεν θα πειστούν ποτέ από επιχειρήματα, βέβαια, ξέρετε δεν έχουν κανένα θέμα να επωφεληθούν. Και αυτοί θα επωφεληθούν, όπως επωφελούνταν όλα τα προηγούμενα χρόνια. Έχουμε κάποιους στην Ελλάδα, στην ελληνική Μακεδονία, οι οποίοι λένε ότι δεν θέλουν να στηρίξουν τη Συμφωνία αυτή. Το παίζουν πολέμιοι αυτής της Συμφωνίας, αλλά είναι από αυτούς οι οποίοι είχαν δουλειές εδώ στη Βόρεια Μακεδονία για πάρα πολλά χρόνια. Τέτοιους θα έχουμε πάντα. Υποκριτές. Αλλά εμείς θέλουμε να πείσουμε τους καλοπροαίρετους ανθρώπους και στις δύο πλευρές.
Και να πω ότι ένα σημαντικό βήμα σε αυτή την κατεύθυνση είναι και αυτό που προβλέπει η ίδια η Συμφωνία σε ό,τι αφορά τα μνημεία που παραμπαίνουν στην αρχαία Μακεδονία. Και προβλέπεται, σε ό,τι αφορά τη διαχείρισή τους, μεταξύ άλλων, και την τοποθέτηση ειδικών σημάνσεων στα μνημεία αυτά, που θα αναφέρουν σαφώς ότι αποτελούν μέρος της αρχαίας ελληνικής ιστορίας, του αρχαίου ελληνικού πολιτισμού. Ο οποίος, βέβαια, είναι παγκόσμιος, είναι οικουμενικός. Εμείς θεωρούμε ότι η Ελλάδα είναι μια πολύ σημαντική χώρα Ζόραν, όταν ανοίγει τα φτερά της και όταν φεύγει από τη λογική της περιχαράκωσης, όχι όταν κλείνεται. Αυτό ισχύει για όλες τις χώρες. Άρα, θεωρούμε ότι αυτά τα μνημεία του αρχαίου ελληνικού πολιτισμού, είναι μνημεία παγκόσμια, ανήκουν στην οικουμένη. Και θα χαρούμε πάρα πολύ, όταν εσείς θα τοποθετήσετε αυτές τις σημάνσεις που θα αναφέρετε ότι τα μνημεία αυτά είναι μνημεία με αναφορά στον αρχαίο ελληνικό πολιτισμό.
Αυτά, λοιπόν, είναι βήματα που σιγά-σιγά θα δημιουργήσουν μια άλλη ατμόσφαιρα ανάμεσα στους δύο λαούς. Στους δύο λαούς, που βεβαίως έχουν ήδη την ευκαιρία να βρίσκονται πολλές φορές μαζί. Θέλουμε να αυξηθεί ο τουρισμός και των Ελλήνων που θα επισκέπτονται τη Βόρεια Μακεδονία, των Θεσσαλονικιών που θα έρχονται στα Σκόπια και στις άλλες όμορφες πόλεις, στη Στρουμνίτσα, στο Μοναστήρι, αλλά και των πολιτών της Βόρειας Μακεδονίας που θα επισκέπτονται πιο συχνά, από τις διόδους που ανοίξαμε, τη Θεσσαλονίκη και βέβαια την Χαλκιδική, που είναι ο αγαπημένος τουριστικός προορισμός –και πιστεύω δικαίως- και του Ζόραν.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Έχω ένα ερώτημα προς τους δύο Πρωθυπουργούς. Είπατε ότι η Συμφωνία των Πρεσπών θα υλοποιηθεί πλήρως και θα πρέπει να εργαστούμε εντατικά. Όμως, η Ν.Δ. από τη μια πλευρά και η αντιπολίτευση από την άλλη πλευρά της Βόρειας Μακεδονίας, δηλαδή, δεν αποδέχονται τη Συμφωνία και λένε ότι θα την καταργήσουν ή θα παγώσουν τη διαδικασία. Έχετε σκεφτεί πώς θα συνεχίσετε την υλοποίηση της Συμφωνίας ή θα το αφήσετε αυτό στις επόμενες κυβερνήσεις;
ΠΡΩΘΥΠΟΥΡΓΟΣ: Κατ΄ αρχάς, θα ήθελα να πω ότι θα μπορούσα εγώ να σχολιάσω πάρα πολλά πράγματα σε σχέση με το γεγονός ότι αυτοί που αντιπολιτεύτηκαν και εμένα και τον Ζόραν στην Ελλάδα και στην Βόρεια Μακεδονία, σε ό,τι αφορά αυτή τη Συμφωνία, είχαν τα ίδια επιχειρήματα. Όμως, θα ήθελα να σας πω ότι εγώ εδώ βρίσκομαι ως Πρωθυπουργός της Ελλάδας, εκπροσωπώντας το σύνολο των Ελληνίδων και των Ελλήνων. Και αυτούς που διαφωνούσαν με τη Συμφωνία και αυτούς που συμφωνούσαν με αυτή. Δύο κυρίαρχα Κοινοβούλια επικύρωσαν αυτή τη Συμφωνία. Ήδη και ο ίδιος ο αρχηγός της αντιπολίτευσης, παρά τη διαφορετική του θέση και στάση, έχει διαβεβαιώσει σε όλους τους τόνους ότι δεν πρόκειται να την αμφισβητήσει στο μέλλον αυτή τη Συμφωνία από όποια θέση κι αν βρεθεί. Και αυτό νομίζω ότι μας αρκεί όλους.
Και βεβαίως, επίσης, ως Πρωθυπουργός της Ελλάδας δεν μου πέφτει λόγος εδώ να ασκήσω κριτική και να υπεισέλθω στα εσωτερικά πολιτικά ζητήματα μιας φίλης γειτονικής χώρας, φαντάζομαι όμως ότι το ίδιο θα συμβεί και σε ό,τι αφορά τις πολιτικές δυνάμεις εδώ στη Βόρεια Μακεδονία. Εγώ επαναλαμβάνω ότι σε Δημοκρατίες ο διάλογος, η αντιπαράθεση, οι αντιπαραθέσεις είναι κάτι το οποίο είναι, όχι απλά κατανοητό αλλά απαραίτητο, αυτονόητο. Οι Δημοκρατίες, όμως, έχουν κανόνες. Τα κυρίαρχα Κοινοβούλια ψηφίζουν, εγκρίνουν. Και οι συμφωνίες που εγκρίνονται, κυρώνονται από τα Κοινοβούλια, δεσμεύουν, με βάση το Διεθνές Δίκαιο, τις χώρες και τις κυβερνήσεις εις το διηνεκές, εκτός κι αν αποφασίσουν οι ίδιοι οι λαοί ότι αυτό δεν είναι προς όφελός τους. Εδώ, όμως, έχουμε μια πραγματικότητα αντίστροφη. Όσο θα περνά ο καιρός, τόσο περισσότερο οι λαοί θα συνειδητοποιούν το μεγάλο όφελος αυτής της Συμφωνίας και τόσο θα πείθονται και οι πιο δύσπιστοι. Συνεπώς, εγώ θέλω να μείνω σε αυτό. Να μείνω στο ότι επενδύουμε στο μέλλον. Γράφουμε ιστορία, δεν εγκλωβιζόμαστε από αυτήν. Και θεωρώ δεδομένο ότι αυτή η ιστορική Συμφωνία έχει πάρα πολύ γερά θεμέλια, πράγμα το οποίο, κατά την άποψή μου, είναι ήδη ορατό από όλους, ακόμη και από αυτούς που προσφάτως την αμφισβήτησαν.
ΚΕΧΑΓΙΑ: Το τελευταίο διάστημα, μετά την κύρωση της Συμφωνίας των Πρεσπών, υπάρχει πάρα πολύ έντονο ενδιαφέρον από τη Διεθνή Κοινότητα είτε με θετικό, είτε με λιγότερο θετικό τρόπο, ίσως και αρνητικό, σε σχέση με το περιεχόμενο της Συμφωνίας και ευρύτερα με την περιοχή. Πολλοί αξιωματούχοι, δε, θεωρούν ότι υπάρχει και ένας ανταγωνισμός μεγάλων δυνάμεων για όσα συμβαίνουν στα Βαλκάνια, στην ευρύτερη περιοχή της Βαλκανικής, αλλά και στην Ανατολική Μεσόγειο. Πώς θα το χειριστούν αυτό οι δύο κυβερνήσεις;
ΠΡΩΘΥΠΟΥΡΓΟΣ: Εγώ θέλω να μείνουμε στο θετικό σκέλος του γεγονότος ότι υπάρχει ένα ιδιαίτερο ενδιαφέρον γι΄ αυτή την περιοχή και να αδράξουμε τις ευκαιρίες που διαμορφώνονται από αυτό το ενδιαφέρον. Πρέπει, όμως, και όλες οι μεγάλες δυνάμεις που ενδιαφέρονται γι΄ αυτή την περιοχή, να συνειδητοποιήσουν ότι οι λαοί αυτής της περιοχής έχουν να παίξουν ένα σημαντικό ρόλο, αποφασίζοντας το μέλλον τους. Άρα, λοιπόν, καλοδεχούμενο το ενδιαφέρον, αλλά όχι με όρους παλαιότερων εποχών. Τα Βαλκάνια είναι μια περιοχή όπου τα κυρίαρχα κράτη μπορούν να χαράξουν αυτόνομες πορείες και οι λαοί μπορούν να αποφασίζουν προς το συμφέρον τους. Καλοδεχούμενο, λοιπόν, και το ενδιαφέρον, κυρίως της Ε.Ε., διότι εμείς πιστεύουμε βαθιά ότι η ευρωπαϊκή προοπτική των Βαλκανίων είναι η λύση, αν θέλετε -περνά μέσα από ένα δύσκολο δρόμο μεταρρυθμίσεων- αλλά είναι η λύση για την εδραίωση της ειρήνης, της σταθερότητας και της ανάπτυξης. Καλοδεχούμενο το ενδιαφέρον και άλλων σημαντικών δυνάμεων, των ΗΠΑ, που θέλουν να έχουν και επενδύσεις στον επιχειρηματικό τομέα, στον ενεργειακό τομέα. Καλοδεχούμενο το ενδιαφέρον της Κίνας, η οποία επενδύσει σε σημαντικά projects αναπτυξιακά στην περιοχή, μέσα από το one belt, one road. Καλοδεχούμενο και το ενδιαφέρον της Ρωσίας. Εμείς είμαστε μια χώρα, που έχουμε, παρά το ότι είμαστε μέλος του ΝΑΤΟ, μια παραδοσιακή σχέση φιλίας και συνεργασίας με τη Ρωσία, η οποία πριν από λίγες ημέρες αναγνώρισε τη Βόρεια Μακεδονία με το νέο όνομά της, με τη νέα συνταγματική της ονομασία.
Συνεπώς, εγώ πιστεύω ότι το γεγονός ότι υπάρχει ένα πολύπλευρο ενδιαφέρον για την περιοχή, δεν είναι κατ΄ ανάγκη αρνητικό. Είναι θετικό, στο βαθμό που όλοι όσοι ενδιαφέρονται για την περιοχή αναγνωρίζουν τα κυριαρχικά δικαιώματα των λαών και την επιθυμία τους να δημιουργήσουν προϋποθέσεις πολιτικής σταθερότητας, ειρήνης, συνεργασίας και συνανάπτυξης.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Αν κατανόησα ορθώς, σήμερα συμφωνήθηκε ότι όταν η Βόρεια Μακεδονία θα γίνει μέλος του ΝΑΤΟ, η Ελλάδα θα προασπίζει, θα προστατεύει τον εναέριο χώρο στο πλαίσιο του ΝΑΤΟ. Αυτό θα είναι δωρεάν ή θα υπάρχει κάποια χρέωση γι΄ αυτό; Και αν αύριο, μεθαύριο στις εκλογές στην Ελλάδα αλλάξει η κυβέρνηση και η νέα κυβέρνηση αποσύρει αυτή την προσφορά, ποιες θα είναι οι συνέπειες για τις δύο χώρες μας; Απευθύνω το ερώτημά μου αυτό και στον κ. Ζάεφ. Η πιθανή αλλαγή της κυβέρνησης ισχύει και για τους δύο Πρωθυπουργούς.
ΠΡΩΘΥΠΟΥΡΓΟΣ: Πρώτον, σκοπεύουμε και οι δύο να το αποφύγουμε αυτό στο επόμενο διάστημα, τουλάχιστον, στις επόμενες εκλογές, τις οποίες φιλοδοξούμε να κερδίσουμε. Ωστόσο, θέλω να σας πω ότι ορισμένα πράγματα, τα οποία είναι επ΄ ωφελεία των χωρών και των λαών, έχουν μια βάση σταθερή και δεν αλλάζουν. Ρωτήσατε εάν αυτή η βοήθεια που θα παρέχει η Ελλάδα δια μέσου της Πολεμικής της Αεροπορίας σε ό,τι αφορά την επιτήρηση του εναέριου χώρου της Βόρειας Μακεδονίας, θα είναι μια βοήθεια η οποία θα δίδεται δωρεάν ή με κάποιο αντάλλαγμα. Μα, το αντάλλαγμα για μας είναι η σταθερότητα στη γειτονιά μας. Αυτό είναι το μεγάλο αντάλλαγμα. Εμείς θέλουμε ο βόρειος γείτονάς μας να είναι ένας γείτονας σταθερός, να έχει πολιτική σταθερότητα, να έχει ασφάλεια. Γι΄ αυτό και η στρατιωτική συνεργασία είναι ένας κρίσιμος κρίκος. Μόνο εάν έχουμε έναν γείτονα, ο οποίος είναι σταθερός, έχει ευημερία, έχει ασφάλεια, τότε μπορούμε και εμείς να αισθανόμαστε ασφαλείς και σίγουροι. Γι΄ αυτό τον λόγο και είμαστε διατεθειμένοι να αναλάβουμε καθήκοντα εναέριας αστυνόμευσης –για να μεταφράσω πλήρως τον αγγλικό όρο – στην περιοχή της Βόρειας Μακεδονίας. Η Ελλάδα, όπως γνωρίζετε, για λόγους που δεν είναι του παρόντος να αναλύσουμε, είναι μια χώρα η οποία έχει πολύ ανεπτυγμένη αεροπορική τεχνογνωσία, ίσως από τις πιο ισχυρές χώρες της ευρύτερης περιοχής της Ανατολικής Ευρώπης στον τομέα αυτό. Και βεβαίως, έχουμε την ικανότητα να στηρίξουμε τη Βόρεια Μακεδονία στην προσπάθειά της να εξασφαλίσει σταθερότητα και ασφάλεια.
Το ελληνικό Υπουργείο Εθνικής Άμυνας έχει ήδη αποστείλει στην υπουργό Άμυνας της Βόρειας Μακεδονίας ένα προσχέδιο τεχνικής συμφωνίας και έναν σχετικό οδικό χάρτη συνεργασίας. Πιστεύω ότι πρόκειται για μια συμφωνία, η οποία αποδεικνύει αυτή την ισχυρή σχέση εμπιστοσύνης που θέλουμε να οικοδομήσουμε.
Αλλά, για να μην μιλάμε μονάχα για το στρατιωτικό σκέλος, σημαντική είναι και η συμφωνία ανάμεσα στις Υπηρεσίες Πολιτικής Αεροπορίας για τη βοήθεια που θα δώσουμε και σε ό,τι αφορά την εκπαίδευση στελεχών της Βόρειας Μακεδονίας και σε ό,τι αφορά όμως και τη βοήθεια, την τεχνική, μέσα από το ραντάρ υψηλής τεχνολογίας που διαθέτουμε στο αεροδρόμιο της Μίκρας, στη Θεσσαλονίκη, για να μπορέσουμε να δώσουμε σημαντική τεχνική υποστήριξη στον τομέα της ασφάλειας των πτήσεων στον τομέα της αεροπορικής ασφάλειας, που είναι πάρα πολύ σημαντικό, γιατί προστατεύει και από έκνομες ενέργειες την αεροναυτιλία, αλλά και από ατυχήματα σε ό,τι αφορά την ασφαλή επικοινωνία των πολιτών μας, την ασφαλή μετακίνηση των πολιτών.
Εγώ, για παράδειγμα, εδώ και χρόνια με το κυβερνητικό αεροσκάφος, κάθε φορά που πήγαινα προς την Ευρώπη, προς τις Βρυξέλλες, παρατηρούσα ότι ο πιλότος έκανε μια παράκαμψη για να μην περάσει πάνω από τον εναέριο χώρο της τότε ΠΓΔΜ. Λοιπόν, αυτή η ανοησία σταματά. Όχι μόνον δεν θα κάνουμε παράκαμψη, μπορεί να κάνουμε και κάποιες βόλτες να σας χαιρετάμε, αλλά θα πηγαίνουμε στον προορισμό μας πιο σύντομα και οι πτήσεις μας θα είναι ασφαλείς και η συνεργασία αυτή πιστεύω ότι αποτελεί ένα απτό παράδειγμα του ότι για πολλά χρόνια είχαμε αφήσει πίσω μας αυτονόητα πράγματα. Διότι, ποια άλλη χώρα θα μπορούσε να παίξει αυτό τον ρόλο; Η ισχυρή γειτονική χώρα της Βόρειας Μακεδονίας, που είναι η Ελλάδα. Άρα, λοιπόν, στην απάντησή σας, μην έχετε καμία αμφιβολία. Δεν πρόκειται να έχει κάποιο αντάλλαγμα αυτή η υπηρεσία. Πόσο δε μάλλον, δεν πρόκειται και κανείς στο μέλλον να αμφισβητήσει αυτή τη συμφωνία, διότι είναι προς όφελος των χωρών μας και των λαών μας.
Χαιρετισμός του ΠΘ στο Επιχειρηματικό Φόρουμ Ελλάδας & Βόρειας Μακεδονίας
Κυρίες και κύριοι, φίλες και φίλοι, είμαι εντυπωσιασμένος με τη συμμετοχή που βλέπω από τον επιχειρηματικό κόσμο της Ελλάδας, αλλά βεβαίως και από τον επιχειρηματικό κόσμο της Βόρειας Μακεδονίας, πράγμα που μαρτυρά ότι στον πραγματικό κόσμο της πραγματικής οικονομίας υπήρχε, εδώ και χρόνια, μια δίψα. Μια δίψα για να έρθουμε ακόμη πιο κοντά, για να αποκτήσουμε σχέσεις φυσιολογικές, για να μπορέσουμε να λειτουργήσουμε ως δύο φυσιολογικές γειτονικές χώρες, ως δύο χώρες που θέλουν η μία να βοηθήσει την άλλη. Ως δύο χώρες που θέλουν η μία να εκμεταλλευτεί, να αξιοποιήσει τα ανταγωνιστικά πλεονεκτήματα της άλλης. Και σήμερα έχουμε αυτή τη δυνατότητα.
Για μένα ήταν μια πολύ μεγάλη έκπληξη και θέλω να ευχαριστήσω τον καθένα και την καθεμιά προσωπικά, από όλους και όλες τους Έλληνες επιχειρηματίες, πάνω από 140 τον αριθμό, που βρίσκονται σήμερα εδώ μαζί μας, προκειμένου να αδράξουν κι αυτοί την ευκαιρία που δίνεται για να έρθουν ακόμα πιο κοντά με συναδέλφους τους στη Βόρεια Μακεδονία και να αποκτήσουν τη δυνατότητα πρόσβασης σε μια οικονομία, η οποία έχει ευκαιρίες, σημαντικές ευκαιρίες.
Με τον φίλο μου τον Ζόραν, πριν από έναν χρόνο, βρεθήκαμε μπροστά, πράγματι, σε πολύ σημαντικά διλήμματα, τα οποία τα προσπεράσαμε με μεγάλη αποφασιστικότητα. Δεν πιστεύαμε, είναι αλήθεια, έναν χρόνο πριν ότι θα μπορούσαμε σήμερα να βρισκόμαστε σε αυτό εδώ το σημείο. Όμως, πιστεύω ότι αυτή η αποφασιστικότητα μας οδήγησε στο να αποδείξουμε, τελικά, κάτι σημαντικότερο, αν θέλετε, από αυτό που αφορά στενά τις σχέσεις των δύο χωρών. Να αποδείξουμε ότι η περιοχή μας, τα Βαλκάνια, δεν είναι μονάχα μια περιοχή που παράγει αδιέξοδα. Αρκεί να υπάρχει η από κοινού βούληση και η αποφασιστικότητα για αμοιβαία επωφελείς λύσεις που επουλώνουν τις πληγές του παρελθόντος και που ανοίγουν έναν νέο δρόμο σε ένα κοινό μέλλον αισιοδοξίας.
Η αλήθεια είναι ότι χρειάστηκε επίμονη και σκληρή δουλειά για να μπορέσουμε να φτάσουμε ως εδώ. Να υπερβούμε εμπόδια και στερεότυπα, να ακυρώσουμε στην πράξη μια ιστορία υποκρισίας και πατριδοκαπηλίας και από τις δύο πλευρές. Και να καταλήξουμε σε μια αμοιβαία επωφελή Συμφωνία που σταματάει μια τριακονταετία αδράνειας και που στο τέλος της ημέρας είναι μια Συμφωνία ωφέλιμη για τους λαούς, άρα εθνικά ωφέλιμη και για τις δύο πλευρές. Υπό αυτήν την έννοια, θα τολμούσα να πω ότι είναι μια πατριωτική Συμφωνία και για τις δύο πλευρές.
Μια Συμφωνία που γίνεται ακόμα πιο σημαντική, ακριβώς επειδή λαμβάνει χώρα σε μία περίοδο όπου στην Ευρώπη βλέπουμε ανησυχητικά μηνύματα. Δεν βλέπουμε εστίες ελπίδας και αισιοδοξίας για τη συνεργασία των λαών. Αντιθέτως, βλέπουμε αναζωπύρωση των εθνικισμών. Αντιθέτως, βλέπουμε αναζωπύρωση μιας λογικής εθνικών αναδιπλώσεων απ’ άκρη σε άκρη της Ευρώπης. Από τη Μεγάλη Βρετανία, που οδηγήθηκε στο Brexit ως τις χώρες της Κεντρικής Ευρώπης, όπου δυνάμεις της ακροδεξιάς ανεβαίνουν ανησυχητικά και, βεβαίως, ως τα Βαλκάνια, που πάντοτε ήταν ένα πεδίο συγκρούσεων και αντιπαραθέσεων.
Σήμερα, λοιπόν, εμείς αποδεικνύουμε ότι μπορούμε να πηγαίνουμε κόντρα σε αυτό το ρεύμα, πράγμα το οποίο έχει ακόμα μεγαλύτερη αξία. Και εσείς, με την παρουσία σας σήμερα εδώ σε αυτό το επιχειρηματικό φόρουμ, αποδεικνύετε ότι ο επιχειρηματικός κόσμος μπορεί να πηγαίνει κόντρα στα στερεότυπα, όταν αυτό είναι προς όφελος της συνανάπτυξης και της οικονομικής προόδου.
Θα ήθελα, αγαπητές φίλες και αγαπητοί φίλοι, να κάνω μία ιδιαίτερη αναφορά στις πάρα πολύ σημαντικές προκλήσεις που έχουμε μπροστά μας. Στις πάρα πολύ σημαντικές προκλήσεις που έχουμε στην περιοχή μας, στην περιοχή των Βαλκανίων, προκλήσεις που με βάση τη Συμφωνία οφείλουμε να αξιοποιήσουμε θετικά το επόμενο διάστημα. Έχουμε μπροστά μας, λοιπόν, τη δυνατότητα τα Βαλκάνια να είναι το επόμενο διάστημα το επίκεντρο όχι μονάχα του ευρωπαϊκού, αλλά και του διεθνούς ενδιαφέροντος. Από τη μία, λόγω των μεγάλων ευκαιριών που ανοίγονται στις μεταφορές, στις υποδομές, στην ενέργεια, από την άλλη, λόγω και των διεθνών ανταγωνισμών, πολλές φορές επικίνδυνων, αλλά ανταγωνισμών, τους οποίους εμείς με θετικό τρόπο πρέπει να αξιοποιήσουμε.
Σε αυτό το περιβάλλον και παρά τις όποιες δυσκολίες, εμείς οφείλουμε να κινηθούμε ενεργά στην κατεύθυνση της προώθησης της ευρωπαϊκής προοπτικής των χωρών των δυτικών Βαλκανίων, της επανεκκίνησης, θα έλεγα, της ευρωπαϊκής προοπτικής των χωρών των δυτικών Βαλκανίων, υπό την έννοια ότι αυτή η προοπτική είχε για χρόνια παγώσει το προηγούμενο διάστημα. Καταφέραμε με δύσκολες ενέργειες, με δύσκολη προσπάθεια να επανεκκινήσουμε αυτήν την προοπτική στην κρίσιμη Σύνοδο της Σόφιας, εκεί όπου κάναμε και ένα πολύ σημαντικό βήμα για τη δική μας Συμφωνία, κατά τη διάρκεια της Βουλγαρικής Προεδρίας. Και έτσι έχει ξαναξεκινήσει μια πολύ ουσιαστική συζήτηση και θέλω να είμαι αισιόδοξος ότι με την καθοριστική συμβολή της δικής μας Συμφωνίας, η ενταξιακή προοπτική για τη Βόρεια Μακεδονία θα είναι μια πραγματικότητα τον Ιούνιο που μας έρχεται.
Ταυτόχρονα, όμως, με την επανεκκίνηση της ενταξιακής διαδικασίας για τα δυτικά Βαλκάνια, δηλαδή, με την αναζωπύρωση του ευρωπαϊκού ενδιαφέροντος για την περιοχή, βρισκόμαστε μπροστά και σε ένα πολυεπίπεδο ενδιαφέρον άλλων σημαντικών δυνάμεων, το οποίο δεν πρέπει να αγνοήσουμε. Έχουμε τον περιβόητο «Δρόμο του Μεταξιού», την κινεζική πρωτοβουλία «One Belt, One Road», 16+1, η οποία πρωτοβουλία είναι σημαντική και οφείλουμε να αξιοποιήσουμε όποιες δυνατότητες για παραγωγικές επενδύσεις που θα δώσουν πνοή στις υποδομές που τόσο ανάγκη έχουμε για την ανάπτυξη της οικονομίας και του εμπορίου.
Έχουμε, παράλληλα, τη γερμανική πρωτοβουλία για το λεγόμενο Berlin Process, στη διαδικασία του Βερολίνου δηλαδή, που αφορά και αυτή την ώθηση των δυτικών Βαλκανίων προς τον ευρωπαϊκό δρόμο. Βεβαίως, έχουμε το έντονο ενδιαφέρον των Ηνωμένων Πολιτειών της Αμερικής για επενδύσεις, για οικονομική ανάπτυξη και ενεργειακή συνεργασία στην προοπτική της διαφοροποίησης των πηγών της ενέργειας. Και, βεβαίως, είναι σταθερό και το ενδιαφέρον, και αυτό καλοδεχούμενο, από τη ρωσική πλευρά που, βεβαίως, η Ρωσία αποτελεί μία χώρα που παραδοσιακά θέλουμε να έχουμε πολύ καλές σχέσεις συνεργασίας και οικονομικής συνεργασίας, που ούτως ή άλλως έχουμε στον ενεργειακό τομέα.
Οι πολύμορφες, λοιπόν, αυτές πρωτοβουλίες καθιστούν τα Βαλκάνια μία πολύ ενδιαφέρουσα περιοχή. Καθιστούν την Ελλάδα πύλη εισόδου και τη Βόρεια Μακεδονία δίοδο δρόμων ενεργειακών, αλλά και δρόμων μεταφοράς εμπορίου και οικονομικών συναλλαγών, και οι προεκτάσεις αυτών των δρόμων που θέλουν την Ελλάδα ως πύλη εισόδου και τη Βόρεια Μακεδονία ως δίοδο προφανώς φθάνουν στην καρδιά της κεντρικής Ευρώπης.
Μέσα σε αυτό, λοιπόν, το νέο πλαίσιο πρέπει να αδράξουμε αυτή την ευκαιρία που μας δίνει η Συμφωνία των Πρεσπών. Μετά από 27 χρόνια αδράνειας, μετά από 27 ολόκληρα χρόνια χαμένων ευκαιριών. Θα ήθελα, όμως, σε αυτό το σημείο να επισημάνω κάτι το οποίο εσείς γνωρίζετε καλύτερα από μένα ότι παρά τις δυσκολίες των προηγούμενων ετών, της αδράνειας και των αντιπαραθέσεων, η επιχειρηματικότητα αντιστάθηκε στο παράλογο, αντιστάθηκε στον παραλογισμό. Αποδείχθηκε ότι για την επιχειρηματικότητα δεν υπήρχαν κλειστά σύνορα. Και το καλύτερο παράδειγμα για να το συνειδητοποιήσουμε αυτό είναι το παράδειγμα των Ελλήνων επιχειρηματιών, που παρά την αδράνεια από την πλευρά της διπλωματίας, ήταν εδώ και επιχειρούσαν.
Η Ελλάδα, όπως είπε ο φίλος μου ο Ζόραν στην ομιλία του, το 2018 αναδείχθηκε σε δεύτερο σημαντικότερο επενδυτή στη χώρα της Βορείου Μακεδονίας, με συνολικές επενδύσεις που προσεγγίζουν το ένα δισεκατομμύριο ευρώ, που αφορούν περίπου 25.000 θέσεις εργασίας. Και, ταυτόχρονα, η Βόρεια Μακεδονία και οι πολίτες της Βόρειας Μακεδονίας ήταν αυτοί που κάθε χρόνο σταθερά επέλεγαν την Ελλάδα και ιδίως τη Χαλκιδική ως τον τουριστικό τους προορισμό, πάνω από ένα εκατομμύριο πολίτες, που σημαίνει σχεδόν πάνω από τον μισό πληθυσμό της χώρας που επισκέπτεται κάθε χρόνο την Ελλάδα και που εύχομαι να γίνει ολόκληρος ο πληθυσμός, διότι είσαστε καλοδεχούμενοι να έρχεστε, να σας φιλοξενούμε, να περνάτε τις διακοπές σας στη χώρα μας.
Όλα αυτά, λοιπόν, μαρτυρούν ότι εδώ έχουμε ένα πεδίο δόξης λαμπρό, αρκεί να οικοδομήσουμε σε στέρεα θεμέλια τις σχέσεις εμπιστοσύνης, οι οποίες βεβαίως οικοδομούνται πρωτίστως στο κοινωνικό και επιχειρηματικό επίπεδο και δευτερευόντως στο διπλωματικό. Ενόψει, βεβαίως, της σημερινής μας επίσκεψης είχαμε προετοιμάσει μια σειρά από σημαντικές οικονομικές συμφωνίες. Πριν αναφερθώ σε αυτές, όμως, επιτρέψτε μου να σχολιάσω λίγο τους τίτλους που διάβασα σήμερα το πρωί στις εφημερίδες στην Αθήνα λίγο πριν έλθω, οι οποίες ούτε λίγο ούτε πολύ περιέγραφαν αυτό το ιστορικό ταξίδι ως μία απόβαση στα Σκόπια.
Θέλω, λοιπόν, να διαβεβαιώσω όλους εσάς, αλλά και όλους όσοι μας παρακολουθούν, ότι εμείς δεν ήρθαμε εδώ με σκοπό να κάνουμε απόβαση, ούτε ήρθαμε εδώ με σκοπό να παριστάνουμε σε εσάς τους Άγιους Βασίληδες. Ήρθαμε εδώ για να σφυρηλατήσουμε μια σχέση ισότιμης συνεργασίας, ήρθαμε εδώ για να υπερβούμε τα εμπόδια, ήρθαμε εδώ για να αδράξουμε ευκαιρίες, ευκαιρίες και για τις δύο πλευρές.
Και, πράγματι, οι συμφωνίες που υπογράψαμε σήμερα και οι δημιουργικές συζητήσεις που είχαμε έχουν ως στόχο να αδράξουμε τις ευκαιρίες από τη μία μεριά, αλλά και να υπερβούμε εμπόδια υπαρκτά από την άλλη. Σε ό,τι αφορά, λοιπόν, ζητήματα, τα οποία για χρόνια ταλαιπωρούσαν τον επιχειρηματικό κόσμο, σήμερα βάλαμε τα πράγματα σε μια σειρά για πρώτη φορά μετά από τριάντα χρόνια σχεδόν.
Επιτρέψτε μου να ξεκινήσω από το θέμα των εμπορικών ονομασιών, σημάτων και επωνυμιών που ενδιαφέρει τις δύο χώρες και απασχολεί τους επιχειρηματίες μας. Σήμερα με τον πρωθυπουργό Ζάεφ συμφωνήσαμε να ενεργοποιήσουμε τη διάταξη του άρθρου 1 της Συμφωνίας των Πρεσπών που προβλέπει τη σύσταση, εντός του 2019, μιας διεθνούς ομάδας ειδικών, με εκπροσώπους από τα δύο κράτη, ώστε να διευθετήσουμε τα συγκεκριμένα ζητήματα, αυτά που δημιουργούν εδώ και πολλά χρόνια, αν θέλετε πολύ πολύ πριν την υπογραφή της Συμφωνίας, εδώ και τριάντα χρόνια ίσως και παραπάνω, δημιουργούν πολλές φορές σύγχυση σε επιχειρηματίες, αλλά και στο καταναλωτικό κοινό διεθνώς. Κι είμαστε αισιόδοξοι ότι έχοντας την πολιτική βούληση, την αλληλοκατανόηση και την αμοιβαία εμπιστοσύνη θα καταφέρουμε να βρούμε επιτέλους λύσεις.
Η πρόνοια αυτή της Συμφωνίας των Πρεσπών είναι ιδιαίτερα σημαντική, δεδομένου ότι η εν λόγω ομάδα θα επιδιώξει να βρει λύσεις στα θέματα αυτά, στη βάση ενός ειλικρινούς, δομημένου και με καλή πίστη διαλόγου μεταξύ των δύο πλευρών, έχοντας, όμως, υπόψη τους υφιστάμενους διεθνείς και ενωσιακούς κανόνες για τη γεωγραφική προέλευση αγαθών και την καταχώρηση των σημάτων. Στο εξής, δεν θα έχουμε ένα τείχος ανάμεσα στις χώρες μας, αλλά μία γέφυρα, προωθώντας στο οικονομικό πεδίο και την ουσία του Άρθρου 14 της Συμφωνίας, που επιτάσσει την ενδυνάμωση της συνεργασίας στους τομείς της γεωργίας, της ενέργειας, του περιβάλλοντος, της βιομηχανίας, των υποδομών, αλλά και των επενδύσεων.
Επιτάσσει να ενθαρρύνουμε τις αμοιβαίες επενδύσεις και να υπερβούμε τα θεσμικά και τα γραφειοκρατικά εμπόδια και εις ό,τι αφορά τη μετακίνηση των πολιτών μας, αλλά και εις ό,τι αφορά τη μετακίνηση των εμπορικών αγαθών. Για τον σκοπό αυτό άλλωστε σήμερα συζητήσαμε για τη δυνατότητα να αξιοποιήσουμε χρηματοδοτικά εργαλεία, όπως αυτά τα οποία ήδη σχεδιάζουμε για επενδύσεις χρηματοδότησης επιχειρήσεων στα Βαλκάνια, εθνικά εργαλεία, αλλά και ευρωπαϊκά εργαλεία, όπως αυτά της EBRD και της Ευρωπαϊκής Αναπτυξιακής Τράπεζας, που είναι πρόθυμη να χρηματοδοτήσει συνέργειες και από τις δύο πλευρές. Επίσης, μια σειρά από εκκρεμή ζητήματα στον τομέα της ενέργειας σήμερα αποφασίσαμε να αντιμετωπιστούν χωρίς καθυστέρηση, όπως άλλωστε ορίζει η παράγραφος 3 του ίδιου άρθρου. Οι δε συνέργειες στους τομείς των υποδομών και των μεταφορών, από δω και στο εξής, θα είναι σαφείς και ορισμένες, καθορισμένες.
Με δύο λόγια, λοιπόν, χωρίς καθυστέρηση και κατ’ επιταγήν της Συμφωνίας, βρισκόμαστε εδώ για να προωθήσουμε, μεταξύ άλλων, τα εξής:
Πρώτον, την αποφυγή της διπλής φορολόγησης, η οποία αποτελούσε τροχοπέδη για τη μέχρι σήμερα εμπορική κίνηση.
Την τελωνειακή συνεργασία για τη διευκόλυνση των εμπορικών συναλλαγών, οι οποίες βεβαίως με αυτόν τον τρόπο θα διευκολυνθούν και θα ενισχυθούν περαιτέρω.
Το πρωτόκολλο συνεργασίας, επίσης, προωθούμε μεταξύ του Enterprise Greece και του αντίστοιχου φορέα της Βόρειας Μακεδονίας, όπως και του μνημονίου μεταξύ των κεντρικών αγορών των δύο χωρών, που θα προωθήσουν επεκτάσεις επενδύσεων και πρόσθετη τόνωση στις κοινές εμπορικές σχέσεις.
Αποφασίσαμε, επίσης, να προωθήσουμε τον κομβικό ρόλο του λιμανιού της Θεσσαλονίκης και τη διασύνδεση βεβαίως με το λιμάνι του Πειραιά, αλλά ιδιαίτερα του λιμανιού της Θεσσαλονίκης, για τη διέξοδο προς τις αγορές της Κεντρικής Ευρώπης από την Ελλάδα μέσω της Βόρειας Μακεδονίας.
Επίσης, να προωθήσουμε τη σιδηροδρομική διασύνδεση Πειραιά – Θεσσαλονίκης – Σκοπίων – Βελιγραδίου, με ένα σύγχρονο και γρήγορο τρένο, που θα μεταφέρει εμπορεύματα, αλλά και πολίτες, ένα πολύ σημαντικό έργο για την περιοχή, το οποίο πολύ σύντομα θα υπογράψουμε και σε τριμερές επίπεδο, δηλαδή ανάμεσα στην Ελλάδα, τη Βόρεια Μακεδονία και τη Σερβία.
Επίσης, να προωθήσουμε τον εκμοντερνισμό του ελέγχου συνόρων και τη δημιουργία περισσοτέρων διασυνοριακών σταθμών, αναφέρθηκε και ο Ζόραν σε αυτό. Ήδη μετά τη Συμφωνία άνοιξε σταθμός συνοριακός στην περιοχή των Πρεσπών, τώρα αποφασίσαμε να υπάρξει και ένας ακόμα στην περιοχή του Προμαχώνα.
Μια σειρά πρωτοβουλίες, επίσης, παροχής know how και διασυνδεσιμότητας στον τομέα του μέλλοντος που είναι η καινοτομία, οι νέες τεχνολογίες, που είναι η ψηφιακή πολιτική. Και, βεβαίως, όπως όλοι γνωρίζετε η περαιτέρω συνεργασία για τη διευκόλυνση των πτήσεων και των οδικών μεταφορών.
Φίλες και φίλοι, κλείνοντας θα ήθελα να τονίσω ότι η Βόρεια Μακεδονία είναι μία χώρα, η οποία κυρίως, με τη Συμφωνία των Πρεσπών, αλλά και με μια σειρά δύσκολες μεταρρυθμίσεις που έχει προωθήσει το τελευταίο διάστημα η κυβέρνηση του Ζόραν Ζάεφ, μεταρρυθμίσεις που δείχνουν την αποφασιστικότητα της κυβέρνησης αυτής να προχωρήσει στον ευρωπαϊκό δρόμο. Η Βόρεια Μακεδονία, λοιπόν, και με τη Συμφωνία των Πρεσπών, αλλά και με τις αποφασιστικές μεταρρυθμίσεις τις οποίες προωθεί είναι μία χώρα η οποία δείχνει στην Ευρώπη ότι είναι πρόθυμη και αποφασισμένη να βαδίσει στον δρόμο της ευρωπαϊκής προοπτικής. Επιδεικνύοντας πολιτικό θάρρος, επιδεικνύοντας αποφασιστικότητα, αποδεικνύοντας ότι ο δύσκολος δρόμος προς το μέλλον είναι ο δρόμος που πολλές φορές απαιτεί ρήξεις με στερεότυπα, αλλά είναι ένας δρόμος ο οποίος είναι δρόμος ευημερίας για τους λαούς, και, βεβαίως, για τους πολλούς, γιατί οι πολλοί μας ενδιαφέρουν, όχι κάποιες ελίτ, οι οποίες είχαν τη δυνατότητα να καρπώνονται στο παρελθόν και να αξιοποιούν αυτές τις αντιπαλότητες, αυτές τις αντιδικίες δίχως προοπτική.
Υπό αυτήν την έννοια, εγώ θα ήθελα για άλλη μία φορά να υπογραμμίσω ότι η Ελλάδα, σε αυτήν τη δύσκολη προσπάθεια της Βόρειας Μακεδονίας στον δρόμο προς την ευρωπαϊκή της προοπτική, θα σταθεί αρωγός και σύμμαχος. Και θέλω να πιστεύω ότι όλοι οι Ευρωπαίοι εταίροι θα συνειδητοποιήσουμε ότι μία χώρα, η οποία προσπαθεί και το δείχνει να ευθυγραμμιστεί με το ευρωπαϊκό κεκτημένο, θα πρέπει να είναι μία χώρα η οποία θα πρέπει να ανταμειφθεί με το άνοιγμα της ενταξιακής προοπτικής στις κρίσιμες αποφάσεις που έχουν να ληφθούν τον επόμενο Ιούνιο.
Κλείνω, λοιπόν, -το καθυστερημένο χειροκρότημα οφείλεται στην καθυστέρηση της μετάφρασης, αλλά είχα την αίσθηση ότι μιλάμε πια την ίδια γλώσσα- με μία φράση του Αλμπέρ Καμύ που θα πρέπει όλοι να αναλογιστούμε. Έλεγε λοιπόν ότι «η πραγματική γενναιοδωρία προς το μέλλον έγκειται στο να δίνουμε όλες μας τις δυνάμεις στο παρόν».
Πιστεύω ότι αυτό κάνουμε σήμερα. Δίνουμε τον καλύτερο μας εαυτό στο παρόν, προκειμένου μαζί να οικοδομήσουμε το κοινό μας μέλλον.
Εμείς ως πολιτική ηγεσία, και εσείς ως εκπρόσωποι του επιχειρηματικού κόσμου. Όλοι μαζί βάζουμε ένα μικρό, αλλά σημαντικό λιθαράκι για να μετατραπούν τα Βαλκάνια από πυριτιδαποθήκη της Ευρώπης σε ατμομηχανή της οικονομικής και κοινωνικής ανάπτυξης στην ευρωπαϊκή ήπειρο.
Αυτή, φίλες και φίλοι, πιστεύω ότι είναι η πραγματική, πατριωτική, αλλά και ιστορική μας ευθύνη. Και είμαι χαρούμενος που σήμερα αυτήν την ευθύνη την κάνουμε πράξη.
Σας ευχαριστώ θερμά.
