Αγαπητέ κ. Επίτροπε Cañete,
κυρίες και κύριοι,
με μεγάλη μου χαρά σας καλωσορίζω στην όμορφη πόλη των Χανίων στο εναρκτήριο αυτό φόρουμ, μια πρωτοβουλία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και δεκατεσσάρων κρατών-μελών όπως αποφασίσαμε τον περασμένο Μάιο, στη Βαλέτα.
Ο συμβολισμός αυτού του φόρουμ “Καθαρή Ενέργεια για τα Νησιά της ΕΕ” που πραγματοποιείται στην Κρήτη, το μεγαλύτερο νησί την Κρήτη ενός έθνους της θάλασσας, του οποίου πολλά νησιά και νησίδες στο Αιγαίο συνθέτουν τα νοτιοανατολικά σύνορα της Ευρωπαϊκής Ένωσης, επαναφέρει τη δέσμευση της Ευρώπης να επιταχύνει τη μετάβαση στην καθαρή ενέργεια στα νησιά.
Και εκτός αυτού, αυτή η ευρωπαϊκή πρωτοβουλία ξεκινά σε μια χώρα της οποίας η κυβέρνηση είναι αποφασισμένη να εφαρμόσει γρήγορα και πλήρως τη συμφωνία του Παρισιού για το κλίμα και να αναλάβει ενεργό ρόλο στην παγκόσμια μετάβαση στην καθαρή ενέργεια.
Έχουμε τοποθετήσει την προστασία του περιβάλλοντος και του κλίματος από το περιθώριο της πολιτικής ατζέντας στο κέντρο της αναζήτησης για το πώς η κοινωνία μας μπορεί να προχωρήσει στο μέλλον.
Και κάναμε τον μακροπρόθεσμο ενεργειακό προγραμματισμό, πολιτική προτεραιότητα. Και αυτό, παρά την επταετή οικονομική και κοινωνική κρίση από την οποία βγαίνουμε τώρα.
Επειδή, όπως οι ανισότητες στην πρόσβαση στην καθαρή ενέργεια αντικατοπτρίζουν τις κοινωνικές ανισότητες, για εμάς η πρόσβαση σε καθαρή ενέργεια για όλους καθιστά αναγκαία την ενίσχυση των απομακρυσμένων νησιών με τα απαραίτητα μέσα για να απαλλαγούν από την εξάρτησή τους από το ντίζελ και τη μετάβαση στην ανανεώσιμη ενέργεια.
Είναι κάτι περισσότερο από το να βοηθήσουμε τις οικογένειες να μειώσουν τους υψηλούς λογαριασμούς ενέργειας ή τη δυνατότητα για νέες θέσεις εργασίας που θα τονώσουν σημαντικά τις τοπικές οικονομίες.
Για εμάς, είναι ένα εργαλείο για κοινωνική δικαιοσύνη και αλλαγή. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο αποτελεί μια πολιτική προτεραιότητα στην οποία είμαστε ανένδοτοι.
Η Ελλάδα έχει ήδη αναλάβει ενεργό ρόλο για προστασία του περιβάλλοντος στην Ευρώπη. Δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι είμαστε η μόνη χώρα παραγωγής λιγνίτη στην Ευρωπαϊκή Ένωση, η οποία πιέζει για την υιοθέτηση αυστηρότερων ορίων όσον αφορά τις εκπομπές.
Αλλά οι προσπάθειές μας και η συμβολή μας στη μετάβαση στην καθαρή ενέργεια είναι πολύπλευρες.
Σε εθνικό επίπεδο, το κομμάτι των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας στο ενεργειακό μείγμα αυξάνεται σταθερά και η επίτευξη των ευρωπαϊκών στόχων το 2020 μπορεί να θεωρηθεί δεδομένη.
Επιπλέον, υιοθετήσαμε το σύστημα εγγυημένων τιμών και την πρώτη ανταγωνιστική διαδικασία για τις φωτοβολταϊκές εγκαταστάσεις.
Συμπληρώνουμε τη διαβούλευση με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή για ένα σχέδιο ανταγωνιστικής υποβολής προσφορών για όλες τις μορφές ανανεώσιμων πηγών ενέργειας – φωτοβολταϊκά, αιολική ενέργεια ή, εάν υπάρχει ενδιαφέρον, βιομάζα και μικρές υδροηλεκτρικές εγκαταστάσεις.
Παράλληλα, προωθούμε ένα σύγχρονο Ειδικό Χωροταξικό Σχέδιο για τις Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας, η ύπαρξη των οποίων θα βοηθήσει στην αποφυγή χρονοβόρων νομικών συνεπειών.
Σε συνεργασία με την Επιτροπή, προχωρούμε επίσης με τον εκσυγχρονισμό του πλαισίου περιβαλλοντικών αδειών για τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας.
Η προώθηση της ηλεκτροκίνησης είναι επίσης ένα κεντρικό ζήτημα που πρέπει να προωθηθεί κατά την επόμενη περίοδο.
Κυρίες και κύριοι,
Η Ελλάδα διαθέτει τριάντα δύο μεμονωμένα ηλεκτρικά συστήματα διαφόρων μεγεθών. Τα υπάρχοντα συστήματα βασίζονται κυρίως στις μονάδες καύσης ντίζελ.
Έτσι, στον τομέα της απαλλαγής από τον άνθρακα στα νησιά, υπάρχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον τόσο από άποψη διασυνδέσεων όσο και από πλευράς μετάβασης σε συστήματα χαμηλών εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα.
«Έξυπνα» νησιά με υψηλή διείσδυση των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας και μείωση του κόστους ενέργειας είναι το όραμα και η φιλοδοξία μας. Δεσμευόμαστε για το σκοπό αυτό, υλοποιώντας και δοκιμάζοντας καινοτόμα έργα στα ελληνικά νησιά – μια προσπάθεια που θα επιταχυνθεί.
Επιπρόσθετα, πριν από μερικές ημέρες, το Υπουργείο Ενέργειας ανακοίνωσε μια – μέχρι σήμερα απούσα – οργανωμένη μακροπρόθεσμη διαδικασία ενεργειακού προγραμματισμού, η οποία είναι ζωτικής σημασίας για την ενεργειακή μετάβαση.
Άμεσα, ξεκινάει ένα συγκεκριμένο χρονοδιάγραμμα για την ολοκλήρωση, λαμβάνοντας υπόψη τις τρέχουσες τάσεις και δεσμεύσεις για περιβαλλοντικά και ενεργειακά θέματα, το διεθνές ενεργειακό σύστημα, τον στόχο μιας ευρωπαϊκής ολοκληρωμένης αγοράς και τη διαθεσιμότητα των ενεργειακών πόρων.
Στόχος είναι: «η ασφάλεια του εφοδιασμού, η προστασία των καταναλωτών και η ευημερία της χώρας εν γένει».
Μέσω αυτής της διαδικασίας θα τεθούν δεσμευτικοί στόχοι στο πλαίσιο των ευρωπαϊκών και διεθνών υποχρεώσεων της χώρας μας, όπως η συμφωνία για το κλίμα του Παρισιού και οι στόχοι της ΕΕ για το 2030.
Ειδικότερα, θα καθοριστούν δράσεις και πολιτικές που θα διασφαλίζουν την επιτυχία αυτής της διαδικασίας.
Αφορά πέντε πτυχές της Ενεργειακής Ένωσης:
- ενεργειακή ασφάλεια
- ενεργειακή αγορά
- ενεργειακή απόδοση
- απαλλαγή από τις εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα
- έρευνα, καινοτομία και ανταγωνιστικότητα.
Η Ελληνική κυβέρνηση έχει ήδη υποβάλει στο Κοινοβούλιο ένα νέο νομοθετικό πλαίσιο για τις Τοπικές Ενεργειακές Κοινότητες.
Η Ελλάδα είναι η πρώτη από τις χώρες της ΕΕ που νομοθετεί για αυτό, με βάση την αναδιατύπωση δύο ευρωπαϊκών οδηγιών.
Οι Τοπικές Κοινότητες Ενέργειας παρουσιάζουν ευκαιρίες για συνέργειες μεταξύ πολιτών, μικρών και μεσαίων επιχειρήσεων, τοπικών και περιφερειακών αρχών και θεσμών.
Το πλαίσιο έχει σχεδιαστεί για να επιτρέψει την αποκεντρωμένη και αποτελεσματική ενεργειακή μετάβαση, δείχνοντας την κατεύθυνση της καινοτόμου παραγωγής ενέργειας, η οποία βασίζεται στην τοπική οικειοποίηση και πρωτοβουλίες.
Το στοιχείο της τοποθεσίας είναι κεντρικό στοιχείο του σχεδιασμού, καθώς ο βασικός στόχος του προτεινόμενου νόμου είναι να παράγει προστιθέμενη αξία για τις τοπικές κοινότητες καθώς και να μετριάσει την ενεργειακή φτώχεια.
Το σχέδιο νόμου λαμβάνει υπόψη τη συγκεκριμένη μορφολογία της χώρας. δηλαδή, τον έντονο νησιωτικό της χαρακτήρα. Η έννοια του νησιωτικού χαρακτήρα αναφέρεται στην απομόνωση και την αποκέντρωση.
Εμείς, συνεπώς, εισάγουμε ειδικές διατάξεις για τις Ενεργειακές Κοινότητες σε νησιά με μικρό πληθυσμό, δηλαδή λιγότερα από 3100 άτομα.
Επιπλέον, η πρωτοβουλία δημιουργεί ένα ευνοϊκό πλαίσιο για την ανάπτυξη μονάδων παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές από τις τοπικές κοινωνίες, επιτρέποντας στις τοπικές κοινότητες να εμπλακούν στην προώθηση της καθαρής ενέργειας.
Κυρίες και κύριοι,
Η Ελλάδα αναλαμβάνει ευθύνες και πρωτοβουλίες. Και αυτή είναι μια ιστορική ευκαιρία και ευθύνη απέναντι στις επόμενες γενιές. μια ευθύνη που πρέπει να πάρουμε.
Δεν θα πρέπει να επιτρέψουμε στις μελλοντικές γενιές να μας κατηγορούν ότι δεν την αδράξαμε.
Είμαστε εδώ για να κάνουμε βήματα.
Και πρέπει να τα κάνουμε – εδώ και τώρα.
Εύχομαι κάθε επιτυχία σε αυτό το φόρουμ. Το μομέντουμ είναι το κατάλληλο για αυτή την πρωτοβουλία την οποία υποστηρίζουμε σθεναρά και αναμένουμε ότι θα δώσει το σωστό μήνυμα για την επόμενη μέρα.
Ευχαριστώ πολύ.
Ομιλία του Υπουργού Περιβάλλοντος και Ενέργειας, Γιώργου Σταθάκη
Τους πυλώνες για την εθνική στρατηγική μετάβασης των νησιών σε μορφές καθαρής ενέργειας παρουσίασε ο Υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας, Γιώργος Σταθάκης, στο Φόρουμ «Καθαρή ενέργεια για όλα τα ευρωπαϊκά νησιά» που διοργάνωσε, σήμερα στα Χανιά, το ΥΠΕΝ σε συνεργασία με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, παρουσία του Πρωθυπουργού, Αλέξη Τσίπρα και του Επιτρόπου Κλιματικής Αλλαγής και Ενέργειας, Μιγκέλ Αρίας Κανιέτε.
Ο πρώτος πυλώνας αφορά την αποκέντρωση στην παραγωγή ενέργειας με εργαλεία όπως είναι το νομοσχέδιο για τις Ενεργειακές Κοινότητες, που δίνει τη δυνατότητα στους πολίτες, τις επιχειρήσεις και τους φορείς, να εμπλακούν στον ενεργειακό σχεδιασμό, σε τοπικό και περιφερειακό επίπεδο, μέσω της συμμετοχής τους σε ενεργειακά εγχειρήματα.
Ο δεύτερος πυλώνας αφορά την ενίσχυση του ρόλου των Διαχειριστών των ηλεκτρικών δικτύων, που θεωρείται ζωτικός, για την επέκταση των διασυνδέσεων και την προώθηση σύγχρονων και καινοτόμων ενεργειακών συστημάτων.
Ειδικότερα, όπως ανέφερε ο Υπουργός, ο ΑΔΜΗΕ ολοκληρώνει τη διασύνδεση των Κυκλάδων και δρομολογεί τη διασύνδεση της Κρήτης, πρώτα με την Πελοπόννησο το 2020 και στη συνέχεια με την Αττική το 2023. Ο ΔΕΔΔΗΕ, εξάλλου, έχει σε εξέλιξη τέσσερα στρατηγικά έργα: τους Έξυπνους Μετρητές, τα Έξυπνα Κέντρα Ελέγχου, την ανάπτυξη πληροφοριακών συστημάτων για την προώθηση νέων εφαρμογών στην ηλεκτρική αγορά, καθώς και το project για τα Έξυπνα Νησιά. Μέσω του τελευταίου στόχος είναι να αναπτυχθεί ένα πιλοτικό Ηλεκτρικό Σύστημα στα μη Διασυνδεδεμένα Νησιά, με πολύ μεγάλη διείσδυση ΑΠΕ. Ήδη, το βασικό πλαίσιο των αρχών, της λειτουργίας και των κανόνων διαχείρισης των Έξυπνων Νησιών έχει ολοκληρωθεί και θα ακολουθήσει από τη ΡΑΕ προκήρυξη διαγωνισμού, με την τεχνική υποστήριξη του ΔΕΔΔΗΕ, για την προσέλκυση επενδυτών.
Ο ΔΕΔΔΗΕ, επίσης, έχει έτοιμο σχέδιο για την ανάπτυξη της ηλεκτροκίνησης στα νησιά. Στο πλαίσιο αυτό θα προωθήσει την κατασκευή 100-150 σταθμών φόρτισης για ηλεκτρικά οχήματα. Αυτές οι πρώτες υποδομές εκτιμάται ότι θα αποτελέσουν κίνητρο για την προσέλκυση ανάλογων ιδιωτικών επενδύσεων.
Ο κ. Σταθάκης άνοιξε τη θεματική για την απεξάρτηση των ευρωπαϊκών νησιών από τον άνθρακα. Αναφέρθηκε ειδικότερα στις ιδιαιτερότητες και την ποικιλομορφία των νησιών που επιβάλλουν λύσεις στα μέτρα τους και τόνισε ότι για αυτό το λόγο τα νησιά μπορούν να λειτουργήσουν ως προνομιακοί χώροι ανάπτυξης πιλοτικών προγραμμάτων. Παράλληλα εστίασε στις κοινές προκλήσεις που αντιμετωπίζουν όλα τα νησιά και δη τα ευρωπαϊκά, όπως είναι, η διασφάλιση του ενεργειακού εφοδιασμού, η μείωση του ενεργειακού κόστους και η απεξάρτηση από εισαγωγές ενέργειας και η αξιοποίηση των ΑΠΕ.
«θα δουλέψουμε μαζί για την επίτευξη του στόχου μετάβασης των νησιών σε μορφές καθαρής ενέργειας, εξασφαλίζοντας μείωση του ενεργειακού κόστους για τους πολίτες και δημιουργία προστιθέμενης αξίας για τις τοπικές κοινωνίες», τόνισε ο Υπουργός. Τέλος, κάλεσε όλους τους κοινωνικούς εταίρους να αγκαλιάσουν την κοινή αυτή πρωτοβουλία για τα «Ενεργειακά Νησιά», που θα αποκρυσταλλωθεί σε συγκεκριμένες ενέργειες και δράσεις, για να οδηγηθούν τα νησιά σε ένα καθαρό ενεργειακό μέλλον.
