Η άτυπη Σύνοδος Κορυφής του Σάλτσμπουργκ ασχολήθηκε ως επί το πλείστον με το κορυφαίο ζήτημα της προσφυγικής κρίσης, αλλά και με το θέμα του brexit.
Δεν είναι η πρώτη φορά, όμως, που συζητάμε για την προσφυγική κρίση. Είναι πολλές οι Σύνοδοι στις οποίες έχουμε συζητήσει το ζήτημα αυτό. Θα έλεγα ότι είναι το κεντρικό θέμα, κεντρικό ζήτημα, κεντρικό, πολιτικό και ιδεολογικό ζήτημα για το μέλλον της Ευρώπης και χωρίζει την Ευρώπη σήμερα σε δύο στρατόπεδα. Από τη μια, σε όσους θεωρούν, πιστεύουν ότι μπορεί να αντιμετωπιστεί, φτιάχνοντας ο καθένας ένα δικό του φρούριο στις χώρες του. Να κλειστούμε, δηλαδή, πίσω από φρούρια αλλεπάλληλα στην ευρωπαϊκή ήπειρο και να αντιμετωπίσουμε το πρόβλημα αυτό. Και από την άλλη, όσοι πιστεύουμε –και ανήκω και εγώ σε αυτούς- ότι για να αντιμετωπιστεί το πρόβλημα πρέπει να αντιμετωπίσουμε πρωτίστως τις γενεσιουργές του αιτίες. Να αντιμετωπίσουμε, δηλαδή, τους πολέμους, τις συρράξεις, τις ανισότητες στις χώρες από τις οποίες έρχονται αυτές οι μεγάλες μεταναστευτικές και προσφυγικές ροές. Να έχουμε ένα ουσιαστικό σχέδιο μιας αναπτυξιακής προοπτικής και για τις χώρες της Βόρειας Αφρικής και της Ασίας και βεβαίως, ταυτόχρονα, να έχουμε και έναν ευρωπαϊκό μηχανισμό, αποτελεσματικό μηχανισμό για τη διαχείριση των συνόρων μας, για τον διαμερισμό των ευθυνών, των βαρών, αλλά βεβαίως και για την ασφάλεια των πολιτών της Ε.Ε.
Αυτή είναι, λοιπόν, η κυρίαρχη αντίθεση σήμερα. Πιστεύω ότι όσοι ανήκουν στην πρώτη άποψη, στο πρώτο στρατόπεδο, έχουν μια κοντόφθαλμη λογική. Η Ελλάδα πρωταγωνιστεί στο δεύτερο αυτό στρατόπεδο, που θέλει να έχει μια ευρύτερη ενόραση, ένα όραμα για την Ευρώπη και την αντιμετώπιση των μεγάλων προβλημάτων που βρίσκει μπροστά της. Ένα από αυτά είναι η προσφυγική κρίση. Η Ελλάδα δεν θα μπορούσε, άλλωστε, να βρίσκεται στο άλλο στρατόπεδο. Και όσοι επιθυμούν να τη γυρίσουν, να τη μεταφέρουν σε ένα τέτοιο στρατόπεδο, πρέπει να σκεφτούν πάρα πολύ σοβαρά ότι η Ελλάδα είναι η πρώτη χώρα που αντιμετωπίζει το πρόβλημα αυτό, μαζί με την Ιταλία, την Ισπανία, τη Γαλλία. Είναι χώρα πρώτης γραμμής. Ως εκ τούτου, όσα φρούρια κι αν χτίσει, θα είναι ευάλωτα. Ίσως χώρες της Βόρειας Κεντρικής Ευρώπης να έχει ένα νόημα να σκέφτονται έτσι, αλλά και αυτές θεωρώ κοντόφθαλμα σκέφτονται. Πρέπει, λοιπόν, να επικρατήσει ο ρεαλισμός και η λογική.
Στη Σύνοδο αυτή, πλήρως συμφωνήθηκε η επιτάχυνση των διαδικασιών για την αναβάθμιση της Frontex σε ευρωπαϊκή ακτοφυλακή και συνοριοφυλακή, γεγονός που ταυτόχρονα θα δώσει τη δυνατότητα δημιουργίας και ενός ευρωπαϊκού μηχανισμού επιστροφών για όσους δεν χρήζουν της διεθνούς προστασίας. Αυτό είναι μια θετική εξέλιξη που η χώρα μας, εδώ και πάρα πολύ καιρό, αγωνίζεται για να γίνει πράξη.
Ταυτόχρονα, στη Σύνοδο αυτή αντιμετωπίσαμε και την προοπτική, τη δυνατότητα αναβάθμισης της Ευρωπαϊκής Υπηρεσίας Ασύλου. Θα είναι μια εξέλιξη, η οποία θα είναι πολύ σημαντική εάν συμβεί. Ο εξευρωπαϊσμός, δηλαδή, των διαδικασιών για την κατανομή του ασύλου, καθώς αντιλαμβάνεστε ότι οι χώρες πρώτης υποδοχής δεν μπορούν να παίρνουν όλο το βάρος στις δικές τους πλάτες.
Το επόμενο διάστημα όμως –και αυτό είναι και ευθύνη της ευρωπαϊκής αυστριακής Προεδρίας- θα πρέπει να επιταχυνθούν οι διαδικασίες, να προτεραιοποιηθεί η προοπτική αναθεώρησης του Δουβλίνου, δίκαιης αναθεώρησης του Δουβλίνου. Και αυτό ήταν κάτι το οποίο έθεσα επιτακτικά, καθώς βεβαίως και να συγκεκριμενοποιηθούν σκέψεις και ιδέες για την αποτελεσματικότερη αντίδραση με τη δημιουργία, ενδεχομένως, ενός μηχανισμού ανακούφισης των χωρών πρώτης γραμμής μεσογειακών χωρών στο βαθμό που βρίσκονται μπροστά σε μεγάλες ροές. Ευτυχώς σήμερα η Ευρώπη δεν βρίσκεται σε μια τέτοια περίσταση, όπως βρέθηκε το 2015. Εν τούτοις, τώρα που τα πράγματα είναι καλύτερα σε ό,τι αφορά τις ροές, θα πρέπει να εξετάζουμε το ενδεχόμενο ή εν πάση περιπτώσει να φτιάχνουμε τους μηχανισμούς, ώστε να είμαστε αποτελεσματικοί σε ένα πιθανό ενδεχόμενο αύξησης των ροών το επόμενο διάστημα.
Τέλος, έθεσα την πρόταση για την επιτάχυνση των διαδικασιών δημιουργίας ενός ευρωπαϊκού μηχανισμού Πολιτικής Προστασίας, ιδιαίτερα μετά τις καταστροφικές πυρκαγιές, τόσο στην Ελλάδα, στην Αττική, στο Μάτι, όσο όμως και στη Σουηδία φέτος το καλοκαίρι, αλλά και πέρυσι, τις πολύνεκρες πυρκαγιές στην Πορτογαλία. Η πρόταση είναι η δημιουργία, με ενίσχυση, από τον ευρωπαϊκό προϋπολογισμό, ενός μηχανισμού Πολιτικής Προστασίας, που θα διανέμει τη βοήθεια εκεί όπου υπάρχει ανάγκη και βεβαίως με τη δυνατότητα να υπάρχουν τα καλύτερα δυνατά εναέρια μέσα για τις πυρκαγιές. Αλλά όχι μόνο για τις πυρκαγιές. Η Πολιτική Προστασία μπορεί να αντιμετωπίζει και άλλα φαινόμενα, ιδίως σήμερα που η κλιματική αλλαγή μας οδηγεί μπροστά σε ακραία φαινόμενα.
Η πρόταση έγινε πλήρως αποδεκτή και ευελπιστούμε ότι μέχρι τις ευρωεκλογές η Ε.Ε. θα έχει κάνει ένα πάρα πολύ σημαντικό βήμα για την εμβάθυνση της ενοποίησης και της αλληλεγγύης, δύο σημαντικών αξιών και στόχων και για τη δημιουργία ενός πλαισίου προστασίας όλων των πολιτών της.
Τέλος, το brexit αναγκαστικά είναι μια συζήτηση που κάποια στιγμή πρέπει να τελειώσει. Είναι μια δύσκολη συζήτηση, όμως, που πρέπει να κρατηθούν ισορροπίες. Πρέπει να βρούμε την καλύτερη δυνατή λύση και θα δουλέψουμε το επόμενο διάστημα επίπονα γι’ αυτό, προκειμένου να έχουμε τις μικρότερες δυνατές επιπτώσεις για τους πολίτες μας, για την Ιρλανδία, που παραμένει στην Ε.Ε., αλλά συνορεύει με το Ηνωμένο Βασίλειο. Αλλά, ταυτόχρονα, να δημιουργήσουμε και τις προϋποθέσεις μιας ουσιαστικής μελλοντικής εταιρικής σχέσης με το Ηνωμένο Βασίλειο, που είναι μια πολύ σημαντική ισχυρή ευρωπαϊκή χώρα. Έχουμε, όμως, ακόμα μέλλον μπροστά μας.
Σας ευχαριστώ.
