Ο Υπουργός Εσωτερικών, Πάνος Σκουρλέτης, απηύθυνε ομιλία σήμερα, Παρασκευή 11 Μαΐου 2018, στο κοινό συνέδριο της Ένωσης Περιφερειών Ελλάδας και της Κεντρικής Ένωσης Δήμων Ελλάδας, με θέμα το σχέδιο νόμου του Υπουργείου Εσωτερικών, για την μεταρρύθμιση του θεσμικού πλαισίου της Τοπικής Αυτοδιοίκησης, «Κλεισθένης 1».
Ακολουθούν ορισμένες από τις κύριες επισημάνσεις του και κάποια ερωτήματα:
- «Εμείς στο μέτωπο της διαφθοράς και της διαπλοκής στο κεντρικό επίπεδο, δίνουμε μία μάχη ως κυβέρνηση και ματώνουμε και πληρώνουμε. Σας καλώ και σας στην αυτοδιοίκηση να δώσετε την ίδια μάχη. Έχετε τον τρόπο να γίνετε και εσείς οι κήρυκες κατά της διαφθοράς και της λοβιτούρας, για να αναβαθμίσουμε τις τοπικές κοινωνίες και κυρίως τον ρόλο του αυτοδιοικητικού»
- «H ενίσχυση της ενιαίας συνείδησης του «Kαλλικρατικού» δήμου πρέπει να πηγαίνει με την παράλληλη ενίσχυση και την αναζωογόνηση των μικρών κοινοτήτων. Δεν γίνεται να μην προσπαθούμε να αμβλύνουμε την εικόνα της εγκατάλειψης, που τη βλέπουμε μέρα με την μέρα τα τελευταία χρόνια, μέσα από συγκεκριμένες λειτουργικές προτάσεις»
- «Έχει θέση η ΕΝΠΕ και η ΚΕΔΕ υπέρ της αναθεώρησης του Συντάγματος; Ναι ή όχι; Και αν έχει, οφείλει αυτό το ερώτημα να το θέσει απέναντι σε όλα τα κόμματα; Τον ΣΥΡΙΖΑ, την Νέα Δημοκρατία, το ΠΑΣΟΚ, το ΚΚΕ και ιδιαίτερα στη Νέα Δημοκρατία και το ΠΑΣΟΚ, οι οποίοι την αρνούνται; Σύμφωνα με τις δικές τους προτάσεις, η Συνταγματική αναθεώρηση, αν γίνουν πράξη αυτά που λένε τώρα, θα πρέπει να πάει μετά από 7 χρόνια και να παραπεμφθεί το θέμα της ουσιαστικής αποκέντρωσης και ενίσχυσης των αρμοδιοτήτων της αυτοδιοίκησης για μετά από 7 χρόνια»
- «Γιατί είναι κακή η ρύθμιση για τον ελεγκτή ή επόπτη νομιμότητας; Μην τα χαλάσουμε στον τίτλο. Ας του δώσουμε οποίο τίτλο θεωρείτε εσείς ότι ταιριάζει καλύτερα. Δεν συμπυκνώνει ένα πάγιο αίτημα; Αυτό μπορούσε να γίνει στις δεδομένες συνθήκες, στο δεδομένο θεσμικό πλαίσιο»
- «Διαφωνείτε με τη δυνατότητα της ΕΕΤΑΑ και της ΜΟΔ να κάνουν επιβλέψεις έργων; Είναι αυτά εργαλεία χρήσιμα που αξίζει να ενισχυθούν; Γιατί υπάρχει αυτή η διάταξη. Διαφωνείτε με τη δυνατότητα των προγραμματικών συμφωνιών και τη διεύρυνσή τους ώστε να μπορέσουμε να παρακάμψουμε τις δεδομένες συγκεκριμένες αδυναμίες που υπάρχουν στο επίπεδο των τεχνικών υπηρεσιών;»
- «Μιλήσατε για ειδικές οικονομικές ζώνες. Ακραίος νεοφιλελευθερισμός. Ειδικές οικονομικές ζώνες σημαίνει το τέλος της αυτοδιοίκησης κυρίες και κύριοι. Ειδικές οικονομικές ζώνες σημαίνει βουλγαροποίηση»
- «Ή αντιλαμβανόμαστε ότι η απλή αναλογική, η οποία αφορά την κορυφαία συμμετοχική διαδικασία των πολιτών, προστατεύει αυτή τη διαδικασία και δεν τη νοθεύει ή στέλνουμε στους πολίτες ένα μήνυμα ότι μπορεί να ψηφίζουν άσπρο και να βγαίνει μαύρο και να μην έχουν αντίστοιχη νομιμοποίηση οι πλειοψηφίες εντός του δημοτικού συμβουλίου»
Ακολουθούν σημεία από την ομιλία του κ. Σκουρλέτη:
«Κύριοι πρόεδροι,
Κυρίες και κύριοι αιρετοί της αυτοδιοίκησης του πρώτου και του δεύτερου βαθμού,
Συνάδελφοι υπουργοί,
Σχεδόν πριν από ένα μήνα, σε αυτή την αίθουσα είχαμε ξαναβρεθεί με αφορμή το νομοσχέδιο που βρίσκεται στη φάση της διαβούλευσης, τον «Κλεισθένη 1».
Σας είχα και τότε πει, παρουσιάζοντάς σας τις βασικές του πλευρές, ότι δεν θα υπάρχει καμία έκπληξη, κανένας αιφνιδιασμός και νομίζω ότι τώρα που το έχετε πια στα χέρια σας, -φαντάζομαι ότι θα σας έχει δοθεί η δυνατότητα να το διαβάσετε, άλλος λιγότερο, άλλος περισσότερο- επιβεβαιώνεται εκείνη η τοποθέτησή μου. Διότι όλα τα βασικά ζητήματα και όλες οι πλευρές του νομοσχεδίου ήταν θέματα που είχαν κατά καιρούς συζητηθεί όχι μόνο στα Συνέδριά σας, αλλά και σε αυτόν τον πολύπλευρο, πλουραλιστικό, πρωτότυπο και πραγματικό διάλογο, που για πρώτη φορά εγκαινίασε αυτή η Κυβέρνηση και που δεν είχε γίνει ποτέ σε αντίστοιχες προσπάθειες.
Μην μου πείτε λοιπόν ότι η αυτοδιοίκηση είχε «χορτάσει» από διάλογο σαν κι αυτόν που οργανώθηκε, μέσα από θεσμοθετημένες επιτροπές, μέσα από άτυπες μορφές, από συνέδρια, από απευθείας συναντήσεις, μέσα από τις συνεδριάσεις των ΠΕΔ. Έτσι είχε γίνει και τις άλλες φορές; Για εμάς, ο διάλογος είναι στο DNA μας, είναι μέσα στην κουλτούρα μας, όπως επίσης στην κουλτούρα μας είναι και η ενίσχυση της συμμετοχής των πολιτών. Κανείς λοιπόν δεν αιφνιδιάστηκε.
Χθες είδα το βίντεο με την παρέμβασή σας, κ. Πρόεδρε της ΚΕΔΕ, στο οποίο λέγατε ότι η ΚΕΔΕ συμμετείχε ενεργά στο διάλογο. Τελικά αυτό μήπως είναι αντιφατικό με αυτό που πριν από λίγο ειπώθηκε; Ότι διάλογος δεν έγινε, ότι κρύβαμε ένα νομοσχέδιο, ότι αιφνιδιάσαμε. Υπήρξε διάλογος ή δεν υπήρξε; Αυτό χρειάζεται μία ξεκάθαρη απάντηση.
Νομίζω όμως -γεγονός που επιβεβαιώθηκε και από την προηγούμενη παρέμβαση του κ. Αγοραστού- ότι όλες τις προηγούμενες ημέρες, αυτό το οποίο περίσσεψε ήταν οι απαξιωτικοί χαρακτηρισμοί, η αποκάλυψη ενός δήθεν σχεδίου διάλυσης των δήμων και της αυτοδιοίκησης, οι ισοπεδωτικές προσεγγίσεις και ο μηδενισμός. Σε μία προσπάθεια τελικά να πετύχουμε τι; Να δημιουργηθούν μήπως συνθήκες τεχνητής πόλωσης; Φοβούμαι πως για ορισμένους ισχύει αυτό. Και το υπογραμμίζω για ορισμένους. Δεν ισχύει για το πλήθος των αιρετών της αυτοδιοίκησης, οι οποίοι κατέκλυσαν με προτάσεις -λιγότερο ή περισσότερο επεξεργασμένες- και συνεχίζουν να το κάνουν αυτή την περίοδο, αλλά και όλη την προηγούμενη, και να συμβάλουν με τον τρόπο τους σε αυτόν τον διάλογο ο οποίος έχει εδώ και πάρα πολύ καιρό ξεκινήσει.
Κάποιες φορές, κάποιες φωνές περισσότερο θυμίζουν μία προσπάθεια να συμπαραταχθεί η αυτοδιοίκηση στο πλάι αντιπολιτευτικής τακτικής και όχι στο να αρθρώσει τον δικό της αυτόνομο λόγο και αυτό είναι λυπηρό. Αυτό προσβάλλει την αυτοδιοίκηση, τις παραδόσεις, τους αυτοδιοικητικούς, τις τοπικές κοινωνίες, τους πολίτες. Δεν είναι αυτός ο ρόλος της. Η αυτοδιοίκηση δεν μπορεί να είναι παρακολούθημα είτε προσωπικών στρατηγικών είτε στρατηγικών που αναφέρονται στο κεντρικό πολιτικό επίπεδο. Ίσως κάποιοι να κολακεύτηκαν από προηγούμενες παρεμβάσεις. Αναφέρομαι στο προηγούμενο έκτακτο Συνέδριο, με τη συμμετοχή του κ. Βορίδη, ο οποίος θέλησε να σας βλέπει περισσότερο ή λιγότερο κοντά στην Νέα Δημοκρατία. Αλλά αυτή είναι μία λογική η οποία προσπαθεί να «καλουπώσει» την αυτοδιοίκηση, επιχειρεί να τη «σπρώξει» μέσα σε στενά κομματικά πλαίσια, ακριβώς για να υπηρετήσει κάποιες άλλες προτεραιότητες που δεν έχουν σε τίποτα να κάνουν με τις πραγματικές ανάγκες. Και νομίζω ότι τελικά αυτό κάνει κακό.
Περίσσεψαν οι απειλές ότι «θα βρεθούμε απέναντι στην Κυβέρνηση». Αν το να διαφωνήσουμε είναι απέναντι στην κυβέρνηση, στη βάση κάποιων θέσεων, αυτό το καταλαβαίνω. Αλλά αν είναι ο σκοπός να βρεθούμε στο πλάι της αξιωματικής αντιπολίτευσης, -αναφέρομαι πάλι σε ορισμένους αυτοδιοικητικούς- τότε αυτό είναι πολύ λίγο, πολύ φτωχό, πολύ φθηνό.
Έτσι λοιπόν εξηγείται ότι όλο αυτό το διάστημα δεν βρήκατε να πείτε ένα καλό λόγο, όχι μόνο για το νομοσχέδιο, αλλά και για τα πεπραγμένα της Κυβέρνησης τα προηγούμενα έτη. Κανείς δεν είπε, ούτε μόλις τώρα, για Τα Προγράμματα «ΦιλόΔημος» και «ΦιλόΔημος ΙΙ». Κάνατε προηγουμένως μία αναφορά, ότι υπήρχαν και άλλες φορές Προγράμματα, όπως το Πρόγραμμα «Ελλάδα». Εφαρμόστηκε; Τα «ΦιλόΔημος» και «ΦιλόΔημος ΙΙ» όμως έχουν ήδη πέντε προσκλήσεις που «τρέχουν». Ήδη κάποιες προτάσεις έχουν εγκριθεί. Είναι ένα στοχευμένο Πρόγραμμα, το οποίο απαντά εκεί που «πονάνε» οι τοπικές κοινωνίες, πάνω στης μικρής κλίμακας έργα, δίνοντας πραγματικά «ανάσα και ζωή». Ακριβώς λόγω αυτών των έργων μικρής, κλίμακας πλάι στα μεγάλα που χρηματοδοτούνται μέσα από το ΕΣΠΑ, απαντά στις ίδιες τις τοπικές κοινωνίες και στοχεύει στην ανανέωση των υποδομών. Τίποτα όμως για αυτό το Πρόγραμμα δεν ειπώθηκε. Το αφήνουμε στην άκρη. Γιατί όμως; Προφανώς γιατί κάποιοι υπηρετούν αυτή την τακτική που σας ανέφερα προηγουμένως.
Δεν υπήρξε καμία αναφορά όταν αυτή η Κυβέρνηση, για δεύτερη συνεχή χρονιά, είχε την ευαισθησία και την πολιτική βούληση να το κάνει πράξη και να ενισχύσει τους μικρούς ορεινούς και νησιωτικούς δήμους. Καμία αναφορά και για αυτό. Να σας θυμίσω κ. Πατούλη ότι όταν πέρυσι είχαμε πάρει αυτή την απόφαση, μας είχατε απειλήσει ότι θα προσφύγετε στο ΣτΕ, κατά της ενίσχυσης των μικρών νησιωτικών δήμων; Ανατρέξτε στις ανακοινώσεις και τις δηλώσεις, τις δικές σας. Το γνωρίζουν οι άνθρωποι εδώ, το γνωρίζουν οι δήμαρχοι των ορεινών δήμων, το γνωρίζουν οι δήμαρχοι των νησιωτικών δήμων, αυτοί που αποτελούν ένα στοιχείο της ταυτότητας της σημερινής Ελλάδας, που αυτήν την Ελλάδα πρέπει να τη φέρουμε στο προσκήνιο και να σταματήσουμε τον υδροκεφαλισμό, για να σταματήσουμε αυτή την υπερσυγκέντρωση εξουσιών, αρμοδιοτήτων και πόρων στα μεγάλα κέντρα. Και τα πρώτα βήματα έγιναν, και θα γίνουν κι άλλα, και με αυτό το νομοσχέδιο. Αυτά έχουν γραφεί, δεν είναι προθέσεις, δεν παραγράφονται, είναι η ίδια η πραγματικότητα.
Δεν είπατε τίποτα για τα Προγράμματα της κοινωφελούς εργασίας, που επιμηκύνθηκε ο χρόνος τους, τα οποία αποτελούν ανάσα στις σημερινές συνθήκες υποστελέχωσης και δυσκολίας προσλήψεων. Επιμηκύνθηκε ο χρόνος τους και βελτιώθηκαν οι συνθήκες απασχόλησης των εργαζομένων. Σαν να μην υπήρξε αυτό. Τώρα δεν έγινε; Αυτά τα χρόνια δεν έγινε;
Δεν είπατε τίποτα για την θωράκιση των Δημοτικών Επιχειρήσεων Ύδρευσης και Αποχέτευσης (ΔΕΥΑ). Δεν είπατε τίποτα για το πολυνομοσχέδιο, δεν είπατε τίποτα για τα ληξιπρόθεσμα. Μεγάλη ανάσα η εξόφληση των ληξιπρόθεσμων οφειλών, θα το διαπιστώσετε αν διαβάσετε τις ευχαριστήριες δημόσιες επιστολές προς το υπουργείο Εσωτερικών και την Κυβέρνηση. Τις δεκάδες και τις εκατοντάδες όλων των δήμων, που κατάλαβαν ότι μέσα από αυτό το Πρόγραμμα και το Πρόγραμμα ΑΚΣΙΑ, πήραν ανάσα για να σταθούν στα πόδια τους αυτά τα δύσκολα χρόνια. Καμία αναφορά σε όλα αυτά. Δεν είπατε τίποτα για το Μητρώο Πολιτών, το οποίο λειτούργησε επιτέλους και το οποίο συνεχώς επεκτείνεται και αλλάζει τη ζωή των πολιτών. Δεν είπατε τίποτα και για την Προγραμματική Σύμβαση που μαζί υπογράψαμε, η ΕΝΠΕ, η ΚΕΔΕ, η ΕΕΤΑΑ, το υπουργείο Εσωτερικών, για την απλοποίηση των διαδικασιών στους δήμους και την προτυποποίησή τους. Ή μήπως δεν έχει σημασία αυτό; Δεν είπατε τίποτα για τους επενδυτικούς ΚΑΠ που δόθηκαν πέρσι και φέτος, για πρώτη φορά μετά από χρόνια, στις Περιφέρειες. Όλα αυτά είναι γεγονότα, δεν είναι προθέσεις. Δεν είπατε τίποτα για την πρωτόγνωρη διαδικασία που οργανώθηκε από τις Περιφέρειες και την Κυβέρνηση για τα Περιφερειακά Αναπτυξιακά Συνέδρια, που ποτέ άλλοτε δεν είχε δοθεί ένας ισότιμος λόγος στην αυτοδιοίκηση, μαζί με την κυβέρνηση, τους επιστημονικούς φορείς, τις τοπικές ζωντανές δυνάμεις, να βάλουν τις ψηφίδες, στο ψηφιδωτό της ανάπτυξης το οποίο έχει ανάγκη η χώρα σε αυτή τη νέα φάση που μπαίνει. Όλα αυτά τα αγνοείτε. Γιατί; Για να υπηρετήσετε ποιο σχέδιο; Ποιους τελικά στενά κομματικούς σκοπούς; Αυτός είναι ο ρόλος της αυτοδιοίκησης;
Παρόλα αυτά και παρότι δεν αρέσει στον κ. Αγοραστό, υπήρχε μία πλειοδοσία διαρροής «fake αντ» ότι «μπαίνουν σε κίνδυνο οι κοινωνικές υπηρεσίες των δήμων». Αυτό το λέτε σε εμάς; Εμάς που θωρακίσαμε νομοθετικά τις επιχειρήσεις κοινής ωφέλειας; Το λέτε σε εμάς, που εξασφαλίσαμε την χρηματοδότηση -σε αυτές τις συνθήκες- με εθνικούς Πόρους διαφόρων Προγραμμάτων, όπως το «Βοήθεια στο Σπίτι»; Και έχουμε δεσμευτεί ότι μέσα στο προσεχές διάστημα θα λύσουμε και το εργασιακό του ζήτημα; Όταν ο κ. Βορίδης, που πήγαν να δουν, μίλησε για απολύσεις; Για να παραδώσει αυτό το Πρόγραμμα και άλλα, στους ιδιώτες; Όταν απέναντι στο θέμα της υποστελέχωσης, το οποίο πρώτοι αναγνωρίσαμε και προσπαθούμε να αντιμετωπίσουμε με νύχια και με δόντια -σε αυτές τις δύσκολες συνθήκες- η απάντηση της Νέας Δημοκρατίας είναι η επαναφορά στο 1 προς 5; Και μάλιστα βρέθηκαν κάποιοι σε αυτή την αίθουσα να το χειροκροτήσουν; Δηλαδή στο διηνεκές η υποστελέχωση; Να μην έχει μηχανικούς ο κάθε Δήμος; Nα μην έχει οικονομολόγους; Με τι υπηρεσίες λοιπόν θα έρθει η περιβόητη ανάπτυξη; Παραδίδοντάς τα στον ιδιωτικό τομέα; Αυτά είναι τα αμείλικτα πραγματικά ερωτήματα που ταλανίζουν καθημερινά τους δήμους και όχι οι αριστολογίες, οι κινδυνολογίες και οι ευχές, διότι πράγματι όποιος δεν θέλει να ζυμώσει, σαράντα μέρες εύχεται και καταριέται. Αλλά εδώ μιλάμε για συγκεκριμένες θέσεις, συγκεκριμένα έργα και πεπραγμένα, τα οποία δεν αμφισβητούνται.
Λαϊκίζετε δε ασύστολα -αναφέρομαι σε συγκεκριμένα πρόσωπα, δεν αναφέρομαι στον κόσμο της αυτοδιοίκησης- εκεί που έγινε ένα συγκεκριμένο βήμα, για να θωρακιστούν οι υπηρεσίες καθαριότητας με τον διαγωνισμό. Όταν γνωρίζετε ότι υπάρχουν πολλοί δήμαρχοι, οι οποίοι αρνούνται να προσλάβουν τους επιτυχόντες, με βάση τους προσωρινούς πίνακες μέχρι να ανακοινωθούν οι οριστικοί Πίνακες, διότι θέλουν να κάνουν τους καλούς στους παρατασιούχους συμβασιούχους. Όταν γνωρίζετε ότι η παραμονή των συμβασιούχων, με βάση το Σύνταγμα και την κείμενη νομοθεσία δεν μπορεί να γίνει, διότι έχει χαρακτηριστεί αντισυνταγματικό, με κίνδυνο να μην πληρωθούν αυτοί οι άνθρωποι. Αλλά θέλουμε να κάνουμε τον καλό! Κι όταν εσείς κ. Πατούλη, όταν είχα αναλάβει το υπουργείο τον Νοέμβριο του 2017, μας είχατε καταγγείλει για τις παρατάσεις που γίνονταν και λέγατε «γιατί μας βάζετε και κάνουμε παρατάσεις; Δεν το έχουμε ενσωματώσει στους προϋπολογισμούς μας, όταν είναι για 8 μήνες, να το πάμε σε ακόμη περισσότερους 12 ή και 24.» Αυτά δεν μας λέγατε; Τώρα όμως πηγαίνετε και παίζετε με τον πόνο και τις αγωνίες των εργαζομένων. Και αντί να χαιρετίσετε ότι η τοπική αυτοδιοίκηση μετά από χρόνια, αποκτά μόνιμες θέσεις εργασίας για να μπορέσει να επιτελέσει το βασικό της έργο, ερχόσαστε και το ξεχνάτε και αυτό.
Να το ξεχάσουμε λοιπόν και αυτό. Να δούμε όμως και τι άλλα πρέπει να θυμηθούμε. Μιλάτε λοιπόν για χαοτικές καταστάσεις. Αλλά αναζητώ τις συγκεκριμένες σας προτάσεις. Που είναι; Που είναι οι συγκεκριμένες προτάσεις για τις αρμοδιότητες; Δεν αναφέρομαι σε γενικόλογες διακηρύξεις. Αυτές υπάρχουν. Πληθώρα διακηρύξεων και αποφάσεων Συνεδρίων. Που είναι οι συγκεκριμένες σας προτάσεις πάνω στο θέμα των αρμοδιοτήτων; Το μόνο συγκεκριμένο που ακούω είναι το θέμα του εκλογικού συστήματος. Ένα εκλογικό σύστημα που μέχρι το 2000, ήταν το αίτημα της ΚΕΔΕ. Τότε λοιπόν η ΚΕΔΕ ήταν στο δρόμο της διάλυσης των τοπικών κοινωνιών; Ήθελε το χάος; Ήθελε το χάος και τώρα ξαφνικά επί προεδρίας των σημερινών αξιότιμων κ.κ. Αγοραστού και Πατούλη, επανήλθε στο σωστό δρόμο και δεν θέλει την απλή αναλογική; Μόνο αυτό ακούγεται ως συγκεκριμένο. Θα πω το εξής και για διάφορα άλλα τα οποία είπατε αυτό το διάστημα, όπως τη διάλυση της αυτοδιοίκησης όταν θα έρθει ξαφνικά ο εγκάθετος διορισμένος γραμματέας. Το έχουμε διαψεύσει, παρόλα αυτά συνεχίζετε και το αναφέρετε. Δεν μπορεί να γίνει έτσι ο καλόπιστος διάλογος. Αν ο καθένας όταν μιλά, βλέπει μόνο τον εαυτό του στον καθρέφτη και απαντά, τότε δεν βοηθάμε την τοπική αυτοδιοίκηση.
Είχατε πει ότι σκοπεύουμε να διαλύσουμε τις κοινότητες. Διαπιστώσατε ότι συμβαίνει ακριβώς το αντίθετο. Κι εδώ είναι ένα θέμα σημαντικής διαφωνίας. Προσέξτε: H ενίσχυση της ενιαίας συνείδησης του «Kαλλικρατικού» δήμου πρέπει να πηγαίνει με την παράλληλη ενίσχυση και την αναζωογόνηση των μικρών κοινοτήτων. Δεν γίνεται να μην προσπαθούμε να αμβλύνουμε την εικόνα της εγκατάλειψης, που τη βλέπουμε μέρα με την μέρα τα τελευταία χρόνια, μέσα από συγκεκριμένες λειτουργικές προτάσεις. Αν διαφωνείτε και θέλετε να τα καταργήσουμε όλα αυτά, πείτε το ξεκάθαρα. Δεν ξέρω κατά πόσο το αντιλαμβάνονται οι δήμαρχοι στο Μαρούσι ή στο Αιγάλεω -για να μην αδικήσω τον φίλο μου τον Μπίρμπα, μιλώντας για τους μητροπολιτικούς δήμους- αλλά να πάτε και να το πείτε αυτό στην ελληνική Περιφέρεια, ξεκάθαρα. Και για αυτό στην πλειοψηφία, οι άνθρωποι που ζουν στις μικρές κοινότητες έχουν χαιρετίσει αυτές τις διατάξεις, οι οποίες προσπαθούν σε μία λογική ενδοδημοτικής αποκέντρωσης να μπορέσουν να αναζωογονήσουν τη ζωή στην Περιφέρεια.
Δεν θέλω όμως να αδικήσω την ΕΝΠΕ, η οποία πράγματι έκανε μία απόπειρα κατάθεσης κάποιων προτάσεων. Είναι αλήθεια και δεν αναφέρομαι στο σχέδιο νόμου που τώρα τελευταία επεξεργάστηκε. Καλοδεχούμενη η όποια πρόταση, αλλά κοιτάξτε καλά το περιεχόμενο αυτών των προτάσεων. Καταρχήν είναι μία πολύ καλή ύλη, αλλά για μία συζήτηση που εκ των πραγμάτων έχει αξία στο πλαίσιο της Συνταγματικής αναθεώρησης. Δεν είναι υπεκφυγή αυτό, είναι η πραγματικότητα. Σας το είπε και ο κ. Βορίδης την προηγούμενη φορά. Σας το είπαν όλοι όσοι ειλικρινώς μιλάνε, ποια είναι τα όρια του σημερινού Ελληνικού Συντάγματος. Άρα λοιπόν να συμφωνήσουμε στο στόχο, να συζητήσουμε για το στόχο, αλλά να ζητήσουμε να γίνουν πράξη πράγματα τα οποία μπορούν να γίνουν πράξη στην παρούσα φάση, μέχρι να μπορέσουμε να τα αλλάξουμε.
Και εδώ αναδεικνύεται ένα θέμα: Έχει θέση η ΕΝΠΕ και η ΚΕΔΕ υπέρ της αναθεώρησης του Συντάγματος; Ναι ή όχι; Και αν έχει, οφείλει αυτό το ερώτημα να το θέσει απέναντι σε όλα τα κόμματα; Τον ΣΥΡΙΖΑ, την Νέα Δημοκρατία, το ΠΑΣΟΚ, το ΚΚΕ και ιδιαίτερα στη Νέα Δημοκρατία και το ΠΑΣΟΚ, οι οποίοι την αρνούνται; Σύμφωνα με τις δικές τους προτάσεις, η Συνταγματική αναθεώρηση, αν γίνουν πράξη αυτά που λένε τώρα, θα πρέπει να πάει μετά από 7 χρόνια και να παραπεμφθεί το θέμα της ουσιαστικής αποκέντρωσης και ενίσχυσης των αρμοδιοτήτων της αυτοδιοίκησης για μετά από 7 χρόνια. Είναι έτσι ή όχι; Θα έρθετε σε λίγο κ. Χριστοφιλοπούλου και θα καταθέσετε τις απόψεις της, γιατί μου αρέσει να μιλάμε ειλικρινά, αυτό έχει περισσότερη σημασία και όχι να μιλάμε με τύπους. Θα μας πείτε λοιπόν, εδώ και τώρα εκλογές. Ωραία, εδώ και τώρα εκλογές, ανεξάρτητα από το γεγονός ότι βγαίνουμε από το Πρόγραμμα; Και με τα θέματα της Συνταγματικής αναθεώρησης τα οποία υποτίθεται ότι τα έχετε στην σημαία σας; Τα παραπέμπετε αλλού. Το ίδιο και η Νέα Δημοκρατία. Σε αυτά τα θέματα έχει σαφή θέση η ΚΕΔΕ και η ΕΝΠΕ; Γιατί είναι κακή η ρύθμιση για τον ελεγκτή ή επόπτη νομιμότητας; Μην τα χαλάσουμε στον τίτλο. Ας του δώσουμε οποίο τίτλο θεωρείτε εσείς ότι ταιριάζει καλύτερα. Δεν συμπυκνώνει ένα πάγιο αίτημα; Αυτό μπορούσε να γίνει στις δεδομένες συνθήκες, στο δεδομένο θεσμικό πλαίσιο. Αντί λοιπόν να το χαιρετήσετε, το βάζετε στην άκρη. Έχετε επιφύλαξη απέναντι στα τοπικά δημοψηφίσματα. Ευτυχώς, δεν επαναλάβετε αυτά που είχατε πει την προηγούμενη φορά, ότι δηλαδή θα οδηγηθούμε σε «Καταλονίες». Προφανώς είδατε τη διάταξη και είδατε τι προβλέπει και ποιες πρόνοιες υπάρχουν στον τομέα των τοπικών δημοψηφισμάτων, οι οποίες σε ένα και μόνο αποσκοπούν: Στην ενίσχυση της λαϊκής συμμετοχής, δίνοντας μεγαλύτερη φωνή στις τοπικές κοινωνίες. Διαφωνείτε με τη δυνατότητα της ΕΕΤΑΑ και της ΜΟΔ να κάνουν επιβλέψεις έργων; Είναι αυτά εργαλεία χρήσιμα που αξίζει να ενισχυθούν; Γιατί υπάρχει αυτή η διάταξη. Διαφωνείτε με τη δυνατότητα των προγραμματικών συμφωνιών και τη διεύρυνσή τους ώστε να μπορέσουμε να παρακάμψουμε τις δεδομένες συγκεκριμένες αδυναμίες που υπάρχουν στο επίπεδο των τεχνικών υπηρεσιών;
Είπατε όμως και κάτι άλλο στις προτάσεις της ΕΝΠΕ: Μιλήσατε για ειδικές οικονομικές ζώνες. Ακραίος νεοφιλελευθερισμός. Ειδικές οικονομικές ζώνες σημαίνει το τέλος της αυτοδιοίκησης κυρίες και κύριοι. Ειδικές οικονομικές ζώνες σημαίνει βουλγαροποίηση. Μετά το τέλος των μνημονίων, η πρόταση του κ. Αγοραστού και προφανώς του κόμματός του είναι να επισφραγιστεί με το να γίνει η χώρα μας ένα παρακολούθημα της Βουλγαρίας. Σημαίνει ακραίος νεοφιλελευθερισμός. Σημαίνει να μην υπάρχει δυνατότητα να λειτουργεί η αυτοδιοίκηση με τα δικά της όπλα. Σημαίνει μία ακραία ισοπεδωτική λογική που θα κατατάξει την χώρα μας ως μία χώρα «σημαίας ευκαιρίας», που θα σημαίνει – και θα μεταφράζεται για τους πολίτες και για τους εργαζόμενους – πολύ χειρότερες συνθήκες και αμοιβές! Είμαστε κάθετα αντίθετοι με αυτή την πρόταση.
Κυρίες και κύριοι,
Υπάρχει διαφωνία για το θέμα της απλής αναλογικής, το καταλαβαίνω. Εδώ δεν χωρούν συμψηφισμοί. Ή αντιλαμβανόμαστε ότι η απλή αναλογική, η οποία αφορά την κορυφαία συμμετοχική διαδικασία των πολιτών, προστατεύει αυτή τη διαδικασία και δεν τη νοθεύει ή στέλνουμε στους πολίτες ένα μήνυμα ότι μπορεί να ψηφίζουν άσπρο και να βγαίνει μαύρο και να μην έχουν αντίστοιχη νομιμοποίηση οι πλειοψηφίες εντός του δημοτικού συμβουλίου.
Εν τη ρύμη του λόγου του ο κ. Αγοραστός είπε πως το θέμα είναι να έχει λυμένα τα χέρια ο δήμαρχος και οι περιφερειάρχες. Εγώ θα έλεγα ότι αυτό που χρειάζεται να έχει λυμένα τα χέρια, είναι το δημοτικό συμβούλιο και το περιφερειακό συμβούλιο πρωτίστως, με βάση το Σύνταγμα και τη βαθιά αυτοδιοικητική δημοκρατική κουλτούρα. Τα όργανα, δεν είναι μονοπρόσωπα και το γνωρίζετε πάρα πολύ καλά. Πιστεύουμε λοιπόν – πράγμα που δυστυχώς έχω δει να το αναφέρετε λίγο – ότι πράγματι πρέπει να ανοίξουμε ένα παράθυρο στη λογική των συνεργασιών, της διαβούλευσης, της συνεργασίας των συγκλίσεων, των συνθέσεων και να εγκαθιδρύσουμε μία στάση, μία κουλτούρα συνευθύνης όλων των ζωντανών δυνάμεων. Η απλή αναλογική θα αποτελέσει την άνοιξη για την τοπική αυτοδιοίκηση. Αν σε αυτό υπάρχει διαφωνία, διαφωνούμε. Αλλά μην μου πείτε ότι το ακούτε για πρώτη φορά, όταν μάλιστα όπως είπαμε και πριν από λίγο, ήταν θέση της ίδιας της αυτοδιοίκησης μέχρι πριν από λίγα χρόνια. Μη μου πείτε ότι το ακούτε για πρώτη φορά από τη σημερινή κυβέρνηση.
Παρ’ όλα αυτά άκουσα μία σκέψη. Αν το εννοείτε σοβαρά και θέλετε να πάμε στην απλή αναλογική με ένα μόνο γύρο, τότε να δουλέψουμε πάνω σε αυτό, αν αυτή είναι η πρότασή σας. Αν μπορούμε να συγκλίνουμε στη βάση της απλής αναλογικής και θέλουμε να βρούμε ένα εκλογικό σύστημα που δεν θα έχει τον δεύτερο γύρο, πράγμα το οποίο εμείς κάνουμε για να δίνουμε τη δυνατότητα στον πολίτη να αξιολογεί και τις δυνατότητες, την προσωπικότητα του εκάστοτε υποψηφίου δημάρχου, και να έχει λόγο με βάση και την αυτοδιοικητική παράδοση των τοπικών κοινωνιών, καταθέστε το. Εδώ είμαστε. Ο διάλογος είναι ανοιχτός.
Από κει και έπειτα, όπως σας είπα και πριν, κρατώ τις πολύ χρήσιμες προτάσεις, συμβουλές και παρατηρήσεις που έχουν έρθει όλο αυτό το διάστημα στο υπουργείο Εσωτερικών και νομίζω ότι μπορούμε να δούμε μία σειρά ζητήματα. Η πρόταση να υπαχθεί το Πράσινο σε ανταποδοτικές υπηρεσίες δεν είναι μία πρόταση εγκεφαλική, δική μας. Και μη μου πείτε ότι δεν το έχετε ακούσει να το υποστηρίζουν μία ομάδα δήμων, κυρίως μεγάλων δήμων, που το επιζητούν για να αξιοποιήσουν και κάποια διαθέσιμα που έχουν από τα ανταποδοτικά τέλη. Ακούστηκε αυτό ως πρόταση και στην ΠΕΔ της Αττικής. Αν θεωρείτε ότι αυτό μπορεί να δημιουργήσει πρόβλημα σε μία σειρά περιφερειακών δήμων, να το συζητήσουμε. Σε αυτά είμαστε ανοιχτοί και για αυτό γίνεται ο διάλογος.
Όπως για παράδειγμα, θεωρώ εύλογους τους φόβους να δούμε την περαιτέρω θωράκιση των παρατάξεων, διότι πράγματι σε καμία περίπτωση δεν είμαστε εμείς της λογικής των προσωπικών στρατηγικών και επιδιώξεων. Εμείς πιστεύουμε βαθιά στα συλλογικά σχήματα. Άρα οποιαδήποτε πράξη, οποιαδήποτε πρόταση υπάρχει που θωρακίζει τη λειτουργία των παρατάξεων, είναι γόνιμη και το συζητάμε.
Να δούμε και το θέμα του αριθμού των υποψηφίων, το όριο του συν 10%, δηλαδή. Ακούστηκε μία παρατήρηση ότι αυτό δεν συμβάλει στην ανάδειξη νέων προσώπων. Αυτό, θα μπορούσαμε να το δούμε, και να το αυξήσουμε. Αυτές είναι δημιουργικές προτάσεις.
Να δούμε το θέμα της ενδοπεριφερειακής δυνατότητας του ενός σταυρού ανάμεσα στις περιφερειακές ενότητες. Η λογική ήταν να ενισχύσουμε την περιφερειακή συνείδηση και όχι να δημιουργήσουμε άλλου είδους ζητήματα.
Το νομοσχέδιο χαρακτηρίζεται από έναν ειλικρινή ρεαλισμό, χωρίς βερμπαλισμούς, χωρίς μεγάλα λόγια, για αυτό και ονομάστηκε «Κλεισθένης 1». Δεν είπαμε ότι αποτελεί ή ότι συμπυκνώνει μία ολιστική πρόταση παρέμβασης. Το ακούσατε από την πρώτη φορά που ήρθατε στο γραφείο μου, στο υπουργείο Εσωτερικών. Είμαι από αυτούς, που απευθυνόμενος όχι μόνο σε σας τους αυτοδιοικητικούς, αλλά και στον Ελληνικό λαό, ποτέ δεν ωραιοποιούσα τις καταστάσεις, μιλούσα πάντοτε για τις αντιφάσεις και τις δυσκολίες. Αν λοιπόν, νομίζει κανείς ότι μπορεί να διαγράψει τη ζημιά που έχει υποστεί η αυτοδιοίκηση μαζί με όλη την υπόλοιπη κοινωνία από τα μνημόνια τα τελευταία χρόνια, τότε κοροϊδεύει τον κόσμο. Αλλά για τις ευθύνες, αναζητήστε την γαλαζοπράσινη διακυβέρνηση των τελευταίων ετών που μας οδήγησε μέχρι εδώ. Εμείς να αναλάβουμε τις δικές μας για αυτά που μπορέσαμε να κάνουμε τα τελευταία τρία χρόνια, αλλά και «τα του καίσαρος τω καίσαρι».
Πρώτο βήμα λοιπόν μεταρρύθμισης είναι, γι’ αυτό και το ονομάσαμε «Κλεισθένης 1». Σε αυτό το πρώτο βήμα μεταρρύθμισης υπάρχει χώρος για κάθε δημιουργική πρόταση. Σας είπα και την προηγούμενη φορά, ότι δεν είναι μόνο οι πόροι που μας έλειψαν από την αυτοδιοίκηση, αλλά κυρίως ανακόπηκε μία μεταρρυθμιστική προσπάθεια.
Βεβαίως υπάρχουν δυνάμεις, οι οποίες έχουν πάρει προ πολλού διαζύγιο με την έννοια της μεταρρύθμισης και πάρετε ως παράδειγμα την παράταξη της Νέας Δημοκρατίας: Πείτε μου μία μεταρρύθμιση που έφερε ως πρόταση, όχι κάτι που ψήφισε, πείτε μου μία μεταρρύθμιση για την αυτοδιοίκηση. Δεν θα δείτε. Αυτή η παράταξη είναι η προσωποποίηση και η συμπύκνωση της συντήρησης, του χθες, του παλιού και αυτό δεν το αμφισβητεί κανένας καλοπροαίρετος αυτοδιοικητικός, και πολύ περισσότερο οι πολίτες.
Εμείς είμαστε μία παράταξη η οποία έχει στο DNA της, τη διαρκή μεταρρυθμιστική προσπάθεια. Θέλουμε λοιπόν, να ξαναπιάσουμε το νήμα των προηγούμενων μεταρρυθμιστικών προσπαθειών και αναζητήσεων. Μέσα σε αυτές τις δύσκολες συνθήκες που επιχειρείται μία ανάταξη και της αυτοδιοίκησης και της χώρας, τώρα που βαδίζουμε στο τέλος του Προγράμματος και που οι ευκαιρίες αναμφίβολα θα είναι πιο πολλές, τώρα που τα αντικειμενικά στοιχεία της ίδιας της οικονομίας, δίνουν περισσότερες δυνατότητες και αυτό είναι κάτι, που δεν μπορεί να αμφισβητηθεί από κανέναν: δείτε τα μεγέθη των εξαγωγών, του εμπορικού ισοζυγίου, της ανάπτυξης, της αποκλιμάκωσης, της ανεργίας, του τουρισμού, της κτηματαγοράς, αλλά και τις εκτιμήσεις των ξένων οίκων και τα ομόλογα που αποκλιμακώνονται.
Είναι η πρώτη φορά που ένα πρόγραμμα θα τελειώσει χωρίς να μας οδηγήσει σε ένα άλλο και αυτό είναι η βασική επιτυχία. Μία επιτυχία η οποία έχει τις δυσκολίες της ακόμα, αλλά έχει ένα θετικό πρόσημο, μία θετική δυναμική.
Αν η στρατηγική μας λοιπόν και ο στόχος μας είναι ένα δημοκρατικό σύστημα αποκέντρωσης και στα τρία επίπεδα ήτοι στο κεντρικό κράτος, στις περιφέρειες και στους δήμους και να ανατρέψουμε την κακή συγκεντρωτική παράδοση του ελληνικού μοντέλου διοίκησης, για την ουσιαστική αποκέντρωση των αρμοδιοτήτων και των εξουσιών και συνεπώς να πετύχουμε κάποια στιγμή μία ισχυρή αυτοδιοίκηση, τότε νομίζω ότι αυτόν τον δρόμο μπορούμε να τον πορευτούμε μαζί.
Μπορούμε μαζί να αντιπαλέψουμε τον υδροκεφαλισμό, τον υπερσυγκεντρωτισμό, τη χρόνια οργανωτική αδυναμία, τη γραφειοκρατία, την πολυνομία, τις στρεβλώσεις και την αδράνεια.
Εμείς στο μέτωπο της διαφθοράς και της διαπλοκής στο κεντρικό επίπεδο, δίνουμε μία μάχη ως κυβέρνηση και ματώνουμε και πληρώνουμε!
Σας καλώ και σας στην αυτοδιοίκηση να δώσετε την ίδια μάχη. Έχετε τον τρόπο να γίνετε και εσείς οι κήρυκες κατά της διαφθοράς και της λοβιτούρας, για να αναβαθμίσουμε τις τοπικές κοινωνίες και κυρίως το ρόλο του αυτοδιοικητικού.
Είναι στα χέρια σας αυτή η ευκαιρία. Αυτόν τον δρόμο μπορούμε μαζί να τον διαβούμε. Ελάτε μαζί με τις αρχές της αποκέντρωσης, για μία ισχυρή αυτοδιοίκηση στο πλαίσιο ενός δημοκρατικού προγραμματισμού, να προωθήσουμε την δημοκρατία, τη συμμετοχή και την τοπική αυτονομία, σε μία λογική ενδοπεριφερειακής και ενδοδημοτικής αποκέντρωσης για την πραγματική, τελικά, οικονομική αυτοτέλεια των ΟΤΑ. Να προωθήσουμε τις λογικές του δημοκρατικού και κοινωνικού ελέγχου, να ενισχύσουμε τις κοινωνικές πολιτικές των ΟΤΑ, να ενισχύσουμε τον αναπτυξιακό τους ρόλο, να αξιοποιήσουμε την κοινωνική οικονομία και την κοινωνική επιχειρηματικότητα.
Νομίζω ότι όποιος συμφωνεί με αυτό το όραμα, αυτή την στόχευση, τότε είναι βέβαιο ότι μπορούμε να βρούμε τον τρόπο, να πορευτούμε μαζί.
Σας ευχαριστώ».
