Χωρίς προηγούμενο για τα ελληνικά δεδομένα ο μέχρι σήμερα απολογισμός χρηματοδότησης της Έρευνας από το Ελληνικό Ίδρυμα Έρευνας και Καινοτομίας (ΕΛΙΔΕΚ) με αποτελέσματα που αποτελούν τις πρώτες απτές ενδείξεις ανάσχεσης της μονόπλευρης φυγής των Ελλήνων επιστημόνων στο εξωτερικό, δηλαδή του brain drain.
Σύμφωνα με τα καταγεγραμμένα στοιχεία, ο Τομέας Έρευνας και Καινοτομίας του ΥΠΠΕΘ ανακοινώνει:
Σε προκηρύξεις δόθηκαν ήδη κατά την περίοδο 2017-2018:
• 13,5 εκ. ευρώ σε 582 υποτροφίες για υποψήφιους διδάκτορες
• 34 εκ. ευρώ σε 192 ερευνητικά έργα μεταδιδακτόρων
Ταυτόχρονα, έχουν προκηρυχθεί μέσα στο 2018:
• 54 εκ. ευρώ για την ενίσχυση ερευνητικών έργων σε μέλη ΔΕΠ και Ερευνητές και την προμήθεια εξοπλισμού μεγάλης αξίας
• 10 εκ. ευρώ για υποτροφίες υποψήφιων διδακτόρων
• 1 εκ. ευρώ για τη δράση «Επιστήμη και Κοινωνία – 200 χρόνια από την Ελληνική Επανάσταση»
Πριν το τέλος του 2018, επίκειται η 2η προκήρυξη ερευνητικών έργων για την ενίσχυση μεταδιδακτόρων ερευνητών/τριών με προϋπολογισμό 16.580.000 ευρώ
Το αξιοσημείωτο στις παραπάνω δράσεις είναι ότι, εκτός από το μεγάλο ύψος χρηματοδότησης, φέρουν το εξής πρωτόγνωρο χαρακτηριστικό: για πρώτη φορά οι μεταδιδάκτορες, δηλαδή οι νέοι επιστήμονες, μπορούν να λάβουν χρηματοδότηση για πρόταση ερευνητικού έργου που υποβάλουν με αυτούς τους ίδιους ως επιστημονικούς υπεύθυνους για την υλοποίησή του σε ΑΕΙ ή Ερευνητικό Κέντρο της επιλογής τους. Αυτό το στοιχείο αποδείχτηκε ιδιαίτερα ελκυστικό και αποτελεσματικό για μια πρώτη ανάσχεση του brain drain: Στη σχετική δράση του ΕΛΙΔΕΚ ο συνολικός αριθμός των αιτήσεων που υποβλήθηκαν έφτασε τις 1.671 εκ των οποίων, μετά από αξιολόγηση από καταξιωμένους επιστήμονες υψηλού κύρους σε όλες τις θεματικές περιοχές, εγκρίθηκαν προς χρηματοδότηση οι 192. Από αυτές οι 37 προέρχονται από νέους επιστήμονες υψηλής εξειδίκευσης που επιθυμούν να επιστρέψουν στην Ελλάδα από το εξωτερικό για την πραγματοποίηση της έρευνάς τους. Ο φαινομενικά μικρός αυτός αριθμός είναι ιδιαίτερα σημαντικός, αν ληφθεί υπόψη ότι αφορά επιστήμονες υψηλής εξειδίκευσης που είναι έτοιμοι να προσφέρουν τις υπηρεσίες τους στη χώρα και επιπλέον να απασχολήσουν στις ερευνητικές τους ομάδες και άλλους νέους επιστήμονες διαφόρων βαθμίδων.
Αξίζει να σημειωθεί ότι μεταξύ των ακαδημαϊκών ιδρυμάτων του εξωτερικού από τα οποία επιστρέφουν συγκαταλέγονται κορυφαία Πανεπιστήμια στη διεθνή κατάταξη όπως το MIT, το Πανεπιστήμιο της Κοπεγχάγης, της Οξφόρδης, του Κέιμπριτζ και το Pierre and Marie Curie University – Paris 6. Αντίστοιχα, επιστήμονες που σχεδίαζαν να φύγουν στο εξωτερικό παρέμειναν στη χώρα χάρη σε αυτή τη χρηματοδότηση από το ΕΛΙΔΕΚ.
Αναλυτικά, τα επιστημονικά πεδία και ο αντίστοιχος αριθμός των έργων που θα χρηματοδοτηθούν έχουν ως εξής: Φυσικές Επιστήμες (24), Επιστήμες Μηχανικού και Τεχνολογικές Επιστήμες (41), Επιστήμες Ζωής (44), Γεωπονικές Επιστήμες (14), Μαθηματικά και Επιστήμες της Πληροφορίας (11), Κοινωνικές Επιστήμες (29), Ανθρωπιστικές Επιστήμες και Τέχνες (15), Περιβάλλον και Ενέργεια (14).
Το ΕΛΙΔΕΚ όχι μόνο λειτουργεί συμπληρωματικά προς τα προγράμματα του ΕΣΠΑ για την Έρευνα με επιπρόσθετους πόρους, αλλά ενισχύει τους τομείς των Κοινωνικών και Ανθρωπιστικών Επιστημών που δεν στηρίζονται από τα ΕΣΠΑ. Το γεγονός αυτό επιτρέπει τη διαμόρφωση μιας πραγματικά εθνικής στρατηγικής που περιλαμβάνει όλα τα συγκριτικά πλεονεκτήματα της χώρας.
Ο Αναπληρωτής Υπουργός Έρευνας και Καινοτομίας Κώστας Φωτάκης, με την ευκαιρία του παραπάνω απολογισμού, δήλωσε:
«Είμαι στην ευχάριστη θέση να διαπιστώσω ότι αυτό που οραματιστήκαμε από την πρώτη στιγμή του σχεδιασμού του ΕΛΙΔΕΚ αρχίζει να γίνεται πραγματικότητα. Είναι πρωτόγνωρο για τα ελληνικά δεδομένα το ύψος των πόρων που διατίθενται για τη στήριξη της Έρευνας στα ελληνικά ΑΕΙ και Ερευνητικά Κέντρα μετά από επτά χρόνια ξηρασίας, γεγονός που αποδεικνύει έμπρακτα την αποφασιστικότητα της Κυβέρνησης για την οικοδόμηση ενός νέου παραγωγικού μοντέλου με βάση την Οικονομία της Γνώσης. Αξιόλογοι νέοι ερευνητές, τους οποίους χρειάζεται η χώρα για να αλλάξει σελίδα, επιστρέφουν πλέον στην Ελλάδα ή δεν μεταναστεύουν στο εξωτερικό. Οι πόροι που εξασφαλίσαμε, μέσα σε συνθήκες βαθιάς κρίσης το 2015, ξεπερνώντας πολλά εμπόδια και αντιστάσεις φαίνεται να πιάνουν τόπο και να δημιουργούν προοπτικές και καλύτερες προϋποθέσεις για να σχεδιάσουμε μαζί με τους νέους επιστήμονες την ανάπτυξη της χώρας στη μεταμνημονιακή περίοδο.»
