Σήμερα, το Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας ανακοίνωσε σε ανοικτή εκδήλωση – συζήτηση στο Κοβεντάρειο του Δήμου Κοζάνης τη σύσταση Εθνικού Ταμείου Δίκαιης Μετάβασης για την τριετία 2018-2020, με εξασφαλισμένους πόρους 60 εκατ. ευρώ (20 εκατ. ευρώ κάθε έτος) για τη χρηματοδότηση δράσεων καθαρού αναπτυξιακού χαρακτήρα στις λιγνιτικές περιοχές της Δυτ. Μακεδονίας και του Δήμου Μεγαλόπολης.
Το Ελληνικό Ταμείο Δίκαιης Μετάβασης, ιδέα που τώρα σταδιακά ωριμάζει σε ευρωπαϊκό επίπεδο, η Ελληνική Κυβέρνηση το κάνει πράξη, κινητοποιώντας επίσης και τα συναρμόδια Υπουργεία για αναπτυξιακές πρωτοβουλίες και συντονισμό δράσεων στις λιγνιτικές περιοχές της χώρας. Στόχος είναι η χρηματοδότηση δράσεων και μέτρων που να εξασφαλίζουν μακροπρόθεσμη και βιώσιμη εργασία και να έχουν θετικό περιβαλλοντικό και κλιματικό πρόσημο.
Επίσης, το Εθνικό Ταμείο Δίκαιης Μετάβασης είναι διακριτό εργαλείο από άλλες πρωτοβουλίες της κυβέρνησης, όπως το Περιβαλλοντικό Οικιακό Τιμολόγιο και το ειδικό τέλος δικαιωμάτων λιγνίτη. Αντίθετα, οι πόροι του Εθνικού Ταμείου Δίκαιης Μετάβασης προέρχονται από μέρος των εσόδων από τον εκπλειστηριασμό δικαιωμάτων εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου, τα οποία είναι κάτω από την κεντρική διαχείριση της πολιτείας.
Διευκρινίζεται ότι η δημιουργία ενός νέου φορέα για τη διαχείριση της χρηματοδότησης δεν είναι επιθυμητή λύση, καθώς θα αύξανε την πολυπλοκότητα χωρίς ουσιαστικό όφελος. Η κυβέρνηση πρόκειται να θεσπίσει επομένως Ειδικό Λογαριασμό για τη Δίκαιη Μετάβαση σε υφιστάμενο φορέα και θα προχωρήσει στις θεσμικές παρεμβάσεις που χρειάζονται εντός του επόμενου χρονικού διαστήματος.
Σε ό,τι αφορά τους ειδικότερους άξονες χρηματοδότησης, ειδικά για το 2018, χρειάζονται ώριμα έργα και προτάσεις από όλους τους φορείς και όχι μόνο από την αυτοδιοίκηση, ενώ από το 2019 και μετά θα αξιοποιηθούν και τα αναπτυξιακά και χωροταξικά σχέδια που θα καταρτιστούν μέσω του Προγράμματος Τεχνικής Βοήθειας που θα υλοποιήσει η περιοχή με χρηματοδότηση από την Ευρωπαϊκή Ένωση. Στην παρούσα φάση, και με βάση τη Στρατηγική Έξυπνης Εξειδίκευσης της Περιφέρειας, αλλά και αναπτυξιακά σχέδια και προτάσεις που έχουν εκπονηθεί στο παρελθόν, διαφαίνεται ότι πιθανοί άξονες για το Ταμείο αφορούν την ανάπτυξη καθαρών μορφών ενέργειας, την εξοικονόμηση ενέργειας, την κυκλική οικονομία (αξιοποίηση αποβλήτων, αποβλήτων τροφίμων), τη στήριξη του πρωτογενούς τομέα, την αξιοποίηση της βιομηχανικής κληρονομιάς, καθώς και προγράμματα ολοκληρωμένης παρέμβασης στον τομέα της εργασίας και στήριξης της επιχειρηματικότητας.
Βούληση του ΥΠΕΝ και της κυβέρνησης συνολικά είναι να κινητοποιηθεί όλη η κοινωνία για τον προγραμματισμό του πόρου, ενώ την ερχόμενη εβδομάδα ξεκινά η διαδικασία διαβούλευσης με κατάθεση προτάσεων και ηλεκτρονικά, μέσω του open.gov. και θα ολοκληρωθεί εντός 20 ημερών.
