Κύρια σημεία
Η Τετραμερής Σύνοδος Ελλάδας-Βουλγαρίας-Σερβίας-Ρουμανίας έχει γίνει πλέον θεσμός με σημαντικό συμβολισμό για το μέλλον των Βαλκανίων. Είμαστε γείτονες και οφείλουμε να πάρουμε την τύχη μας στα χέρια μας. Το 2018, μπορεί να είναι έτος θετικών εξελίξεων τόσο για την Ελλάδα όσο και για τα Βαλκάνια. Οι συνομιλίες με τους γείτονες μας -δύσκολες ή εύκολες- είναι αναγκαίες. H αλληλεγγύη, o σεβασμός στις διεθνείς συνθήκες όπως η Συνθήκη της Λωζάνης, είναι το πλαίσιο στο οποίο πρέπει να κινούμαστε για την ειρήνη, τη σταθερότητα και την ευημερία των λαών μας.
Απομαγνητοφώνηση δηλώσεων του Πρωθυπουργού, Αλέξη Τσίπρα, στην κοινή συνέντευξη Τύπου των ηγετών και απαντήσεις στις ερωτήσεις των δημοσιογράφων
ΑΛΕΞΗΣ ΤΣΙΠΡΑΣ: Θέλω να εκφράσω την ιδιαίτερη χαρά μου, που είμαι, για άλλη μια φορά, εδώ στο Βελιγράδι. Αυτή τη φορά στο πλαίσιο της τετραμερούς Συνόδου των χωρών των Βαλκανίων, της Ελλάδας, της Ρουμανίας, της Σερβίας, της Βουλγαρίας. Μια Σύνοδος που ξεκίνησε ως ιδέα πέρυσι το καλοκαίρι στην τριμερή συνάντηση Ελλάδας-Βουλγαρίας-Σερβίας, στη Θεσσαλονίκη και πράγματι ξεκίνησε και με την πρόσκληση της Ρουμανίας, πριν από δύο περίπου μήνες στη Βάρνα.
Σήμερα, είναι η δεύτερη συνάντηση και άρα μπορώ να πω με βεβαιότητα ότι έχουμε έναν νέο θεσμό εποικοδομητικό, δημιουργικό, ουσιαστικό για την κοινή πορεία των χωρών μας, αλλά και την κοινή προοπτική των Βαλκανίων. Και ξέρετε, αυτή η τετραμερής σύνθεση έχει έναν ιδιαίτερο συμβολισμό. Τρεις χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, η Ελλάδα παλιότερη από το 1980, η Ρουμανία και η Βουλγαρία από το 2004 και με την ουσιαστική προσπάθεια της Ελλάδας και τη Σύνοδο της Θεσσαλονίκης το 2003 για να ενταχθούν στην Ε.Ε., τρεις ουσιαστικοί εταίροι εντός της Ε.Ε., συν η Σερβία. Μια χώρα που, κατά την άποψή μας, παίζει καθοριστικό ρόλο στις εξελίξεις στην περιοχή. Και ξέρετε, αυτός ο συμβολισμός έχει πολύ σημαντικά και ουσιαστικά μηνύματα, για το παρελθόν, για το σήμερα και για το αύριο, το κοινό μας αύριο, το κοινό μας μέλλον. Διότι, θεωρούμε πως θα πρέπει η Ε.Ε. πολύ σύντομα να διορθώσει ένα μεγάλο λάθος. Ένα μεγάλο λάθος που έχει τις ρίζες του στον τρόπο με τον οποίο αντιμετωπίστηκε συνολικά η περιοχή αυτών των Βαλκανίων. Ξέρουμε ότι τα Βαλκάνια ήταν πάντοτε μια ευαίσθητη περιοχή. Η πυριτιδαποθήκη της Ευρώπης, έλεγαν κάποιοι.
Διαπράχθηκαν λάθη και αδικίες και πρέπει να διορθωθούν. Δεν μπορεί η Σερβία να είναι έξω από την ευρωπαϊκή οικογένεια στο βαθμό που η πλειοψηφία των πολιτών της επιθυμεί να ενταχθεί στην ευρωπαϊκή οικογένεια. Αυτός είναι ο ισχυρός συμβολισμός αυτής της κοινής μας προσπάθειας. Και θέλουμε αυτό να το αναδείξουμε ταυτόχρονα, αναδεικνύοντας την ανάγκη της συνεργασίας με όλες τις χώρες της Βαλκανικής.
Οι εξελίξεις στην ευρύτερη περιοχή μας είναι εξελίξεις δύσκολες. Εξελίξεις που οδηγούν σε αποσταθεροποίηση. Εντείνονται οι προκλήσεις που καλούμαστε να αντιμετωπίσουμε, ιδίως στους τομείς ασφάλειας, της διαχείρισης των προσφυγικών και μεταναστευτικών ροών. Την ίδια στιγμή, θα έλεγα ότι συνολικά ο δυτικός κόσμος βρίσκεται σε μια μεταβατική φάση.
Υπάρχουν κάποιες δυνάμεις, κάποιες χώρες που θεωρούν ότι αυτές οι εξελίξεις επιβάλλουν την εθνική περιχαράκωση, την επιστροφή σε κάθε είδους εθνικισμούς, να υψώνουμε φράκτες και τείχη, να οδηγούμεθα σε ψυχροπολεμικές λογικές. Θεωρώ ότι αυτό είναι καταστροφικό. Είναι καταστροφικό για το μέλλον μας, για το μέλλον της Ευρώπης. Πιστεύω ότι μόνο μέσα από τη συνεργασία, την αλληλεγγύη, τον σεβασμό στο Διεθνές Δίκαιο, στις διεθνείς Συμβάσεις, στις διεθνείς Συνθήκες, όπως για παράδειγμα, η Συνθήκη της Λωζάνης, που είναι θεμέλιος λίθος των σχέσεων των χωρών στην ευρύτερη περιοχή. Μόνο σε αυτό το πλαίσιο μπορούμε να κινηθούμε, σε μια προοπτική ευημερίας, ειρηνικής συνύπαρξης και συνανάπτυξης των κρατών μας.
Πριν από λίγο, παρατηρώντας κάποια έγγραφα ιστορικής σημασίας που αφορούν τις σχέσεις των χωρών μας που είναι σχέσεις, βεβαίως, που έχουν τις ρίζες τους στον προηγούμενο αιώνα, έπεσε η ματιά μας, η ματιά όλων μας σε ένα κείμενο Βρετανού υπουργού Εξωτερικών, 133 χρόνια πριν, ο οποίος έλεγε ότι η Ελλάδα, η Βουλγαρία, η Ρουμανία και η Σερβία πρέπει στα Βαλκάνια να έχουν μια πολύ στενή σχέση συνεργασίας.
Ξέρετε ποια είναι η διαφορά σήμερα; Ότι σήμερα δεν μπορούμε να περιμένουμε κάποιον υπουργό «μεγάλης» δύναμης να μας το υποδείξει αυτό. Πρώτα απ΄όλα, γιατί δεν υπάρχουν μεγάλες δυνάμεις, με την έννοια που γνωρίζαμε παλιά, που θα μας πάρουν από το χέρι και θα μας καθοδηγήσουν, που θα μας δείξουν τον ορθό δρόμο για την περιοχή μας. Αλλά, πρέπει εμείς να συνειδητοποιήσουμε από μόνοι μας την ανάγκη αυτής της συνεργασίας, της ουσιαστικής και εποικοδομητικής συνεργασίας για να προωθήσουμε την ειρήνη, τη σταθερότητα στην περιοχή μας.
Θέλω, φίλες και φίλοι, να πω ότι σε αυτό το πλαίσιο θεωρώ πως, όχι μόνο η συνεργασία των τεσσάρων χωρών, αλλά και η Βαλκανική Προεδρία, γιατί έτσι θέλουμε να πιστεύουμε ότι θα είναι η Βουλγαρική Προεδρία το επόμενο διάστημα, μας δίνουν μπροστά μας μια πολύ σημαντική ευκαιρία: Να αναδείξουμε αυτές τις κοινές πεποιθήσεις και τις κοινές ιδέες, τις κοινές αντιλήψεις. Μας δίνεται, λοιπόν, η ευκαιρία να αναζωογονήσουμε στη Σόφια, τον Μάιο του 2018, την ατζέντα της Θεσσαλονίκης του 2003. Η ατζέντα που πρέπει σήμερα να βασίζεται, σαφώς, στην αιρεσιμότητα, αλλά και σε ένα όραμα για το μέλλον της περιοχής μας.
Θέλω, λοιπόν, να καλωσορίσω, για άλλη μια φορά, αυτή την απόφαση του αγαπητού συνάδελφου Πρωθυπουργού της Βουλγαρίας, Μπόικο, να οργανωθεί αυτή η Σύνοδος και να είναι η Σύνοδος της Ε.Ε.-Δυτικών Βαλκανίων και να σηματοδοτήσει ότι η Προεδρία της Βουλγαρίας θα είναι Βαλκανική Προεδρία.
Θέλω, επίσης, να αναφερθώ ειδικότερα στην ανάγκη το επόμενο διάστημα να βρισκόμαστε ολοένα και περισσότερο στο ίδιο τραπέζι και οι τέσσερις μεταξύ μας, αλλά και ο καθένας ξεχωριστά με τους γείτονές του. Να μιλάμε εποικοδομητικά για το μέλλον, όσο δύσκολο κι αν είναι αυτό. Είχα την εμπειρία, πριν από λίγες ημέρες, να διαπιστώσω ότι με κάποιες χώρες είναι δύσκολο, αλλά αναγκαίο. Χθες και σήμερα, είχα την εμπειρία, την ευχάριστη, να διαπιστώσω ότι άλλες φορές είναι ευκολότερο και πιο ευχάριστο. Είτε δύσκολο, είτε εύκολο, είναι αναγκαίο. Είμαστε γείτονες και οφείλουμε να πάρουμε εμείς στα χέρια μας το μέλλον των χωρών μας, των λαών μας και να διαμορφώσουμε συνθήκες καλής γειτονίας.
Οι αγαπητοί συνάδελφοι με επιφόρτισαν με την ευθύνη να μιλήσω εγώ για τα projects τα οικονομικά, τα οποία συζητήσαμε χθες και σήμερα και που πιστεύουμε ότι μπορούν να δώσουν μια άλλη δυναμική στην ευρύτερη περιοχή. Και βεβαίως, θα ήθελα να αναφερθώ ειδικότερα σε τρία σημαντικά projects, τα οποία συζητήσαμε και για τα οποία, το επόμενο διάστημα, θα κινηθούμε για να βρούμε χρηματοδότηση, γιατί πιστεύουμε πραγματικά ότι Ελλάδα-Βουλγαρία-Ρουμανία και Σερβία μπορούν να παίξουν έναν πολύ σημαντικό ρόλο συνανάπτυξης, που θα αφορά όχι μόνο τις μεταξύ μας σχέσεις, που θα αφορά το σύνολο της Βαλκανικής και που θα δίνει μια διαφορετική προοπτική για την Ε.Ε..
Κουβεντιάσαμε, λοιπόν, πάνω στον τομέα της ενέργειας. Στον τομέα της ενέργειας, ήδη έχει προχωρήσει σε πολύ μεγάλο βαθμό η κατασκευή του αγωγού ΤΑΡ, που φέρνει φυσικό αέριο από το Αζερμπαϊτζάν μέσω Τουρκίας προς την Ελλάδα. Και βεβαίως, υπάρχουν σκέψεις στο μέλλον και για άλλους αγωγούς, που θα περάσουν και θα φέρουν φυσικό αέριο -είναι όλες αυτές οι ιδέες ευπρόσδεκτες- από την Τουρκία προς την Ελλάδα.
Προχωράμε με πολύ γρήγορους ρυθμούς στη δημιουργία μιας πλωτής πλατφόρμα επανα-υγροποίησης φυσικού αερίου LNG στην Αλεξανδρούπολη. Και άρα η Αλεξανδρούπολη μπορεί να είναι ένας κόμβος ενεργειακός, διότι έχουμε αποφασίσει και θα προχωρήσουμε στην κατασκευή του κάθετου άξονα του ΙGB, που θα διασυνδέει τον ΤΑΡ και φυσικά τον πλωτό αγωγό επανα-υγροποίησης LNG φυσικού αερίου και θα δίνει τη δυνατότητα, αυτός ο κάθετος άξονας, φυσικό αέριο να πάει προς τη Βουλγαρία. Ο λεγόμενος, λοιπόν, IGB, στο βαθμό που θα διασυνδεθεί με τους αγωγούς εκείνους, που συνδέουν τη Βουλγαρία με τη Ρουμανία και τη Σερβία, μπορεί να αποτελέσει ένα project πάρα πολύ ουσιαστικό, που θα δίνει την προοπτική της διαφοροποίησης των πηγών ενέργειας και την προοπτική της πολύ στενής συνεργασίας Ελλάδας-Βουλγαρίας-Ρουμανίας και Σερβίας για την κάλυψη των ενεργειακών αναγκών των χωρών μας και συνολικότερα της περιοχής μας.
Δύο, επίσης, σημαντικά ακόμα projects είναι αυτά που αφορούν τη σιδηροδρομική διασύνδεση των χωρών μας. Ένα που ήδη είχαμε τη χαρά να κουβεντιάσουμε και να υπογράψουμε ένα MoU (μνημόνιο συνεργασίας) στην Καβάλα, με τον Βούλγαρο Πρωθυπουργό, και που τώρα μπορούμε να το επεκτείνουμε και στη Ρουμανία και αφορά τη σιδηροδρομική διασύνδεση των λιμανιών της Βόρειας Ελλάδας, Θεσσαλονίκης, Καβάλας, Αλεξανδρούπολης, με το Μπουργάς, τη Βάρνα και το Ρούσε και από εκεί στο Βουκουρέστι. Δηλαδή, ουσιαστικά τη σιδηροδρομική διασύνδεση του Αιγαίου με τον Δούναβη.
Και ένα άλλο, επίσης πολύ σημαντικό project για το οποίο θα εργαστούμε από κοινού, προκειμένου να βρούμε χρηματοδότηση, είναι ο εκσυγχρονισμός της σιδηροδρομικής διασύνδεσης Θεσσαλονίκης-Βελιγραδίου. Και βεβαίως από εκεί της διασύνδεσης του Βελιγραδίου με τη Σόφια.
Αυτά κοινά, αν θέλετε, projects, που μπορεί να προωθήσουν την οικονομική, εμπορική συνεργασία, μπορεί να αποτελούν και πιλοτικά προγράμματα για το πώς, στο πλαίσιο της Ε.Ε., κράτη-μέλη, αλλά και κράτη που αναμένουν την ενταξιακή τους προοπτική στην Ε.Ε., μπορούν από μόνα τους να αποφασίσουν για το πώς θα χαράξουν το μέλλον τους πάνω σε σταθερές βάσεις συνεργασίας οικονομικής, εμπορικής, αλλά βεβαίως και πολιτιστικής, όλων των ειδών τις συνεργασίες που μπορούμε να αναπτύξουμε. Από μόνοι μας θα χαράξουμε το μέλλον να πάρουμε στα χέρια μας τις ευκαιρίες που έχουμε μπροστά μας, να πάρουμε στα χέρια μας τη ζωή των πολιτών μας, γιατί η ιστορία μας έχει διδάξει ότι οι εντάσεις, οι αντιπαραθέσεις, δεν οδηγούν πουθενά. Ας διδαχθούμε από την πλούσια ιστορία της Βαλκανικής για να χαράξουμε το μέλλον μας σε έναν διαφορετικό δρόμο. Σε έναν δρόμο συνεργασίας, αλληλοκατανόησης, αλληλοσεβασμού και συνανάπτυξης. Αυτό είναι, λοιπόν, το μήνυμα που θέλουμε να δώσουμε οι τέσσερις εδώ και πιστεύω ότι αυτό το μήνυμα θα βρει πολύ μεγάλη απήχηση και στους εταίρους μας στην Ευρώπη, αλλά και στους υπόλοιπους γείτονές μας.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ (ΕΡΤ): Κύριε Πρωθυπουργέ, είπατε πρόσφατα ότι το 2018 θα είναι ιστορικό έτος, λόγω της εξόδου της Ελλάδας από το μνημόνιο. Πιστεύετε ότι θα είναι ιστορικό και για τα Βαλκάνια, καθώς έχουμε τη Βουλγαρική Προεδρία σε λίγες ημέρες, από τον Γενάρη, αλλά και τη Σύνοδο της Ε.Ε. με τα Δυτικά Βαλκάνια, τον Μάιο στη Σόφια.
ΑΛΕΞΗΣ ΤΣΙΠΡΑΣ: Πρέπει να δουλέψουμε, ώστε να είναι ένα ιστορικό έτος για όλη την περιοχή. Για την Ελλάδα, πράγματι είναι ένα έτος κρίσιμο, ένα έτος καμπής, διότι μετά από σχεδόν οκτώ πλέον χρόνια, τον Αύγουστο του 2018 η Ελλάδα θα βρίσκεται έξω από προγράμματα στήριξης. Δηλαδή, θα έχει την οικονομική αυτοδυναμία να στηρίζει με τις δικές της δυνάμεις τις ανάγκες της. Έχει επιστρέψει σε θετικούς ρυθμούς ανάπτυξης υψηλούς. Προβλέπονται ακόμα υψηλότεροι το 2018. Και άρα, αυτό είναι κάτι πολύ σημαντικό. Όμως και για την ευρύτερη περιοχή της Βαλκανικής, μπορεί να είναι το 2018 ένα κρίσιμο θετικό ορόσημο. Έχουμε, βεβαίως, τη Βουλγαρική Προεδρία. Μια Βουλγαρική Προεδρία που ο φίλος μου ο Μπόικο δεν θέλει να μείνει στα τετριμμένα. Θέλει να είναι ουσιαστική η Προεδρία, να είναι Προεδρία των Βαλκανίων και η Ελλάδα θα παίξει καθοριστικό ρόλο σε αυτό. Θα έχουμε τη δυνατότητα και στο Βουκουρέστι τον Μάρτιο, αλλά και λίγες ημέρες πριν τη Σύνοδο Ε.Ε.-Δυτικών Βαλκανίων που θα διεξαχθεί στη Σόφια, να συναντηθούμε ξανά στη Θεσσαλονίκη λίγες ημέρες πριν, για να προετοιμάσουμε την ατζέντα αυτής της Συνόδου, επικαιροποιώντας την ατζέντα της Συνόδου της Θεσσαλονίκης του 2003. Ουσιαστικά, ήταν η Σύνοδος που άνοιξε το πράσινο φως για την είσοδο της Βουλγαρίας, της Ρουμανίας και άλλων χωρών, μεταξύ των οποίων και η Κύπρος, στην Ε.Ε.
Και θα έλεγα ότι μπορεί το 2018 να είναι ένα έτος θετικών εξελίξεων στην Ευρώπη. Η Ευρώπη, ούτως ή άλλως, συζητά για το πώς θα αναβαθμίσει το θεσμικό της πλαίσιο, πώς θα διορθώσει τις ατέλειες και τις αδυναμίες της τώρα που βρίσκεται σε μια περίοδο που δεν υπάρχει κρίση, ώστε να είναι ακόμη πιο ισχυρή, αν στο μέλλον αντιμετωπίσουμε και άλλες κρίσεις οικονομικής φύσης για να μπορούμε να ανταπεξέλθουμε. Ταυτόχρονα, όμως, πιστεύω ότι μπορεί να είναι και ένα έτος ορόσημο, θετικό ορόσημο, για την ευρωπαϊκή προοπτική των Δυτικών Βαλκανίων και βεβαίως για τη Σερβία.
Ταυτόχρονα, πιστεύω ότι μπορεί να είναι και ένα έτος σημαντικό και σε ό,τι αφορά άλλα κρίσιμα θέματα στην περιοχή. Και θέλω, μιας και αναφέρθηκε και ο Μπόικο, να μιλήσω και εγώ για ένα χρόνιο πρόβλημα που αντιμετωπίζουμε με γείτονές μας με την Πρώην Γιουγκοσλαβική Δημοκρατία της Μακεδονίας, τα Σκόπια.
Ίσως το 2018 να είναι ένα έτος, όπου θα μπορούσαμε να έχουμε μια θετική εξέλιξη σε ένα χρόνιο πρόβλημα, αν η νέα κυβέρνηση των Σκοπίων αποφασίσει να κάνει ουσιαστικά βήματα προς τα μπρος. Αν σταματήσει μια, κατά την άποψή μου, αχρείαστη ρητορική, ότι αποτελούν τους μοναδικούς απογόνους των Μακεδόνων και του Μεγάλου Αλεξάνδρου, αν σταματήσει μια αλυτρωτική ρητορική και ταυτόχρονα αποδεχτεί μια λύση στην ονομασία, αμοιβαία αποδεκτή με τους γείτονες. Σε αυτή την προοπτική, βεβαίως, εγώ πρώτος θα είμαι που θα σπεύσω, ώστε η Ελλάδα να εγγυηθεί την αναπτυξιακή προοπτική και την ασφάλεια αυτής της γείτονος χώρας.
Ξέρετε, εμείς θέλουμε να δημιουργήσουμε ένα μέλλον ειρηνικής συνύπαρξης και συνεργασίας. Διότι ξέρουμε ότι αυτά που μας χωρίζουν είναι πολύ λιγότερα από αυτά που μας ενώνουν. Αυτό, όμως, απαιτεί βήματα από όλες τις πλευρές και κυρίως απαιτεί και καθαρούς λογαριασμούς και συμφωνίες στα ουσιαστικά ζητήματα.
Είμαστε, λοιπόν, τουλάχιστον εμείς εδώ οι τέσσερις, πεπεισμένοι ότι πρέπει να προχωρήσουμε μπροστά, με σταθερά και τολμηρά βήματα στην προοπτική της συνεργασίας, ώστε το 2018, πράγματι, να είναι ένα θετικό ορόσημο για τις χώρες μας, για τη Βαλκανική, για την Ευρώπη στο σύνολό της και βεβαίως για τους λαούς μας. Διότι, γι’ αυτό δουλεύουμε, για την ευημερία των λαών μας.
