«Είναι ανάγκη να υπερβούμε τους εθνικισμούς στην περιοχή των Βαλκανίων»

Ν. KOTZIAΣ: Καλημέρα σας. Μετά από τη Διάσκεψη για την Κύπρο, υπάρχει πάντα η συνέχεια. Η συνέχεια είναι ότι την Πέμπτη έχουμε Ανώτατο Συμβούλιο Συνεργασίας ανάμεσα στην Ελλάδα και τη Σερβία και το απόγευμα της Πέμπτης, στη Θεσσαλονίκη πάντα, έχουμε την τριμερή συνάντηση των ηγετών της Βουλγαρίας, της Σερβίας και της Ελλάδας.

Είναι ένα σημαντικό γεγονός για τις σχέσεις της χώρας μας με έναν από τους παλαιότερους και στενότερους φίλους μας που είναι η Σερβία. Είναι ένα γεγονός που υπογραμμίζει τη σημασία που έχουν αυτές οι χώρες στην περιοχή αλλά και στην Ευρώπη. Και είχα την τύχη να φιλοξενώ σήμερα τον Αναπληρωτή Πρωθυπουργό και Υπουργό Εξωτερικών της Σερβίας προκειμένου να ετοιμάσουμε το Ανώτατο Συμβούλιο Συνεργασίας. Και τον ευχαριστώ πάρα πολύ που μπόρεσε, διότι εγώ ξέρω σαν Υπουργός Εξωτερικών πόσο σύνθετο είναι το πρόγραμμα του καθένα μας.

Σε καλωσορίζω και εξηγώ τη σημασία που έχει για την Ελλάδα η Σερβία, η συνεργασία μας στο Ανώτατο Συμβούλιο Συνεργασίας και η τριμερής που θα κάνουμε μαζί με την Βουλγαρία.

Στην προετοιμασία που κάναμε, συζητήσαμε και εκτιμήσαμε την κατάσταση στην περιοχή μας και ιδιαίτερα στα δυτικά Βαλκάνια. Συζητήσαμε για τις εξελίξεις που υπάρχουν. Την ανάγκη να υπερβούμε τους εθνικισμούς στην περιοχή.
Συζητήσαμε για την συνεργασία μας σε όλους τους τομείς και ιδιαίτερα πώς θα εντατικοποιήσουμε τη συνεργασία ανάμεσα στα δυο Υπουργεία μας, η οποία συνεργασία θα επεκταθεί και στις διευθύνσεις. Θα γίνει πολύ ευρύτερη και πολύ βαθύτερη.

Κουβεντιάσαμε για τα θέματα της οικονομικής συνεργασίας και τη στήριξη σε μεγάλα σχέδια – έργα, όπως είναι η διαμόρφωση της σιδηροδρομικής γραμμής Θεσσαλονίκης – Βελιγραδίου. Κουβεντιάσαμε για θέματα συνεργασίας σε όλους τους τομείς, από τις επενδύσεις και το χρηματοπιστωτικό τομέα μέχρι την εκπαίδευση, τη μόρφωση και τον κοινό πολιτισμό που μας δένει μεταξύ μας.

Κουβεντιάσαμε για τις εξελίξεις στα Σκόπια, στο Κοσσυφοπέδιο και στην εν γένει περιοχή των Δυτικών Βαλκανίων. Μιλήσαμε για το πόσο μεγάλο κέρδος θα είναι για την Ευρώπη μια Σερβία κράτος μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Έχουν ανοίξει δέκα κεφάλαια στη διαπραγμάτευση μεταξύ της Σερβίας και της Ευρωπαϊκής Ένωσης και η Ελλάδα, όσο μπορεί και με την πείρα και την εμπειρογνωμοσύνη που διαθέτει, θα συμβάλει στην προώθηση αυτών των διαπραγματεύσεων.

Θέλω και εδώ δημόσια να υπογραμμίσω ότι η Σερβία είναι μια χώρα που έχει τις υποδομές, τις χωρητικότητες, τις δυνατότητες και το πολιτικό θεσμικό σύστημα που τη φέρνει πιο κοντά από κάθε άλλη χώρα της περιοχής που δεν είναι ακόμα κράτος μέλος – τη φέρνει πιο κοντά στην Ευρωπαϊκή Ένωση.

Δεν γίνεται τίποτα χαριστικά, αντιλαμβανόμενος τον ευρωπαϊκό χαρακτήρα της Σερβίας και το γεγονός ότι η Σερβία ανήκει στην Ευρωπαϊκή Ένωση και στον ευρωπαϊκό πολιτισμό. Συζητήσαμε επίσης για τις σχέσεις μας με κράτη εκτός των Βαλκανίων.
Ιδιαίτερα ευχαρίστησα τον συνομιλητή μου για τη θετική στάση που κρατάει πάντα η Σερβία απέναντι στο Κυπριακό πρόβλημα. Ήταν φυσιολογικό, διότι ήταν η πρώτη συζήτηση που είχαμε για κάτι άλλο πέρα από το Κυπριακό τις τελευταίες δυο εβδομάδες.

Και όπως ξέρετε, μετά από τη συνάντηση και το γεύμα που θα έχω με τον Υπουργό Εξωτερικών της Σερβίας, έχουμε το Εθνικό Συμβούλιο Εξωτερικής Πολιτικής -πάλι για το Κυπριακό- και αύριο στη Βουλή συζήτηση για το Κυπριακό. Είναι ένα θέμα που μας απασχολεί και κατά συνέπεια, μια χώρα που συμπαραστέκεται με τον τρόπο που συμπαραστέκεται η Σερβία, έχει και την ευγνωμοσύνη μας και εκφράζουμε και τις ευχαριστίες μας.

Για άλλη μια φορά, Ivica, καλώς ήρθες. Χίλια ευχαριστώ.

I. DACIC: Ευχαριστώ πολύ αγαπητέ Νίκο.

Εμείς θα θέλαμε για άλλη μια φορά να τονίσουμε κάτι που είναι η βασική ιδέα στις σχέσεις μας και αυτό είναι ότι είμαστε φίλοι, αδέλφια. Αλλά αυτό δεν είναι μια απλή φράση, είναι επιβεβαιωμένο μέσα από τους αιώνες, επιδεικνύοντας αλληλεγγύη και κατανόηση ο ένας προς τον άλλον.

Δύο από τους τρεις ιερούς χώρους που πρέπει να δει κάθε Σέρβος βρίσκονται εδώ στην Ελλάδα, είναι εδώ σε αυτή τη χώρα. Συνεχώς λέω στην οικογένειά μου, στα παιδιά μου, ότι υπάρχει η Μονή Χιλανδαρίου στην Ελλάδα, στο Άγιο Όρος, αλλά επίσης θα πρέπει να δούνε, να επισκεφτούν, την Κέρκυρα και ιδίως, τον Γαλάζιο Τάφο, ο οποίος συμβολίζει τα δεινά που υπέστη ο σερβικός λαός κατά τον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο, αλλά και τη φιλοξενία του ελληνικού λαού.

Και ο τρίτος ιερός χώρος είναι το Κόσοβο και το Μετόχια.

Αυτό δείχνει πόσο είμαστε στενά συνδεδεμένοι μεταξύ μας και ότι υποχρέωσή μας -εμάς των πολιτικών δηλαδή- είναι να το συνεχίσουμε αυτό, αυτή τη στενή σχέση μεταξύ των λαών.

Χαίρομαι για το Ανώτατο Συμβούλιο Συνεργασίας μεταξύ Ελλάδος και Σερβίας. Η συνάντηση είναι την Πέμπτη. Στη σερβική γλώσσα, η Θεσσαλονίκη λέγεται Σόλουν, αλλά πραγματικά δεν έχουμε κάποιες βλέψεις εδαφικές.

Σε σχέση με κάποιους άλλους λαούς, εγώ μπορώ να πω ότι εμείς πραγματικά δεν έχουμε εδαφικές βλέψεις.

Επικεφαλής της σερβικής πλευράς θα είναι ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας, ο κ. Βούτσιτς. Θα συνομιλήσουμε για αρκετά σημαντικά θέματα. Για τις διμερείς μας σχέσεις, για τις σχέσεις στην περιοχή, αλλά και για τα μεγάλα project που μας περιμένουν, που έχουμε μπροστά μας, που είναι θέματα που αφορούν τις υποδομές, τον άξονα 10, τη σιδηροδρομική γραμμή, τον αυτοκινητόδρομο και άλλα.

Η Ελλάδα είναι ένας από τους μεγαλύτερους επενδυτές στη Σερβία, έχοντας επενδύσει πάνω από 2 δις ευρώ.

Είναι γεγονός ότι όλο αυτό έλαβε χώρα πριν από την κρίση στην Ελλάδα, αλλά και στη Σερβία, όπως και στον υπόλοιπο κόσμο. Οι εμπορικές συναλλαγές ήταν γύρω στα 400 εκατομμύρια ευρώ μεταξύ Ελλάδος – Σερβίας και αναμένουμε τα επόμενα χρόνια ν’ αναπτυχθεί περισσότερο το εμπόριο μεταξύ των δυο χωρών.

Από πολιτικής πλευράς, η Ελλάδα και η Σερβία θα πρέπει να αλληλοϋποστηρίζονται και να αλληλοβοηθούνται σταθερά. Η Σερβία σταθερά εκφράζει τη θέση της όσον αφορά την προστασία της εδαφικής ακεραιότητας της Κυπριακής Δημοκρατίας. Κι εμείς ευχαριστούμε την Ελλάδα και την Κύπρο, όσον αφορά τη υποστήριξη που δείχνουν προς τη Σερβία και την εδαφική της ακεραιότητα. Και μιλάμε για την περίπτωση του Κοσσόβου.

Θα πρέπει να έχουμε μια τακτική επικοινωνία, δυναμική, όσον αφορά τις επαφές μας, να εξετάζουμε τα περιφερειακά θέματα, όπως είναι το θέμα της Κύπρου, το προσφυγικό ζήτημα, η συνεργασία κατά της τρομοκρατίας, αλλά και σχετικά με το θέμα της επιρροής του αλβανικού παράγοντα στην περιοχή μας. Γενικότερα να δούμε τις σχέσεις στην περιοχή και με τη συγκεκριμένη χώρα, την ΠΓΔΜ.

Γνωρίζετε τη σκέψη μου όσον αφορά το θέμα αυτό. Την έχω εκφράσει πολλάκις και θεωρώ ότι η Σερβία έκανε λάθος πριν από 20 χρόνια. Όταν διαλυόταν η πρώην Γιουγκοσλαβία και οι πρώην Γιουγκοσλαβικές Δημοκρατίες γίνονταν κράτη. Τότε λοιπόν, η Ομοσπονδιακή Δημοκρατία της Γιουγκοσλαβίας έλαβε την απόφαση ν’ αναγνωριστεί αυτό το κράτος με το όνομα «Δημοκρατία της Μακεδονίας».

Εγώ θεωρώ ότι η Σερβία έχει κάνει λάθος σχετικά μ’ αυτό. Δεν ήταν σωστό απέναντι στην Ελλάδα. Από την άλλη πλευρά, τα Σκόπια πάντοτε είχαν αρνητική θέση σε σχέση με τα θέματα τα οποία ήταν σημαντικά για μας, όπως το θέμα του Κοσσυφοπεδίου. Αναγνώρισαν το Κόσσοβο και επίσης, υποστήριξαν την υποψηφιότητα του στην UNESCO.

Αυτό το θέμα, αν και ανήκει στο παρελθόν, εγώ θέλω εδώ επίσημα να το αναφέρω, διότι ξέρω ότι αυτό πονάει τους φίλους μας. Για άλλη μια φορά, θα ήθελα να πω ότι εμείς όλα αυτά τα λαμβάνουμε υπ’ όψιν και δε θα κάνουμε κινήσεις οι οποίες μπορούν να έχουν αρνητικές επιπτώσεις στη σταθερότητα της περιοχής.

Αντιθέτως, θα βοηθήσουμε στην επίτευξη σταθερότητας, στη διατήρηση της σταθερότητας στην περιοχή μας. Χαιρόμαστε που έχουμε τακτικές επαφές και επικοινωνία, συμφωνήσαμε να συναντιόμαστε δυο φορές το χρόνο, μία στην Ελλάδα και μία στη Σερβία. Οι διαβουλεύσεις των Διευθύνσεών μας να είναι επίσης τακτικές, να επικοινωνούμε και να συμφωνούμε τις θέσεις μας υποστηρίζοντας ο ένας τον άλλον.

Εμείς έχουμε μια άσχημη νοοτροπία, αλλά νομίζω ότι αυτό ίσως ισχύει και για τους Έλληνες, επειδή είμαστε αδέρφια. Κάνουμε πολύ περισσότερα έτσι ώστε να προσεγγίσουμε έναν εχθρό και λιγότερα στο να κάνουμε παρέα μ’ έναν φίλο, γνωρίζοντας βέβαια για τις φιλικές και αδερφικές μας σχέσεις. Εγώ σκέφτομαι αντίθετα. Ότι θέλω να κάνουμε παρέα όσο γίνεται περισσότερο και έτσι νομίζω θα είμαστε πιο ισχυροί.

Φέτος είναι η 150η επέτειος της συμμαχίας μεταξύ Ελλάδος και Σερβίας. Δε ντραπήκαμε ποτέ γι’ αυτό, αλλά ήμασταν υπερήφανοι γι’ αυτό που πράξαμε πριν από 150 χρόνια και είμαστε υπερήφανοι και σήμερα. Χαιρόμαστε ιδιαίτερα και για την τριμερή συνάντηση στη Θεσσαλονίκη με τη Βουλγαρία.

Θα πρέπει κι αυτοί που έχουν θετική σκέψη για την περιοχή να συνεχίσουν προς την κατεύθυνση που πηγαίνουμε εμείς.

Σας ευχαριστώ για άλλη μια φορά.

ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: …… Είστε αισιόδοξος από τ’ αποτελέσματα των πρόσφατων εκλογών σε διάφορες χώρες των Βαλκανίων ή θεωρείτε ότι η αλβανική μειονότητα, τόσο στη μεριά της πΓΔΜ όσο και του Κοσσόβου, μπορεί να επηρεάσει τις σχέσεις της Αλβανίας με τη Σερβία και γενικότερα των Βαλκανίων;

Ι. DACIC: Εμείς απλά θέλουμε καλές σχέσεις με την Αλβανία και θεωρούμε ότι αυτό είναι πολύ σημαντικό για όλα αυτά τα τρίγωνα, τετράγωνα που υπάρχουν στην περιοχή μας. Αλλά είναι οφθαλμοφανές ότι υπάρχει μια εντατικοποιημένη πολιτική την οποία υποστηρίζουν οι Αλβανοί πολιτικοί. Επιθυμούν την πλατφόρμα του Πρίζρεν, δηλαδή να δημιουργηθεί ένα ενωμένο αλβανικό κράτος. Αυτό πραγματικά είναι μεγάλη απειλή για τη σταθερότητα της περιοχής, αλλά και γενικότερα της Ευρώπης.

Γι’ αυτό είμαι σίγουρος ότι αυτές οι εκλογές, ιδιαίτερα στο Κόσσοβο και στα Μετόχια, δε θα φέρουν σταθερότητα, διότι όποιος και να εκλεγεί στη θέση του Πρωθυπουργού, ίσως ο Χαραντινάι, δυστυχώς δε μπορούμε να πούμε ποιος θα είναι καλύτερος αν λάβουμε υπ’ όψιν τα συμφέροντα του σερβικού πληθυσμού που ζει εκεί.

Εγώ ανήκω σ’ αυτούς τους πολιτικούς που δεν αρέσκονται στις πρόωρες εκλογές. Διότι αν οι συχνές εκλογές ήταν καλό, θα το βλέπαμε και στο Βατικανό.
Έτσι λοιπόν αυτό γίνεται μια φορά στο τόσο. Γενικότερα, δεν πρέπει συνεχώς να έχουμε εκλογές, αλλά εάν ήδη έχουν γίνει εκλογές, στη Σερβία έχουμε πολιτική σταθερότητα και αυτό ελπίζω ότι θα υπάρξει και στο μέλλον.

Στις 12, μεθαύριο στην Τεργέστη, είναι η Σύνοδος Κορυφής των Δυτικών Βαλκανίων και της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Ο οικοδεσπότης είναι η Ιταλία. Εμείς πιστεύουμε ότι θα πρέπει να συμμετέχει και η Ελλάδα σ’ αυτή τη συνάντηση. Είναι μία σημαντική συμμετοχή. Συμμετέχει ήδη και η Σερβία άλλωστε και νομίζω ότι θα πρέπει να συμμετέχει και η Ελλάδα.

ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Καλημέρα σας. Θα ήθελα να κάνω μια ερώτηση στον κ. Κοτζιά. Πριν από τρεις μέρες κ. Υπουργέ, ήμασταν στην Ελβετία, όπου ολοκληρώθηκε η Διάσκεψη για το Κυπριακό. Παρατηρούμε τώρα ότι, από τη μεριά της Τουρκίας, έχει αρχίσει ένας πόλεμος ευθυνών. Θα θέλατε να μας το σχολιάσετε; Ευχαριστώ πολύ.

N. KOTZIAΣ: Η Τουρκία κατέθεσε στην Ελβετία ένα χαρτί μισής σελίδας, πανομοιότυπο με το κείμενο που κατέθεσαν οι Τουρκοκύπριοι. Με αυτό επεδίωκε να διατηρήσει τα επεμβατικά της δικαιώματα, καθώς και τις συνθήκες συμμαχίας και εγγυήσεων. Στη συνέχεια, υποτίθεται ότι έγινε πιο ευέλικτη και ότι θα δεχόταν συμβιβαστικές λύσεις. Όταν ο Γενικός Γραμματέας του ΟΗΕ, όπως λέει και η ανακοίνωση που εκδώσαμε σαν Υπουργείο Εξωτερικών προχθές, αποφάσισε να καταγράψει σε μια μικρή παράγραφο τις συμφωνίες, για να μπορέσουμε να συνεχίσουμε την επόμενη εβδομάδα, στη Νέα Υόρκη, τις συζητήσεις, η Τουρκία είπε ότι δεν είναι σε θέση να κάνει συμβιβασμούς και ότι επιδιώκει να διατηρήσει το παράνομο, ενάντια στο διεθνές δίκαιο, αναχρονιστικό «δικαίωμα» να επεμβαίνει στην Κύπρο.

Σας θυμίζω ότι στη διάρκεια των συζητήσεων και της διαπραγμάτευσης στην Ελβετία, κάτω από την συνεχή προσωπική μου πίεση, ο κύριος Τσαβούσογλου υποχρεώθηκε να ομολογήσει ότι επιθυμεί να διατηρήσει αυτά τα επεμβατικά δικαιώματα προκειμένου, οποτεδήποτε η Τουρκία αποφασίσει, να επέμβει σε κυρίαρχο και ανεξάρτητο κράτος-μέλος της ΕΕ και του ΟΗΕ.

Η απαίτηση της είναι ενάντια στο διεθνή νόμο, ενάντια σε κάθε σκέψη λύσης, αλλά όπως του υπογράμμισα και μέσα στην ίδια την Διάσκεψη, είναι ενάντια στους κανόνες της Δημοκρατίας και ενάντια στους κανόνες του ΟΗΕ.

Για να είμαι συγκεκριμένος, τι θέλανε οι Τούρκοι; Να συμφωνήσει η Ελλάδα να κρεμάσουν στο πυροβόλο του τανκ που θα μπορούσε να εισβάλλει στην Κύπρο, τη συμφωνία με την υπογραφή της Ελλάδος που θα τους έδινε τη δυνατότητα να εισβάλουν όποτε θέλουν στην Κύπρο.

Ήθελαν ο στρατός που ετοίμασε το πραξικόπημα στην Τουρκία και του οποίου ο επικεφαλής των κατοχικών στρατευμάτων συνελήφθη στα κατεχόμενα, ως πραξικοπηματίας μαζί με 10 ανώτερους αξιωματικούς, να είναι εγγυητής της Δημοκρατίας και της συνύπαρξης των δύο κοινοτήτων στην Κύπρο.

Και επίσης, όπως είπα: οι αντιλήψεις τους ξεπερνούν και καταρρακώνουν την παράδοση του δυτικού διαφωτισμού, αλλά και της δυτικής πολιτικής κουλτούρας.
Ο στρατός είναι υποταγμένος στην πολιτική και δεν είναι αυτός ο φορέας, ο έχων το δικαίωμα να αποφασίζει επί της πολιτικής.

Ο κύριος Τσαβούσογλου παρίστανε απέναντι στο Γενικό Γραμματέα του ΟΗΕ ότι ήταν έτοιμος να συμβιβαστεί. Μόλις ο Γενικός Γραμματέας του ΟΗΕ αποφάσισε να αποτυπώσει στο χαρτί τον υποτιθέμενο συμβιβασμό, τότε η Τουρκία ομολόγησε ότι μας δούλευε επί πέντε μέρες και ότι δεν μπορεί ή δεν επιθυμεί ή δεν προτίθεται να κάνει αυτόν τον συμβιβασμό.

Είναι τόσο φανερό ότι είναι δική της η ευθύνη για την κατάρρευση των συνομιλιών. Είναι τόσο φανερό ότι αυτό που ζητούσε είναι ενάντια στη δημοκρατία, στον πολιτικό μας πολιτισμό και στο διεθνές δίκαιο.