Να καλωσορίσω τον Πρόεδρο της Σερβίας κ. Βούτσιτς και τον Βούλγαρο ομόλογό μου, τον κ. Μπορίσοφ.
Είχαμε την ευκαιρία, σήμερα, να κουβεντιάσουμε από κοινού, σε τριμερές επίπεδο, τα σημαντικά ζητήματα που απασχολούν τις χώρες μας και την ευρύτερη περιοχή των Βαλκανίων. Σε μια τριμερή συνάντηση που, όπως αποδείχθηκε από το διάλογο που είχαμε, έχει ιδιαίτερη σημασία για την περιοχή μας, ως ένα πλαίσιο διαλόγου, συνεργασίας και συντονισμού, που αξίζει τον κόπο να το επαναλάβουμε και στο μέλλον.
Και έχει σημασία, τόσο για τις προκλήσεις που αντιμετωπίζουμε, όσο, όμως, και για την αξιοποίηση των δυνατοτήτων που έχουμε ως χώρες, που επιδιώκουμε από κοινού τη σταθερότητα και τη συνεργασία στα Βαλκάνια, στην ευρύτερη περιοχή μας.
Διανύουμε μια περίοδο όπου αυξάνονται οι ανησυχίες στην Ευρώπη. Ειδικότερα για τα Δυτικά Βαλκάνια, για τον κίνδυνο αποσταθεροποίησης σε χώρες της γειτονιάς μας, λόγω πολιτικών ή εθνοτικών αντιπαραθέσεων, για τον κίνδυνο ενίσχυσης του εξτρεμισμού και για τις επιπτώσεις από τις μεταναστευτικές ροές, για τον κίνδυνο από την αυξανόμενη επιρροή τρίτων χωρών στα Βαλκάνια, για την έκταση και δυναμική των δικτύων οργανωμένου εγκλήματος, τόσο στο trafficking, όσο και στο λαθρεμπόριο ναρκωτικών.
Σε αυτή την περίοδο, λοιπόν, δεν έχουμε την πολυτέλεια να ξεχνάμε τα πιο σημαντικά μας θεσμικά εργαλεία ή να βλέπουμε την περιοχή μας κοντόφθαλμα. Χρειάζονται συνέργειες, χρειάζεται συνεργασία, χρειάζεται διάλογος, χρειάζεται η προσπάθεια να εκκινούμε από μια κοινή αφετηρία και βάση, τουλάχιστον όσοι μπορούμε και όσοι θέλουμε να εργαστούμε για τη συνανάπτυξη, για τη σταθερότητα, για την προοπτική της ειρήνης, του διαλόγου και της συνεργασίας στην περιοχή.
Συμφωνήσαμε ότι πρέπει με όραμα να αναζωογονήσουμε την ενταξιακή πορεία των Δυτικών Βαλκανίων με βάση την ξεχασμένη ατζέντα της Θεσσαλονίκης, της Συνόδου Κορυφής του 2003. Πρέπει, όπως έχουμε τονίσει και στο πλαίσιο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, να αξιοποιήσουμε πρωτοβουλίες διαλόγου, όπως τη σημερινή, για να αναζωπυρωθεί ξανά το ενδιαφέρον για την περιοχή. Για να καταστήσουμε σαφές ότι η ασφάλεια της Ευρώπης περνά από τα Βαλκάνια και ότι η προώθηση αυτού του στόχου θα είναι αμοιβαία επωφελής για όλους. Και βεβαίως, θεωρώ ότι η Ευρωπαϊκή Επιτροπή αποτελεί σημαντικό αρωγό σε αυτή την προσπάθεια για την ευρωπαϊκή προοπτική των Δυτικών Βαλκανίων. Και είναι ευτυχής η συγκυρία που η σημερινή μας συνάντηση συμπίπτει με μια επίσκεψη του Προέδρου Γιούνκερ στη Θεσσαλονίκη, τον οποίο θα έχουμε τη δυνατότητα να συναντήσουμε σε λίγο.
Στο πλαίσιο που σας περιέγραψα, η Ελλάδα και η Βουλγαρία, αλλά και η Σερβία, ως υποψήφια προς ένταξη χώρα στην Ευρωπαϊκή Ένωση, μπορούν να παίξουν έναν ουσιαστικό ρόλο ως παράγοντες σταθερότητας στην περιοχή. Υπό αυτό το πρίσμα, θα ήθελα να επαναλάβω ότι στηρίζουμε απολύτως την ευρωπαϊκή προοπτική της Σερβίας, όχι μόνο λόγω των μεταξύ μας δεσμών, ιστορικών, πολιτιστικών, πνευματικών, που περιγράφτηκαν και κατά την προηγούμενη συνέντευξη Τύπου και είχαμε την ευκαιρία να τους επαναλάβουμε και με την παρουσία του φίλου μας Βούλγαρου Πρωθυπουργού, Μπόικο, αλλά και λόγω της συνεχώς αποδεικνυόμενης βούλησης της Σερβίας να εκπληρώνει όλους τους όρους που έχουν τεθεί από την πλευρά της Ε.Ε. κατά την προενταξιακή της διαδικασία.
Ένα, επίσης, σημείο σύμπτωσης απόψεων ήταν η ανάγκη σταθεροποίησης, ομαλοποίησης των πολιτικών εξελίξεων στο εσωτερικό μιας γειτονικής χώρας, για της οποίας τη σταθερότητας όλοι προσδοκούμε και προσβλέπουμε. Αναφέρομαι στην Πρώην Γιουγκοσλαβική Δημοκρατία της Μακεδονίας. Και βεβαίως, συμφωνήσαμε ότι είναι απαραίτητο να υπάρξει διάλογος, ουσιαστικός για την εξεύρεση μιας αμοιβαία αποδεκτής λύσης στο θέμα του ονόματος, πράγμα το οποίο αποτελεί και προϋπόθεση για την ολόπλευρη στήριξή μας σε ό,τι αφορά την ενταξιακή της προοπτική προς την Ε.Ε. και το ΝΑΤΟ.
Έχουμε μπροστά μας να αντιμετωπίσουμε προκλήσεις, αλλά έχουμε και ευκαιρίες στην οικονομία, στην ενέργεια, στη διαχείριση των κρίσεων, στα θέματα της ασφάλειας και της μετανάστευσης. Και βεβαίως, η Ελλάδα, η Βουλγαρία και η Σερβία, ως χώρες με ιδιαίτερη ιστορία και βαρύτητα για τις εξελίξεις στα Βαλκάνια, οφείλουμε να συνεργαστούμε και αποφασίσαμε να συνεργαστούμε πιο στενά την επόμενη περίοδο. Ασφαλώς, διευρύνοντας τη συνεργασία μας σε όποιον το επιθυμεί και αναδεικνύοντας τη σημασία που έχει ο σεβασμός στο Διεθνές Δίκαιο, ως βάση για τη συνεργασία μας στην περιοχή και απέναντι σε μισαλλόδοξες λογικές και αλλότριους σχεδιασμούς, αλλά και εθνικισμούς, που πολύ καλά γνωρίζουμε ότι αποτελεί την πηγή των εντάσεων στην περιοχή των Βαλκανίων.
Θα κλείσω, λέγοντας ότι, πέραν όλων όσων σας είπα, κουβεντιάσαμε κάποια σημαντικά projects, όπου θα πρέπει να επικεντρώσουμε το ενδιαφέρον μας για την ενίσχυση της συνεργασίας μας σε υποδομές, τόσο στον τομέα της ενέργειας, όσο και σε αυτόν της διασυνδεσιμότητας.
Στον τομέα της ενέργειας, συμφωνήσαμε για την ανάγκη να προχωρήσει ο διασυνδετήριος άξονας φυσικού αερίου IGB, από την Αλεξανδρούπολη προς τη Βουλγαρία και να εξετάσουμε πολύ σοβαρά και την επέκτασή του και προς τη Σερβία με τον λεγόμενο «IBS».
Σε ό,τι αφορά τις υποδομές, θα αναφερθώ μόνο σε δύο πολύ σημαντικά projects, που με διαφορετικό τρόπο συνδέουν τα Βαλκάνια, συνδέουν το Αιγαίο Πέλαγος με την Κεντρική Ευρώπη και με τα νερά του Δούναβη. Το ένα, το είπαμε σήμερα το πρωί, στη συνέντευξη που είχαμε μαζί με τον Πρόεδρο της Σερβίας και αφορά τη πλωτή διασύνδεση της Θεσσαλονίκης με το Βελιγράδι και άρα, τη δυνατότητα πλωτής διασύνδεσης από το Αιγαίο προς το Δούναβη. Και το δεύτερο, αφορά τη σιδηροδρομική διασύνδεση από τη Θεσσαλονίκη στην Καβάλα, στην Αλεξανδρούπολη, από εκεί στο Μπουργκάς, στη Βάρνα και στο Ρούσε, που βρίσκεται στον Δούναβη, τη βουλγαρική αυτή πόλη. Ώστε να υπάρχει η δυνατότητα πολύ γρήγορης μεταφοράς εμπορευμάτων, αλλά και πολιτών από εδώ, τη Θεσσαλονίκη, δηλαδή το βόρειο λιμάνι, που βρέχεται από το Αιγαίο Πέλαγος, προς την Βόρεια και Κεντρική Ευρώπη και τα νερά του Δούναβη.
Αυτές είναι οραματικού χαρακτήρα, θα έλεγε κανείς, παρεμβάσεις. Ένας σχεδιασμός που πιστεύω ότι με όραμα και με αποφασιστικότητα μπορούμε να βάλουμε ένα σημαντικό λιθαράκι, ώστε να αποτελέσουν το νήμα που ενώνει τις προσπάθειές μας σε μια, ούτως ή άλλως, ιστορική διαδρομή ανάμεσα στους λαούς μας, ανάμεσα στις χώρες μας. Με κοινό πρόσημο την επιδίωξή μας για συνανάπτυξη, συνεργασία, ειρήνη, ευημερία και σταθερότητα στη Βαλκανική Χερσόνησο.
Με αυτές τις σκέψεις, λοιπόν, θα ήθελα, για άλλη μια φορά, να καλωσορίσω, τόσο τον Σέρβο Πρόεδρο, όσο και τον Βούλγαρο Πρωθυπουργό, ο οποίος, στις αρχές του 2018, θα αναλάβει την Προεδρία της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Ως εκ τούτου, θα αναλάβει και την πρωτοβουλία για τη συνέχεια αυτής της σημαντικής τριμερούς συνάντησης, που είχαμε την ευκαιρία σήμερα να διεξάγουμε εδώ στη Θεσσαλονίκη.
