«Ένα βιβλίο, είναι ένα απλωμένο χέρι προς χαιρετισμό», έλεγε ο Αντρέας Φραγκιάς το 2001.
Σήμερα που η βαρβαρότητα εξαπλώνεται στις σύγχρονες δημοκρατίες, ίσως είναι πιο σημαντικό παρά ποτέ να δημιουργήσουμε τις ευνοϊκότερες συνθήκες για να λειτουργήσει αυτός ο χαιρετισμός. Για να κυκλοφορήσουν οι ιστορίες, οι ιδέες, οι μνήμες, για να αναπτυχθεί ο διάλογος και να ακουστεί ο αντίλογος, για να προκύψουν αναπάντεχες και δημιουργικές συναντήσεις, ώστε να μπορέσουμε να αναστοχαστούμε το Χθες και το Σήμερα, κοιτάζοντας το Αύριο.
Σήμερα η οικονομική κρίση έχει προκαλέσει μια βαθιά ανθρωπιστική και πολιτισμική κρίση, και οι διεθνείς εξελίξεις δοκιμάζουν καθημερινά και σε βάθος την κοινωνική μας συνείδηση. Είναι αναπόφευκτο, το ίχνος όλων αυτών να επηρεάζει ( και οφείλει να επηρεάσει) και τον τρόπο που σκεφτόμαστε τον ρόλο της Τέχνης, και ειδικότερα τον ρόλο του Βιβλίου, στις σύγχρονες κοινωνίες.
Χαίρομαι που βρίσκομαι στη Θεσσαλονίκη, και εγκαινιάζω τη Διεθνή Έκθεση Βιβλίου, που είναι η κορυφαία Έκθεση Βιβλίου στη χώρα, και πραγματοποιείται με την αιγίδα του ΥΠΠΟΑ.
Χαίρομαι διότι φέτος, το 2017, παρά τους οικονομικούς περιορισμούς,
η 14η Διεθνής Έκθεση Βιβλίου Θεσσαλονίκης κατάφερε να πετύχει τον μεγαλύτερο τα τελευταία χρόνια αριθμό συμμετοχών (270 εκθέτες) , με πλήθος ποιοτικές εκδηλώσεις (390 σε τέσσερις ημέρες) και ταυτόχρονα κατάφερε να ενισχύσει τον Διεθνή χαρακτήρα της και να δώσει το σήμα ότι μπορεί να παρεμβαίνει και να προκαλεί δημόσιο διάλογο για σημαντικά ελληνικά και διεθνή ζητήματα του καιρού μας, όπως είναι η «Η Ευρώπη του Νότου» – η κεντρική θεματική της Έκθεσης- αλλά και το «Προσφυγικό» ή τα «100 χρόνια από την Οκτωβριανή Επανάσταση», θεματικές που κι αυτές θα συζητηθούν από πολλές σκοπιές και σε πολλές εκδηλώσεις.
_ Είναι επίσης σημαντικό ότι η Διεθνής Έκθεση Βιβλίου (ΔΕΒΘ) έχει προοπτική για την τριετία 2017, 2018, 2019 καθώς έχει εξασφαλίσει χρηματοδότηση μέσω του ΕΣΠΑ 2014-2020. Χάρη στην καλή συνεργασία μας με το Ελληνικό Ίδρυμα Πολιτισμού και την έγκαιρη εκταμίευση των πιστώσεων από το Υπουργείο Πολιτισμού και από το Πρόγραμμα ΕΣΠΑ της Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας, εξασφαλίστηκε η ομαλή χρηματοδότηση τόσο της ΔΕΒΘ όσο και της ελληνικής συμμετοχής στις κυριότερες διεθνείς εκθέσεις βιβλίου του εξωτερικού στις οποίες συμμετέχουμε : Φρανκφούρτη, Μπολόνια, Παρίσι, Πεκίνο, Μόσχα, οι οποίες αλληλεπιδρούν με τη Διεθνή Έκθεση της Θεσσαλονίκης.
Καθώς λοιπόν ετούτο το τετραήμερο ο κόσμος του Βιβλίου – επαγγελματίες και αναγνώστες – έχει στραμμένο το βλέμμα του στη Θεσσαλονίκη και στην 14η Διεθνή Έκθεση Βιβλίου, θα ήθελα να ανακοινώσω μερικές πρωτοβουλίες που θα πάρει το Υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού προς την κατεύθυνση της διαμόρφωσης μιας συνεκτικής και συνολικής πολιτικής βιβλίου.
1. Επεξεργαζόμαστε τη ίδρυση ενός νέου, ολιγομελούς και ευέλικτου φορέα πολιτικής Βιβλίου, χωρίς τα «βάρη» και τα «λάθη» του παλιού Εθνικού Κέντρου Βιβλίου (ΕΚΕΒΙ). Οι κύριες αρμοδιότητές του θα είναι α) η προώθηση του ελληνικού Βιβλίου και των ελληνικών γραμμάτων στο εξωτερικό, β) η κοινωνική διάδοση της ανάγνωσης και η δημιουργία νέων αναγνωστών καθώς και γ) η υποστήριξη των επαγγελματιών του βιβλίου (με μελέτες, προγράμματα για τους συγγραφείς, τους μεταφραστές, τους μικρούς εκδότες, τα μικρά ανεξάρτητα βιβλιοπωλεία, την ψηφιακή επόμενη μέρα του ελληνικού βιβλίου). Ο φορέας (δεν έχουμε καταλήξει ακόμα στο όνομά του) θα στεγαστεί σε ένα από τα κτίρια ιδιοκτησίας του ΥΠΠΟΑ. Για την ίδρυση του νέου φορέα, απαιτούνται φυσικά μια σειρά από βήματα, στο εσωτερικό της κυβέρνησης, σε οικονομικό, διοικητικό επίπεδο και νομοπαρασκευαστικό επίπεδο, που θα «καταναλώσουν» όλο το 2017 – Επομένως, ελπίζουμε να μπορούμε να σας ανακοινώσουμε την έναρξη της λειτουργίας του με το ξεκίνημα του 2018!!
2. Εμπλουτίζουμε τον θεσμό των Κρατικών Βραβείων με την προσθήκη τεσσάρων νέων βραβείων που θα καλύπτουν ένα ευρύτερο φάσμα της εκδοτικής δραστηριότητας, και θα συνδέονται στενά με τους κυρίαρχους προβληματισμούς στην ελληνική πραγματικότητα.
Τα Κρατικά Βραβεία Λογοτεχνίας θα μετονομαστούν σε Κρατικά Βραβεία Βιβλίου και θα αποκατασταθεί ο ρυθμός απονομής τους, με την επιτάχυνση μέσα στο 2017 της απονομής των βραβείων για τα βιβλία που εκδόθηκαν τόσο το 2015 όσο και το 2016.
Η αναμόρφωση του θεσμού των Κρατικών Βραβείων θα γίνει με τροποποίηση του Άρθρου 40 του ν. 3905/2010 που τα θεσπίζει. Τα νέα Βραβεία θα είναι:
α) Το Κρατικό Βραβείο Κοινωνικών και Ανθρωπιστικών Επιστημών που θα δίνει έμφαση στο πεδίο του επιστημονικού δοκιμίου/μελέτης, και στην παραγωγή επιστημονικής γνώσης στην ελληνική γλώσσα
β) Το Βραβείο Μετάφρασης βιβλίου Κοινωνικών και Ανθρωπιστικών Επιστημών, το οποίο θα απονέμεται στην καλύτερη μετάφραση ξενόγλωσσου δοκιμίου ή επιστημονικής μελέτης στα ελληνικά
γ) Το Κρατικό Βραβείο Εκδοτικής Σειράς το οποίο δηλώνει την αναγνώριση από την Πολιτεία της προσφοράς των εκδοτών εκείνων που αναλαμβάνουν το κόστος και το ρίσκο της παραγωγής και διάθεσης μη εμπορικών βιβλίων που θίγουν ευαίσθητα κοινωνικά ζητήματα και καλλιεργούν κατ’ αυτό τον τρόπο έναν διάλογο με τους προβληματισμούς που αποτυπώνονται στη σύγχρονη διεθνή εκδοτική παραγωγή.
δ) Το Κρατικό Βραβείο Εικονογράφησης για το οποίο διαγωνίζονται εξίσου βιβλία για παιδιά και για ενήλικες. [ Εννοείται ότι τα βραβεία αυτά θα απονέμονται από Ειδικές Επιτροπές ]
3. Προωθούμε καινοτόμους τρόπους για την προώθηση της ανάγνωσης και την προβολή του Βιβλίου. Στις 18 Μαΐου, Ημέρα Μουσείων, σκοπεύουμε να αξιοποιήσουμε τους αρχαιολογικούς χώρους και τα μουσεία μας γι’ αυτό τον σκοπό, για να λειτουργήσουν ως κομβικός τόπος που συνδέει το παρελθόν με το μέλλον και αξιοποιούμε τη φαντασία και τη δημιουργικότητα των συγγραφέων και των καλλιτεχνών (ηθοποιών, μουσικών, σκηνοθετών, κλπ.) αλλά και θεσμών όπως οι δημοτικές βιβλιοθήκες, τα ΔΗΠΕΘΕ, κλπ. Οι σχετικές πρωτοβουλίες που ανέλαβε το Υπουργείο Πολιτισμού προς αυτή την κατεύθυνση για την Παγκόσμια Ημέρα Βιβλίου (με τις δράσεις στο Επιγραφικό Μουσείο, στη Βιβλιοθήκη του Αδριανού, αλλά και στη Σχολή Καλών Τεχνών, στον Φάρο Τυφλών κ.α.) βρήκαν μεγάλη ανταπόκριση. Και προς αυτήν την κατεύθυνση θα κινηθούν οι δράσεις που το ΥΠΠΟΑ προετοιμάζεται να αναλάβει ενόψει του εορτασμού της Αθήνας ως Παγκόσμιας Πρωτεύουσας Βιβλίου της UNESCO, για το 2018, αλλά και σε πανελλήνια κλίμακα.
4. Σχεδιάζουμε την αναβάθμιση και την διεύρυνση του βιβλιογραφικού εργαλείου της Biblionet, μέσα από τη συνεργασία του ΕΙΠ με την Εθνική Βιβλιοθήκη και με το Εθνικό Κέντρο Τεκμηρίωσης . Διότι η Βιβλιονέτ αποτελεί πολύτιμο όργανο για την ενημέρωση όλων των ενδιαφερόμενων για το ελληνικό βιβλίο (αναγνωστών, δημιουργών, δημοσιογράφων, μελετητών, κλπ.) καθώς και για την ομαλή λειτουργία της αγοράς, ιδίως των μικρών, απομακρυσμένων βιβλιοπωλείων.
5. Υποστηρίζουμε ενεργά και παίρνουμε συγκεκριμένες πρωτοβουλίες στην Ελλάδα και το εξωτερικό για την επαναφορά του νόμου για την Ενιαία – και Σταθερή – Τιμή Βιβλίου, η οποία, όπου ισχύει, δίνει ανάσα στις μικρές και μεσαίες εκδοτικές και βιβλιοπωλικές επιχειρήσεις.
Το θέμα αυτό είναι ένα ζήτημα που εξαρτάται από τη σύμφωνη γνώμη των συνομιλητών μας από την πλευρά τω Θεσμών. Η εκπόνηση μελέτης σχετικά με τις συνέπειες που έχει υποστεί η αγορά του Βιβλίου από την κατάργησή της, θα μπορέσει να ενισχύσει το αίτημά μας. Αυτή η μελέτη θα προκηρυχθεί άμεσα από την Γενική Γραμματεία Εμπορίου του Υπουργείου Οικονομίας καθώς βρέθηκε το σχετικό κονδύλι για την πραγματοποίησή της.
Θα υπάρξουν φυσικά και άλλοι τομείς στον χώρο του Βιβλίου στους οποίους θα δραστηριοποιηθεί το Υπουργείο Πολιτισμού, αλλά θα ανακοινωθούν εν καιρώ.
