Για τη συμφωνία στο Eurogroup της Παρασκευής και το συνδυασμό μέτρων και αντιμέτρων
“Με τις χθεσινές αποφάσεις του Eurogroup έχει γίνει ένα αποφασιστικό βήμα για να ολοκληρώσουμε τη διαδικασία της δεύτερης αξιολόγησης. Απομένουν, ωστόσο, να ολοκληρωθούν οι τεχνικές συνομιλίες, οι οποίες πλέον, δεν νομίζω, ότι θα παρουσιάσουν πολύ μεγάλα προβλήματα, καθώς το βασικό πολιτικό πακέτο έχει συμφωνηθεί. Νομίζω ότι μπορούμε να μιλήσουμε για μία συμφωνία, η οποία, παρά τα προβλήματα και τις πραγματικές δυσκολίες, έχει μια ισορροπία. Γνωρίζετε ότι η διαδικασία της δεύτερης αξιολόγησης ξεκίνησε περίπου τον Οκτώβρη του 2016, με μία απαίτηση εκ μέρους του ΔΝΤ για πρόσθετα μέτρα 4,5 δις ευρώ για το 2019. Εμείς από την πρώτη στιγμή είπαμε ότι αυτού του τύπου δημοσιονομική προσαρμογή δεν χρειάζεται και δεν είναι δυνατόν να γίνει αποδεκτή. Υπήρξε μια σειρά από προσπάθειες για να γεφυρωθούν οι διαφορές, να πειστεί το ΔΝΤ ότι δεν θα υπάρξει δημοσιονομικό κενό το 2019. Φαίνεται, όμως, ότι επιμένει στις προβλέψεις του, οι οποίες, βεβαίως, διαψεύδονται από την ίδια την πραγματικότητα και στις 20 Φεβρουαρίου καταλήξαμε σε ένα περίγραμμα συμφωνίας που προέβλεπε 1% δημοσιονομικά μέτρα αρνητικά για το 2019 και 1% θετικά. Επομένως, 0% δημοσιονομικό αποτέλεσμα και μια φωτογραφία αυτής της αλλαγής του δημοσιονομικού μίγματος για το 2020, δηλαδή 1% αρνητικά και 1% θετικά. Στη βάση αυτής ακριβώς της συμφωνίας προχωρήσαμε, προσπαθήσαμε να κάνουμε τις τεχνικές συνομιλίες να διαρκέσουν όσο το δυνατόν λιγότερο. Ωστόσο, διαρκώς έμπαιναν εμπόδια, υπήρξαν αρκετές κωλυσιεργίες από την πλευρά κάποιων εκ των δανειστών. Την προηγούμενη Πέμπτη, όπως γνωρίζετε, εξαιτίας διαφορετικών προβλέψεων που υπήρχαν μεταξύ των θεσμών, τέθηκε ένα ζήτημα εκ μέρους του υπουργείου Οικονομικών της Γερμανίας, το οποίο, όμως, καταφέραμε να το επιλύσουμε με μία πολύ μεγάλη πολιτική κινητοποίηση και με μία πολύ δύσκολη διαπραγματευτική μάχη την οποία δώσαμε και επανήλθαμε πλέον, στο χθεσινό Eurogroup, στο περίγραμμα της συμφωνίας της 20ης Φεβρουαρίου. Επομένως, το πλαίσιο αυτό ήταν ήδη γνωστό από τότε. Είχε να κάνει με μία αλλαγή του δημοσιονομικού μίγματος, η οποία, όμως, δεν περιλαμβάνει στο σύνολο επιπλέον επιβαρύνσεις. Προφανώς, για κάποιες κοινωνικές ομάδες θα υπάρξουν μειώσεις. Την ίδια στιγμή, όμως, θα υπάρξουν και μέτρα, τα οποία στοχεύουν στην οικοδόμηση του κοινωνικού κράτους.
Για την ενεργοποίηση μέτρων και αντίμετρων
Ο στόχος του προγράμματος για το 2018 είναι να επιτευχθεί πρωτογενές πλεόνασμα 3,5%. Είμαι απολύτως βέβαιος ότι θα επιτευχθεί.
Σύμφωνα με την εικόνα που έχουμε εμείς αυτή τη στιγμή, θα έχουμε ένα πρωτογενές πλεόνασμα το οποίο θα κλείσει πάνω από 3%. Περιμένουμε βεβαίως και τις επίσημες ανακοινώσεις της Eurostat. Επομένως, είναι απολύτως βέβαιο ότι το 2018 θα επιτευχθεί ο στόχος. Εάν, λοιπόν, επιτευχθεί ο στόχος το 2018 του 3,5%, αυτό τι σημαίνει; Σημαίνει ότι εάν προσθέσουμε, ως προς την πρόβλεψη για το 2019, 1% αρνητικά μέτρα, τότε η πρόβλεψη θα δείχνει 4,5%. Και επομένως θα μπορούν να εφαρμοστούν και τα αντίμετρα του 1%, έτσι ώστε να επιστρέψει τελικά το αποτέλεσμα στο 3,5%. Και είναι ακριβώς γι’ αυτό τον λόγο που εκφράζουμε την απόλυτη βεβαιότητα ότι για κάθε ευρώ επιβάρυνσης θα υπάρχει και ένα ευρώ ελάφρυνσης. Την ίδια στιγμή νομίζω ότι είναι εξαιρετικά θετικό το γεγονός ότι μπορέσαμε να απλώσουμε αυτή τη δημοσιονομική προσαρμογή, που απαιτούσε το ΔΝΤ, σε δύο έτη. Δηλαδή, να μην γίνει μια κι έξω, αλλά να γίνει η πρώτη φάση της αλλαγής του δημοσιονομικού μίγματος το 2019 και η δεύτερη φάση το 2020. Ένα τρίτο όμως ζήτημα για το οποίο πρέπει να μιλήσουμε με πολύ μεγάλη σαφήνεια είναι το εξής: Η αλλαγή αυτή του δημοσιονομικού μίγματος έγινε διότι -ξέρετε πάρα πολύ καλά και εσείς και ο ελληνικός λαός- η Γερμανία και η Ολλανδία έθεσαν ως προαπαιτούμενο για τη συνέχιση του ελληνικού προγράμματος τη συμμετοχή του ΔΝΤ. Το ΔΝΤ αυτό που έλεγε είναι ότι «εγώ δεν θα συμμετέχω εάν δεν γίνουν αυτά» και αυτό που επιτεύχθηκε ήταν με μία αμοιβαία υποχώρηση και από τη μεριά της ελληνικής κυβέρνησης, αλλά και από τη μεριά του ΔΝΤ, που δέχτηκε τη νομοθέτηση των αντιμέτρων πριν το κλείσιμο της συμφωνίας, δηλαδή εντός των διαδικασιών της δεύτερης αξιολόγησης, να βρούμε ένα σημείο ισορροπίας, χωρίς το οποίο γνωρίζετε πάρα πολύ καλά ότι η αβεβαιότητα θα ήταν τεράστια. Η κυβέρνηση αυτή έκανε μια επιλογή. Μπορεί ο καθένας να την κρίνει με τον τρόπο που νομίζει. Ότι θα μπει στη διαδικασία του προγράμματος της δημοσιονομικής προσαρμογής και θα προσπαθήσει να το εφαρμόσει με έναν τρόπο κοινωνικά βιώσιμο, διαπραγματευόμενη διαρκώς. Και νομίζω ότι τα πράγματα θα ήταν, όχι απλώς πολύ χειρότερα για την κοινωνική πλειοψηφία, αλλά στην κυριολεξία δραματικά, εάν δεν είχε μεσολαβήσει όλη αυτή η μεγάλη διαπραγματευτική προσπάθεια της κυβέρνησης.
Για τον πολιτικό και κοινωνικό αντίκτυπο της συμφωνίας
Κανένας δεν ισχυρίζεται ότι τα αρνητικά μέτρα δεν θα έχουν επιπτώσεις σε συγκεκριμένες κοινωνικές ομάδες. Ωστόσο, την ίδια στιγμή, θεωρώ ότι όταν θα παρουσιαστεί το σύνολο του πακέτου, με όλες τις λεπτομέρειες και των αντιμέτρων, η εικόνα θα αλλάξει. Αυτή τη στιγμή εγώ δεν μπορώ να μπω σε τεχνικές λεπτομέρειες, διότι ξέρετε ότι οι τεχνικές διαπραγματεύσεις δεν έχουν ολοκληρωθεί, όμως μπορώ να σας πω με πολύ μεγάλη βεβαιότητα ότι το γεγονός και μόνο πως θα υπάρξουν περίπου 3,5 δις, ίσως και παραπάνω, μέτρα δημοσιονομικής επέκτασης, που θα αφορούν τη στήριξη του κοινωνικού κράτους, τη στήριξη οικογενειών που έχουν μεγαλύτερη ανάγκη, τη στήριξη των νέων ή προγράμματα καταπολέμησης της ανεργίας. Εκτιμώ πως εξισορροπούν την εικόνα και δίνουν τη δυνατότητα στην κυβέρνηση να προχωρήσει στην υλοποίηση μιας κεντρικής πολιτικής εξαγγελίας της, που είναι η οικοδόμηση ενός νέου κοινωνικού κράτους.
Για τις κατηγορίες της ΝΔ και τα σενάρια εκλογών
Η ΝΔ, από τη στιγμή που ανέλαβε την ηγεσία της ο κύριος Μητσοτάκης, το μόνο που λέει ή το μόνο που απαιτεί σχεδόν υστερικά, είναι η διενέργεια εκλογών. Και αυτό διότι γνωρίζει πάρα πολύ καλά ότι η ελληνική οικονομία είναι σε μια πορεία ανάκαμψης και με το κλείσιμο πλέον και της δεύτερης αξιολόγησης ανοίγει ο δρόμος για να βγούμε από το πρόγραμμα και την επιτροπεία. Γι’ αυτό τον λόγο και κατά τη διάρκεια της πρώτης αξιολόγησης, αλλά πολύ περισσότερο κατά τη διάρκεια της δεύτερης αξιολόγησης, «έπαιξε τα ρέστα» της σε μια προσπάθεια να υπονομεύσει τη διαπραγμάτευση, να υπονομεύσει την πορεία ολοκλήρωσης της δεύτερης αξιολόγησης. Δεν θέλω να πω πολλά παραδείγματα. Μόνο και μόνο η παρουσία του κυρίου Μητσοτάκη στο Βερολίνο, αλλά και το γεγονός πως όταν η ίδια η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έλεγε ότι για τις καθυστερήσεις στη διαπραγμάτευση δεν ευθύνεται η ελληνική πλευρά -πράγμα το οποίο συμβαίνει για πρώτη φορά στα επτά χρόνια των προγραμμάτων- αλλά αντιθέτως οι παράλογες απαιτήσεις που υπάρχουν στο τραπέζι από κάποιους. Την ίδια ώρα η ΝΔ, μέσω των ευρωβουλευτών της, του κυρίου Κεφαλογιάννη, της κυρίας Σπυράκη -εάν δεν κάνω λάθος- μέσα σε αυτή την εβδομάδα, πριν από δύο-τρεις ημέρες, κατήγγειλε -προσέξτε- όχι τον ΣΥΡΙΖΑ, όχι την κυβέρνηση, αλλά την ίδια την Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Είναι τόσο μεγάλη η ανάγκη τους, είναι τόσο μεγάλη η επιθυμία τους να καταρρεύσει η δική μας προσπάθεια, που δεν διστάζουν σ’αυτό τον παροξυσμό τους να υπονομεύσουν τα ίδια τα συμφέροντα της χώρας.
Για την επικείμενη ψήφιση των μέτρων στη Βουλή και την κυβερνητική πλειοψηφία
Εμείς λειτουργούμε με βάση τις συλλογικές κυβερνητικές αποφάσεις, τις αποφάσεις της Κοινοβουλευτικής Ομάδας και τις αποφάσεις της Κεντρικής Επιτροπής του κόμματος. Θα γίνει προφανώς μία συζήτηση. Εγώ έχω την εκτίμηση ότι όλοι και στο κόμμα και την ΚΟ αλλά και στην κυβέρνηση συνειδητοποιούν ότι εδώ πρόκειται για μια επιλογή η οποία μας δίνει τη δυνατότητα να ανοίξουμε τον δρόμο για την έξοδο από την επιτροπεία. Προφανώς και θα ακουστούν απόψεις, προφανώς θα υπάρξουν και προβληματισμοί ή ανησυχίες, αλλά έχω τη βαθιά πεποίθηση ότι στο τέλος η ΚΟ, αλλά και το σύνολο του χώρου μας θα είναι απολύτως συμπαγείς.
Για τις παρεμβάσεις του κεντρικού τραπεζίτη Γιάννη Στουρνάρα και θεσμικών παραγόντων της χώρας
Ό,τι είχαμε να πούμε σε σχέση με τις τοποθετήσεις του διοικητή της Τράπεζας της Ελλάδας, αλλά και άλλων θεσμικών παραγόντων, έχει ειπωθεί. Το μόνο στο οποίο επιμένουμε, είναι πως θα πρέπει όλοι, αναλόγως με τη θέση στην οποία βρίσκονται, να σέβονται τους διαφορετικούς ρόλους. Και ειδικά σε ό,τι αφορά την Τράπεζα της Ελλάδας, είναι πολύ προτιμότερο να γίνεται μία συζήτηση τεχνικού χαρακτήρα, στο πλαίσιο των αρμοδιοτήτων που ορίζει το καταστατικό της ΤτΕ και ο νόμος, αλλά και ο καταστατικός χάρτης του ευρωσυστήματος και όχι να γίνεται προσπάθεια άμεσης ή έμμεσης παρέμβασης στην πολιτική σφαίρα. Νομίζω δηλαδή πως είπαμε το αυτονόητο, αυτό το οποίο λένε και οι ίδιοι οι κανόνες, στη βάση των οποίων οφείλουν να λειτουργούν οι κεντρικοί τραπεζίτες. Από εκεί και πέρα, αυτό το οποίο βλέπουμε είναι ότι πέρα από το τι γίνεται σε σχέση με την ΤτΕ, ένα ολόκληρο μπλοκ, το οποίο ξεκινά από τον πάλαι ποτέ εκσυγχρονισμό και φτάνει μέχρι την ηγεσία της ΝΔ, όλο το τελευταίο διάστημα έκανε το παν έτσι ώστε να μην καταλήξουμε σε συμφωνία, έτσι ώστε να δημιουργηθούν αναταράξεις στην ελληνική οικονομία και αυτό να έχει και πολιτικά αποτελέσματα.
Η όλη επιχείρηση, που επιχειρήθηκε να στηθεί, απέτυχε παταγωδώς για άλλη μια φορά, όπως είχε αποτύχει και κατά τη διάρκεια της πρώτης αξιολόγησης. Για τις καθυστερήσεις έχουμε πει πάρα πολλές φορές, σας το είπα και προηγουμένως, δεν το λέει η κυβέρνηση, το είπε η ίδια η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, ότι η αξιολόγηση δεν ολοκληρώνεται γιατί από κάποιες πλευρές των δανειστών υπάρχουν παράλογες απαιτήσεις.
Αναφερόμενος στη στάση που τηρεί το τελευταίο διάστημα ο Γερμανός υπουργός Οικονομικών, Βόλφγκανγκ Σόιμπλε, ο κυβερνητικός εκπρόσωπος τόνισε πως:
Η γνώμη μου είναι ότι τα πρόσωπα βεβαίως έχουν τις δικές τους προσωπικές τακτικές, πολιτικές απόψεις, θεωρητικές απόψεις. Ωστόσο, λειτουργούν και στο πλαίσιο ενός συσχετισμού δύναμης. Και εκτιμώ ότι η Ελλάδα του 2017 δεν έχει καμία σχέση με την Ελλάδα του 2015.
Νομίζω ότι η ίδια η εικόνα της στήριξης από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, της στήριξης που υπήρξε στην ελληνική κυβέρνηση και από το Ευρωπαϊκό Σοσιαλιστικό Κόμμα, τη στήριξη που πήραμε από δεκάδες, ίσως εκατοντάδες βουλευτές του Ευρωκοινοβουλίου, από πολλές πολιτικές οικογένειες οι οποίες δεν έχουν σχέση μόνο με την Αριστερά, αποδεικνύει του λόγου το αληθές. Δεν χρειάζεται να επιμείνουμε περισσότερο στα γεγονότα. Η γνώμη μου είναι ότι ο κύριος Σόιμπλε λειτουργεί πάντοτε, ως πάρα πολύ έμπειρος πολιτικός, εντός ενός δεδομένου πολιτικού συσχετισμού δύναμης. Βλέπει κάθε φορά τι μπορεί και τι δεν μπορεί να κερδίσει. Και εκτιμώ ότι με συντονισμένες προσπάθειες και με ένα σαφές στρατηγικό σχέδιο έχουμε καταφέρει να διακόψουμε τον πολιτικό και διπλωματικό απομονωτισμό της χώρας. Και αυτό αποδεικνύεται και από το γεγονός ότι κάθε βδομάδα επιλέγουν να επισκεφτούν τη χώρα μας πολιτικές προσωπικότητες πολύ μεγάλου βεληνεκούς και διεθνείς ηγέτες, οι οποίοι δεν τολμούσαν καν, όχι να έρθουν στη χώρα, αλλά ακόμη και να φωτογραφηθούν με έλληνες πολιτικούς τα προηγούμενα χρόνια.
Για τα πρόσφατα δημοσκοπικά ευρήματα σε σχέση με την κυβέρνηση
Οι δημοσκοπήσεις πολλές φορές τα τελευταία χρόνια έχει αποδειχτεί ότι δεν μπορούν πραγματικά να πιάσουν τον κοινωνικό παλμό. Από εκεί και πέρα, έχω ξαναπεί ότι είναι απολύτως φυσιολογικό μια κυβέρνηση, η οποία εφαρμόζει ένα πρόγραμμα δημοσιονομικής προσαρμογής, να υπόκειται και σε πολιτική φθορά. Ωστόσο, έχω την εντύπωση ότι με τη νέα κατάσταση πραγμάτων, που διαμορφώνεται με την ολοκλήρωση της δεύτερης αξιολόγησης και με τις πρωτοβουλίες τις οποίες θα συνεχίσουμε να παίρνουμε, έτσι ώστε να στηρίζουμε ει δυνατόν, και δεδομένων των δημοσιονομικών περιορισμών, τις κοινωνικές δυνάμεις που έχουν μεγαλύτερη ανάγκη στήριξης, θα έχουμε τη δυνατότητα να ανατρέψουμε το πολιτικό κλίμα. Και τελικά αυτός ο οποίος θα αποφασίσει, δεν θα είναι οι δημοσκόποι, αλλά ο ελληνικός λαός όταν έρθει η ώρα, το 2019.
