«Αναγκαία υποχρέωση η συστράτευση όλων των εμπλεκομένων μερών στη μάχη κατά της διαφθοράς»

«Κυρίες και κύριοι,

Θα ήθελα καταρχάς να σας ευχαριστήσω θερμά για την πρόσκληση στην σημερινή εκδήλωση. Η μεταρρύθμιση της δημόσιας διοίκησης συνιστά βασικό πυλώνα για την επίτευξη βιώσιμης ανάπτυξης στην Ελλάδα.

Την ίδια στιγμή αποτελεί κοινωνική απαίτηση η ενίσχυση της διαφάνειας σε όλες τις πτυχές του δημόσιου βίου.

Για το λόγο αυτό, η σημερινή εκδήλωση αποτελεί ένα σημαντικό βήμα στην προσπάθεια ενίσχυσης της ακεραιότητας στον δημόσιο τομέα και της καταπολέμησης των φαινομένων διαφθοράς.

Αυτά τα φαινόμενα, πέρα από το γεγονός ότι είναι άρρηκτα συνδεδεμένα με την έννοια της κακοδιοίκησης, στοιχειοθετούν και παραβίαση της αρχής της νομιμότητας και του κράτους Δικαίου.

Προφανώς, η διαφθορά δεν αποτελεί μόνο ελληνικό φαινόμενο. Αυτό πιστοποιείται από διάφορες μελέτες διεθνών οργανισμών. Είναι, όμως, γεγονός ότι στη χώρα μας παρουσιάζει κάποια ιδιαίτερα χαρακτηριστικά.

Θα μου επιτρέψετε να αναφερθώ συνοπτικά σε αυτά, τα οποία ιστορικά ανάγονται στην δημιουργία του νεοελληνικού κράτους.

Είναι γνωστός ο τρόπος με τον οποίο οι τοπικές αρχές εκμεταλλεύτηκαν την λειτουργία των θεσμών, προκειμένου μέσω της δημιουργίας εκτεταμένων πελατειακών δικτύων να καταφέρουν να ελέγξουν την εκλογική διαδικασία.

Η ανταμοιβή της υποταγής στο κόμμα, μέσω της πρόσληψης στο δημόσιο τομέα, έθεσε τις βάσεις κομματικοποίησης της δημόσιας διοίκησης.

Το φαινόμενο επεκτάθηκε με το πέρασμα των χρόνων και έτσι η δημόσια διοίκηση κατέληξε να χρησιμοποιείται σαν εργαλείο αναπαραγωγής κομματικών μηχανισμών και εξουσιών.

Την κατάσταση αυτή επέτειναν: τα γραφειοκρατικά εμπόδια, με πολλές αόριστες ή επάλληλες αρμοδιότητες, η ύπαρξη πολλαπλών ρυθμιστικών κανόνων πολλοί από τους οποίους θεσπίστηκαν ad hoc.

Μια παθογένεια που, τελικά, με τον τρόπο της φάνηκε να βολεύει αρκετούς. Δυστυχώς, αρκετοί πολίτες συμβιβάστηκαν με την ιδέα ότι το σύστημα λειτουργούσε ως εγγενώς διεφθαρμένο και ότι όλο αυτό συνιστούσε μια θεσμοποιημένη κανονικότητα.

Το πρώτο βήμα για την εξάλειψη των φαινομένων αυτών από την ελληνική δημόσια διοίκηση αποτελεί η ενημέρωση και η εκπαίδευση του κοινωνικού συνόλου, σχετικά με τα φαινόμενα αλλά και τα αποτελέσματα της διαφθοράς. Πρέπει να γίνει κοινό κτήμα ότι η κακοδιοίκηση και η διαφθορά κοστίζουν τελικά πολύ περισσότερο σε όλους.

Αποτελεί, πλέον, κοινωνική παραδοχή αλλά και απαίτηση ότι οι κατέχοντες δημόσια θέση οφείλουν να εμφορούνται από ακεραιότητα, αντικειμενικότητα, υπευθυνότητα και ειλικρίνεια.

Όπως επίσης, έχει συνειδητοποιηθεί απ’ όλους ότι η δημόσια δράση πρέπει να διακρίνεται από τα στοιχεία της διαφάνειας και της κοινωνικής λογοδοσίας.

Όμως, πέρα από τα παραπάνω, είναι απαραίτητη και η ύπαρξη των κατάλληλων θεσμικών εργαλείων που θα θωρακίσουν τη διοίκηση.

Ήδη, με σειρά νομοθετικών πρωτοβουλιών και άλλων ενεργειών, η παρούσα Κυβέρνηση κάνει πράξη αυτό που υποσχέθηκε: μια αποτελεσματική δημόσια διοίκηση, απαλλαγμένη από την αναξιοκρατία και τα πελατειακά χαρακτηριστικά του παρελθόντος.

Ενδεικτικά:

• Βαίνει προς ολοκλήρωση η επικαιροποίηση των οργανισμών όλων των φορέων του Δημοσίου, κατόπιν αξιολόγησης των υφιστάμενων δομών, και ετοιμάζεται το ψηφιακό οργανόγραμμα όλων των φορέων του Δημοσίου.
• Δημιουργούνται περιγράμματα θέσης εργασίας και ξεκινά το Σεπτέμβρη το Ενιαίο Σύστημα Κινητικότητας, βάζοντας τέλος στην αδιαφανή και σε μεγάλο βαθμό πελατειακή λογική των μετακινήσεων των δημοσίων υπαλλήλων.
• Ξεκίνησε ήδη η επιλογή Προϊσταμένων όλων των βαθμίδων της διοίκησης με βάση το αντικειμενικό και αξιοκρατικό σύστημα του Ν. 4369/16.
• Συστάθηκε το Εθνικό Μητρώο Επιτελικών Στελεχών για την κάλυψη των επιτελικών θέσεων του κράτους.
• Προχωρούμε σε απλοποιήσεις διαδικασιών, μειώνοντας τα γραφειοκρατικά βάρη για τους πολίτες και τις επιχειρήσεις.
• Προχωρούμε άμεσα, σε συνεργασία με τους συναρμόδιους φορείς, στη δημιουργία της Εθνικής Πύλης για την κωδικοποίηση της νομοθεσίας.
• Σχεδιάζουμε και υλοποιούμε στοχευμένα έργα με στόχο τη διασύνδεση και τη διαλειτουργικότητα των πληροφοριακών συστημάτων του Δημοσίου.
• Σχεδιάζουμε και υλοποιούμε σειρά δράσεων για την ανάπτυξη των ψηφιακών δεξιοτήτων του ανθρώπινου δυναμικού της διοίκησης. (Στους δύο προηγούμενους τομείς δράσης συνεργαζόμαστε ήδη με τον ΟΟΣΑ, συνεργασία που το επόμενο χρονικό διάστημα θα λάβει και την τελική θεσμική της μορφή).
• Αναβαθμίζουμε το ρόλο του Γενικού Επιθεωρητή Δημόσιας Διοίκησης.
• Συνεργαζόμαστε με τη Γενική Γραμματεία Καταπολέμησης της Διαφθοράς και με τη στήριξη της τεχνικής βοήθειας από την SRSS για τη δημιουργία ή την αναβάθμιση των Μονάδων Εσωτερικού Ελέγχου στους φορείς της κεντρικής διοίκησης και αυτοδιοίκησης. Υπενθυμίζω ότι μία από τις πρώτες νομοθετικές πρωτοβουλίες της Κυβέρνησής μας αφορούσε τη σύσταση της Γενικής Γραμματείας για την Καταπολέμηση της Διαφθοράς, που ήδη έχει να επιδείξει ένα σημαντικό έργο.
• Ενισχύουμε τις πολιτικές για τα ανοιχτά δεδομένα και την απρόσκοπτη πρόσβαση των πολιτών στη δημόσια πληροφορία, με σεβασμό πάντοτε στη διαφύλαξη των προσωπικών δεδομένων.

Οι ανωτέρω ενδεικτικές δράσεις έχουν μία κοινή συνισταμένη: την αταλάντευτη βούληση της Κυβέρνησης για τη δημιουργία μιας δημόσιας διοίκησης ακομμάτιστης, διαφανούς, αποτελεσματικής.

Μιας δημόσιας διοίκησης στελεχωμένης με ανθρώπους επιλεγμένους αξιοκρατικά, χωρίς κομματικές και άλλες εξαρτήσεις.

Παρ’ όλα αυτά, θα ήθελα να τονίσω πως, όσο αποτελεσματικά μέτρα και αν παρθούν στην κατεύθυνση καταπολέμησης της αναξιοκρατίας και διαφθοράς στον δημόσιο τομέα, αυτές δεν θα εξαλειφθούν, αν δεν αλλάξει η νοοτροπία που έχει καλλιεργήσει τη διαφθορά στους πυρήνες του Δημοσίου.

Για την αλλαγή αυτής της νοοτροπίας απαιτείται διαρκής ενημέρωση πολιτών και δημόσιων λειτουργών αναφορικά με τις ολέθριες συνέπειες των φαινομένων διαφθοράς στο κοινωνικό σύνολο.

Χρειάζεται ακόμη οι πολιτικές ηγεσίες να παραμείνουν προσηλωμένες στο δρόμο της διαφάνειας και της δημιουργίας μιας νέας σχέσης εμπιστοσύνης κράτους-πολίτη.

Ο άνθρωπος αποτελεί τον μέγιστο παράγοντα στη σχέση αυτή. Η ανάγκη «συστράτευσης» όλων των εμπλεκομένων μερών στη μάχη κατά της διαφθοράς αποτελεί υποχρέωση όλων.

Με αυτές τις σκέψεις χαιρετίζω τις εργασίες της διημερίδας, που διοργανώνεται από τη Γενική Γραμματεία για την Καταπολέμηση της Διαφθοράς και τον ΟΟΣΑ, και εύχομαι ολόψυχα κάθε επιτυχία σε αυτές.

Σας ευχαριστώ πολύ».