Ένα χρόνο πριν, στις 4 Νοεμβρίου 2015, πραγματοποιήθηκε η πρώτη μετεγκατάσταση αιτούντων άσυλο από την Ελλάδα στο Λουξεμβούργο, σηματοδοτώντας την έναρξη εφαρμογής ενός ευρωπαϊκού εγχειρήματος βασισμένο στις αρχές της αλληλεγγύης και της δίκαιης κατανομής ευθυνών μεταξύ των κρατών μελών της Ευρώπης, του Προγράμματος Μετεγκατάστασης. Ειδικότερα το Πρόγραμμα Μετεγκατάστασης που θεσπίστηκε με δύο διαδοχικές αποφάσεις του Συμβουλίου της Ευρώπης, και είχε ως στόχο την υποστήριξη της Ελλάδας και της Ιταλίας, που ως κράτη πρώτης γραμμής καλούνται να διαχειριστούν μια πρωτοφανούς έντασης και έκτασης προσφυγική και ανθρωπιστική κρίση, προβλέπει τη μετεγκατάσταση από την Ελλάδα σε άλλα κράτη μέλη, εντός διετίας, 66. 000 αιτούντων διεθνή προστασία.
Ένα χρόνο μετά την πρώτη μετεγκατάσταση, συνολικά 15.384 πρόσωπα, τα οποία έχουν υποστεί δίωξη στη χώρα καταγωγής τους και έκτοτε βρίσκονται σε συνθήκες προσωρινότητας και ανασφάλειας, έχουν ενταχθεί στο πρόγραμμα μετεγκατάστασης. Εξ’ αυτών 5.511 έχουν ήδη μετεγκατασταθεί σε άλλα ευρωπαϊκά κράτη, ενώ 7.961 υποθέσεις βρίσκονται σε αναμονή διάθεσης νέων θέσεων μετεγκατάστασης από τα μετέχοντα στο πρόγραμμα κράτη. Επιπλέον, ολοκληρώθηκε η χαρτογράφηση και προτεραιοποίηση των ευάλωτων και ευπαθών περιπτώσεων, με έμφαση στην διασφάλιση του βέλτιστου συμφέροντος των παιδιών και ιδιαίτερα των ασυνόδευτων ανηλίκων. Παράλληλα, στο διάστημα της μέχρι τώρα εφαρμογής του, ο μηχανισμός μετεγκατάστασης προήγαγε την ουσιαστική συνεργασία μεταξύ των εμπλεκόμενων εθνικών αρχών, ευρωπαϊκών και διεθνών οργανισμών και κρατών μελών, και συνέβαλε στην αποτύπωση των αναγκαίων διαδικασιών και δικλείδων ασφαλείας, για την ασφαλή μεταφορά των επωφελούμενων, όσο και για την εγγύηση της εθνικής ασφάλειας των ευρωπαϊκών κρατών μελών.
Ωστόσο, ένα χρόνο μετά, παραμένουν σημαντικές οι προκλήσεις και οι δυσχέρειες στην υλοποίηση του προγράμματος, όπως ο ανεπαρκής αριθμός θέσεων υποδειχθεισών προς μετεγκατάσταση από τα ευρωπαϊκά κράτη, οι μη βάσιμα αιτιολογημένες απορρίψεις αιτημάτων μετεγκατάστασης και ο χαμηλός αριθμός αποδοχών των αιτημάτων για μετεγκατάσταση ασυνόδευτων ανηλίκων.
Επιτακτική παραμένει η ανάγκη επιτάχυνσης της διαδικασίας, καθώς παρά την επιχειρησιακή ετοιμότητα της Υπηρεσίας Ασύλου και τις επανειλημμένες προτροπές προς τα κράτη- μέλη για εντατικοποίηση των ρυθμών μετεγκατάστασης, βρισκόμαστε πολύ μακριά από την υλοποίηση του κοινού ευρωπαϊκού στόχου.
